img
25
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 29 listopada–16 grudnia 2013 nr 22 (194)
VI Wileńskie Spotkania Sceny Polskiej
Już po raz szósty nad Wilnem pojawił się złoty anioł – symbol Spotkań. Pomysłodawcą i organizatorem tej imprezy, która na
stałe wpisała się już w kalendarz kulturalny stolicy Litwy jest Polskie Studio Teatralne, prowadzone przez Liliję Kiejzik. Przez
cztery dni – 21-24 listopada br. – widzowie mogli obejrzeć 13 spektakli przygotowanych przez teatry z Litwy, Polski, Austrii,
Rosji i Ukrainy.
łych zabytków, miejsc związanych
KRZYSZTOF SZYMAŃSKI
z kulturą polską, historią, Adamem
tekst i zdjęcie
Mickiewiczem, odwiedziny w Ostrej
Impreza skierowana jest głównie
Bramie…
do widza polskiego, ale przedstawie-
Program tegorocznego wyjazdu
nia przyciągają również Litwinów,
był napięty. Do pokonania ponad 800
spragnionych najnowszych prezen-
kilometrów, przygotowania do wła-
tacji teatralnych. W chwili obecnej
snego spektaklu, spektakle innych
geografia Spotkań nie ogranicza się
zespołów, spotkania… W tak krótkim
jedynie do Wilna. Spektakle są gra-
czasie – zaledwie półtorej dnia w Wil-
ne w ośrodkach kultury na Wileńsz-
nie – udało się wiele z tych planów
czyźnie i Ziemi Kowieńskiej. Central-
urzeczywistnić. A wileńska publicz-
nymi scenami Spotkań jest scena
ność jak zwykle przyjęła lwowiaków
Domu Kultury Polskiej w Wilnie i hi-
bardzo serdecznie. Bawiła się wspa-
storyczna scena Teatru Polskiego na
niale od pierwszych kwestii, co chwila
Andrzej Bowszyk (od lewej) i Wiktor Lafarowicz w spekta-
Pohulance (obecnie Rosyjski Teatr
wybuchając śmiechem i nagradzając
klu „Dwaj panowie B” Mariana Hemara
Dramatyczny). Swoim patronatem
grę aktorów gromkimi brawami i owa-
ściem Lwowskiej Wiosny Teatral-
Spotkanie obejmują MSZ RP, Senat
wysłuchać uwag zawodowych arty-
cjami po zakończeniu spektaklu.
nej, a lwowscy aktorzy goszczą
RP, Ambasada RP w Wilnie, Funda-
stów związanych ze sceną, omawiać
Oprócz „Dwóch panów B” He-
w Wilnie. Lwowiacy przedstawili
cja „Pomoc Polakom na Wschodzie”
wspólne projekty i po prostu nawią-
mara widzowie w Wilnie, Miedni-
już mieszkańcom Wilna „Wesele”
i inne instytucje zarówno w Polsce,
zać znajomości, które w przyszłości
kach, Rudominie, Wędziagole obej-
Kamila Baczyńskiego). Podczas te-
Stanisława Wyspiańskiego, „Polo-
jak i na Litwie. Od lat z ramienia
zaowocują rozwojem kontaktów kul-
rzeli 12 spektakli przygotowanych
gorocznych spotkań publiczności po
wanie” według Sławomira Mrożka i
Senatu RP na Spotkania przyjeżdża
turalnych. Organizator Spotkań Lilija
przez Polskie Studio Teatralne w
raz pierwszy przedstawiono przed-
inne pozycje ze swego repertuaru.
senator Barbara Borys-Damięcka.
Kiejzik podkreśliła, że coraz trudniej
Wilnie (m.in. „Kreacja” Ireneusza
stawienie w języku litewskim. Był to
W tym roku wileńska publiczność
Na inauguracji imprezy są obecni
jest zorganizować dużą imprezę te-
Iredyńskiego i „Powtórka z Czer-
„Mistrz” Mariusa Ivaškievičiusa w wy-
obejrzała spektakl „Dwaj panowie
działacze Akcji Wyborczej Polaków
atralną, bo widzowie stają się coraz
wonego Kapturka” Andrzeja Sta-
konaniu Państwowego Wileńskiego
B” Mariana Hemara w reżyserii Zbi-
na Litwie, Związku Polaków na Litwie
bardziej wymagający i żądni wrażeń
lony-Dobrzańskiego), Teatr „TM” z
Teatru Małego. Jest to nowość, która
gniewa Chrzanowskiego.
i innych ugrupowań skupiających Po-
na wysokim poziomie. Temu trzeba
Warszawy („Kibice” Elin Rachnew),
przysporzy popularności Spotkań
Wyjazd do Wilna dla aktorów
laków na Litwie.
sprostać, aby utrzymać renomę im-
teatr „Vademecum” z Austrii („Mie-
również wśród litewskiego widza.
lwowskich jest zawsze wielkim wyda-
Zgodnie z zamysłem organiza-
prezy.
dzy nami dobrze jest” Doroty Ma-
Zakończyła się szósta edycja
rzeniem. I z racji możliwości zapre-
torów Spotkań – najistotniejsza jest
Stałym uczestnikiem Spotkań
słowskiej), Studio Teatralne „Ferdy-
Spotkań. Przed aktorami i reżyse-
zentowania swego dorobku szerszej
możliwość obejrzenia zespołów za-
w Wilnie jest Polski Teatr Ludowy
durke” z Tomska w Rosji („Dziady
rami kolejny rok na przygotowanie
publiczności, i z powodu kontaktów
wodowych i amatorskich na scenie
za Lwowa. Historia tej znajomo-
część II” Adama Mickiewicza), Teatr
nowych spektakli, z którymi wystą-
towarzyskich – spotkania ze starymi
i poza nią. Są to spotkania podczas
ści sięga wielu lat wstecz (swoje
im. Józefa Kraszewskiego z Żyto-
pią na gościnnych scenach Wileńsz-
przyjaciółmi i nawiązanie nowych
których aktorzy mogą podpatrywać
pierwsze wyjazdy teatr lwowski
mierza („Moralność Pani Dulskiej”
czyzny.
znajomości. No i naturalnie ważna
się nawzajem, a potem w kuluarach
miał właśnie do Wilna), a wspiera-
Gabrieli Zapolskiej), Teatr Nowy z
Do zobaczenia na VII Wileń-
jest sama w sobie kolejna wyprawa
i podczas spotkań towarzyskich mogą
na jest stałymi kontaktami: polskie
Rzeszowa („A ponad ziemią z kulami
skich Spotkaniach Sceny Polskiej.
do Wilna: zwiedzanie jego wspania-
wymieniać wrażenia, doświadczenia,
Studio Teatralne w Wilnie jest go-
latały brylanty” do wierszy Krzysztofa
kg
Papusza cygańska lalka
Papusza
„Nie była Papusza zwykłą Cyganką, choć żyła życiem swojego taboru,
ukradła niejedną kurę czy królika i była bita przez męża, bo takie jest
cygańskie prawo i takie było cygańskie życie. Ale ona jedna potrafiła
wyrazić swoją miłość do cygańskiego losu, opiewając go w ułożonych
Angelika Kuźniak
przez siebie wierszach i piosenkach, które przyniosły jej sławę wśród
ludzi kochających sztukę, a wzbudziły do niej nienawiść cygańskiej
braci, która ukarała ją wygnaniem za to, że była od nich inna. Papusza
to nasza „poetka przeklęta” nieuznana przez swoje środowisko, bardzo
Czarne 2013
oryginalna, nienaśladująca nikogo, zakochana w przyrodzie, wzrusza-
jąca” – Julia Hartwig.
nauczył mnie wiatr, ruczaje płakać.
Jerzego Ficowskiego i Juliana Tuwi-
biety na tle wydarzeń historycznych,
i w zakładach. „Jeszcze raz Nowa
ELŻBIETA ZIELIŃSKA
Z gołymi rękami jechał człowiek po
ma, skazał Papuszę na wykluczenie
które zaważyły na jej losie. Niezwy-
Huta tworzy nowych ludzi” – grzmi
świecie, czasem tylko coś wywróżył”
ze strony społeczności cygańskiej.
O Papuszy ostatnio zrobiło się
kle istotny jest wątek prześladowań
peerelowska propaganda. Wspo-
– poetyzowane opisy beztroskich
Wraz z opublikowaniem jej wierszy
bardzo głośno, w związku z pre-
Cyganów w latach 40. na Wołyniu.
mnienia Papuszy z tego okresu po-
wędrówek taborów, przeplatają się
w czasopismach literackich i wzro-
mierą filmu w reżyserii Joanny i
Wiele zostało powiedziane na temat
kazują absurdalność zabiegów wła-
w spisanych przez Angelikę Kuźniak
stem popularności poetki rosła nieuf-
Krzysztofa Krauze. Zanim wybie-
wzajemnych win i formuł pojednania
dzy: „Na początku część Cyganów,
wspomnieniach Papuszy z opowie-
ność jej cygańskich braci. W końcu
rzemy się do kina, warto przeczytać
pomiędzy narodem polskim i ukraiń-
zamiast mieszkać w przydzielonych
ściami, świadczącymi gorzkim losie
zostaje oskarżona o zdradę, poetka
książkę Angeliki Kuźniak, barwną
skim w roku 70. rocznicy wydarzeń
blokach, rozbija namioty na podwór-
Cyganki. „W obozie zostawali starcy,
wydaje Jerzemu Ficowskiemu treści
biografię cygańskiej poetki. Historia
na Wołyniu, znamienne, że o trage-
kach. Płoną ogniska, tańce do rana.
dzieci i mężczyźni. Mówiło się, że
chronionych odwieczną tajemnicą
wychowanej w wędrownym taborze
dii Cyganów wciąż wiemy niewiele.
Życie jak w taborach”.
Bóg stworzył ich w niedzielę, do tego
cygańskich kodeksów. Papusza zo-
dziewczynki, która wbrew cygań-
Dużo miejsca poświęciła autorka
W wierszach Papuszy przetrwał
z rękami różnej długości. To jasne,
staje „magredy” – wyklęta. „Z taboru
skim obyczajom nauczyła się czytać
także kwestii przymusowej asymi-
świat, którego już nie ma, zniknął
że z takimi rękami nie da się praco-
byłam, teraz znikąd jestem” kon-
i pisać wzrusza i intryguje. Nic dziw-
lacji ludności cygańskiej do życia
w momencie, kiedy na zawsze za-
wać. Od sprytu Cyganek zależało,
statuje stara Cyganka, pozbawiona
nego, że życiorys Bronisławy Wajs,
w społeczeństwie socjalistycznym.
trzymały się cygańskie tabory. Jej
czy będzie co do garnka włożyć”.
wszystkiego, co było sensem jej ży-
znanej jako Papusza (z cyg. lalka)
Ciekawe są relacje z Nowej Huty,
poezję i jej biografię polecam każde-
Historia Papuszy, to także porusza-
cia i źródłem inspiracji.
posłużył za scenariusz filmowy. „W
gdzie w ramach akcji „uspołecznie-
mu, komu żal, że „dziś prawdziwych
jąca opowieść o poetce wyklętej.
Angelika Kuźniak opisuje biogra-
majowym słońcu jagody zbierałam,
nia i produktywizacji” Cyganów, byli
Cyganów już nie ma”.
Niespotykany talent, który zachwycił
fię niezwykłej, silnej, wrażliwej ko-
na gałązkach się huśtałam, śpiewać
masowo zatrudniani na budowach
kg