img
27
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 29 listopada–16 grudnia 2013 nr 22 (194)
Humor
dotarli do Cayes były wicedyrektor
USA. Po paru dniach zawiadomiono
interwencja gen. Władysława Sikor-
ny przez to, że – w myśl wymagań
banku w Warszawie, Wiktor Styburski
go jednak, że złoto polskie, belgijskie
skiego u Churchilla nie wniosła nicze-
proceduralnych – musiały one być
i polski konsul w Dakarze Mańkowski.
i francuskie ma być przewiezione do
go nowego do powstałej sytuacji.
mieszkańcami stanu Nowy Jork …Po
żydowski
Po obejrzeniu złota, stwierdzono, że
odległego o 70 km od Dakaru mia-
Pozostawała ewentualność do-
mozolnych badaniach zatrzymaliśmy
stan skrzynek zadowalający, jedynie
steczka Thies, przy czym nie pozwo-
chodzenia praw Banku Polskiego
się ostatecznie na następujących na-
mały procent ma popękane taśmy,
lono Michalskiemu wyjechać wraz z
przeciw rządowi Vichy przed sądem
zwiskach: Zygmunta Stojowskiego,
Znany z gołębiego serca rabbi
reszta jest zdatna do dalszego trans-
transportem. Wkrótce tak znaczne
amerykańskim lub kanadyjskim, po-
profesora konserwatorium muzycz-
Hirsz z Żydaczowa w dniu postu
portu. Po Styburskim przybył do Da-
ilości złota przerzucono jeszcze da-
nieważ tam znajdowały się francuskie
nego oraz Romana Majewskiego,
Tyszebow ujrzał na rynku tragarza,
karu Stefan Michalski i on przetrans-
lej, do fortu Cayes, leżącego o 800
aktywa skarbowe w złocie i dolarach.
dyrektora firmy „Steinway”, produku-
który publicznie zajadał grubą pajdę
portował złoto z Cayes do jednego
km od Dakaru, w głębi Sahary.
Dla zorientowania się w zawiłościach
jącej fortepiany o światowej sławie.
chleba ze smalcem. Cadyk podszedł
z fortów wojskowych pod francuską
Strona polska podjęła pertrakta-
prawnych, wydelegowano do USA
Co do pierwszego wypowiedział się
doń i spytał łagodnie:
strażą, klucze zaś oddano w ręce
cje z Vichy o wydanie złota. Odpo-
dyrektora wydziału zagranicznego
bardzo przychylnie Ignacy Paderew-
- Słuchaj, bracie, pewno jesteś
pełnomocników Banku Polskiego. Po
wiedziano, że możliwe jest to jedynie
Banku Polskiego Zygmunta Karpiń-
ski, do którego premier Sikorski zwró-
chory, a chorych nie obowiązuje
prawie czterech latach bank odzy-
w drodze zamiany złota polskiego na
skiego.
cił się z prośbą o wyrażenie opinii.
post?
skał swoje mienie, a skarga została z
złoto francuskie, znajdujące się w Ka-
Karpiński zdecydował powierzyć
Pismo Paderewskiego w tej sprawie
- Nie, rabbi, jestem zdrów jak
sądu nowojorskiego wycofana.
nadzie. Określono bardzo niekorzyst-
prowadzenie sprawy znanej firmie
było prawdopodobnie ostatnim, jakie
ryba.
W pierwszych dniach kwietnia
ne dla strony polskiej warunki zamia-
adwokackiej „Sullivan and Crom-
zdążył drżącą już ręką podpisać – w
- Więc z pewnością zapomniałeś,
1944 r. całe złoto z Dakaru znalazło
ny. Jedyną pociechą była deklaracja
well”. Za jej wyborem przemawiało
trzy dni potem umarł. Tak więc dziw-
że dzisiaj Tyszebow, data zburzenia
się w porcie nowojorskim, skąd 445
gen. de Gaulle a, w której zobowiązał
nym zbiegiem okoliczności, władanie
Drugiej Świątyni w Jerozolimie?
skrzyń odwieziono do Banku Fede-
się do bezzwłocznego zwrócenia
złotem Banku Polskiego znalazło się
- Nie, rabbi, doskonale pamię-
ralnego. Część złota, przeznaczoną
złota Polakom w wypadku objęcia
– formalnie i tymczasowo – w rękach
tam.
do zdeponowania w Anglii, dostar-
władzy w terytoriach francuskich w
muzyków: pianisty oraz fabrykanta
- Więc dlaczego łamiesz przepi-
czono na miejsce drogą powietrzną
Afryce. Tymczasem jednak de Gaul-
fortepianów”.
sy postu?
i morską przez Gibraltar. I tu wszyst-
le ponosił co raz więcej militarnych
Po zakończeniu całego trzylet-
- Bo tak mi się podoba!
kie skrzynki przybyły z nie naruszo-
porażek. Inicjatywę przejęli Anglicy,
niego przewodu sądowego cząstkę
Słysząc to cadyk wzniósł oczy
ną zawartością.
widząc w tym własną wygodę. Ofi-
uratowanego złota w postaci bitej w
do nieba i zawołał radośnie:
Poczynając od 6 lipca 1945 r. –
cjalnie w sprawie tej wypowiedział
złocie monety 20-złotowej z wizerun-
- Spójrz, Panie na wysokościach,
i stwierdź, jaki prawdomówny jest
od daty uznania przez Wielką Bryta-
się Churchill. W zaadresowanym do
kiem Chrobrego z 1924 r. panowie
Twój naród wybrany! Nawet grzesz-
nię i Stany Zjednoczone rządu Polski
Sikorskiego memorandum czytamy
Stojowski i Majewski otrzymali jako
nik brzydzi się kłamstwem!
Ludowej – rozpoczęły się konsultacje
między innymi: „… Złoto to (polskie)
rekompensatę posłużenie się ich
***
w sprawie przekazania złota do War-
znajduje się w tej chwili pod kontrolą
osobami. Była to jak droższa moneta
Kiedy w latach trzydziestych odby-
szawy.
rządu w Vichy i posiadanie prawa
– warta 64.050.641 dolarów i 30 cen-
Zygmunt Stojowski
wał się we Lwowie Zjazd Rabinacki, w
Złoto wracało do kraju w różnych
do tego złota nie zapewniłoby Rzą-
tów. Tyle bowiem opiewała polska
pociągu spotkało się dwóch cadyków.
to, że nieco wcześniej prowadziła
terminach. Jako ostatnia partia, w
dowi Jego Królewskiej Mości żad-
skarga w sądzie.
Po oficjalnych powitaniach obydwaj
ona sprawy Banku Belgijskiego prze-
lipcu 1947 r. wróciły z Bukaresztu
nej bezpośredniej korzyści… Rząd
Jednak los polskiego złota na
pograżyli się w myślach i milczeli.
ciw francuskim kolaborantom, któ-
skrzynki, które w Dubnie we wrze-
Jego Królewskiej Mości, nie może
Saharze pozostawał nieznany, a z
Na korytarzu tłoczyli się chasy-
rego złoto, w sposób identyczny jak
śniu 1939 r. wydobyto z brzeskiego
uważać za uzasadnione skierowa-
Afryki nadchodziły alarmujące wieści,
dzi, pragnąc cokolwiek usłyszeć z
polskie, zostało przejęte przez rząd
pociągu. Wędrówka polskiego złota
nie wniosku, aby zamienić złoto,
że przewieziono je z Cayes jeszcze
ust swoich duchowych przywódców.
Vichy. Należało jednak otworzyć w
się skończyła.
znajdujące się pod jego kontrolą
dalej; ale dokąd – nikt nie wiedział.
Wreszcie jednemu z chasydów wy-
Nowym Jorku spółkę, na którą bank
na złoto, które jest całkowicie poza
rwało się pytanie:
mógłby przelać swoje prawa i preten-
jego kontrolą i sądzi, że przedłożo-
Posłowie
Koniec wędrówki
- Wielebni rabini! Dlaczego mil-
sji; ta z kolei wniosłyby skargę przed
Jednym z tych, komu doręczono
na sugestia nie należy do tych, jakie
Dopiero u schyłku 1943 roku,
czycie?
sąd. Za jedną i drugą koncepcją
transport polskiego złota za granicę
mogą być w rozsądny sposób pod-
po ustabilizowaniu się nowych sto-
Na to starszy wiekiem cadyk ode-
kryło się nie lada ryzyko – chodziło
w 1939 roku był również dyrektor
trzymywane…”.
sunków politycznych w Afryce i ob-
zwał się z uśmiechem:
przecież o mienie wartości 65 mln
lwowskiego oddziału Banku Polskie-
Wydawało się, że skarb lada
jęciu władzy przez alianckie czynniki
- Ja wiem wszystko i on wie
dolarów. Tak relacjonuje wydarzenia
go Alfred Blaha. Nie wyjechał jednak,
dzień wpadnie w ręce niemieckie.
francuskie zarysowała się możliwość
wszystko – więc o czym mamy mó-
dyrektor Karpiński:
a po wysłaniu złota wrócił ze Śniatyna
odbioru złota z Sahary przez Bank
wić?
„Tego rodzaju przelanie upraw-
do Lwowa po żonę. Tu już na niego
Polski. Kiedy można już było przejąć
Najbogatsi muzycy
***
nień było bardzo ryzykowne. Zakres
czekało NKWD. Zginął w więzieniu w
Podstępnie zagarnięty przez ko-
złoto z pustyni, najpierw należało za-
Cadyka z Kopczycy, gdy był jesz-
osób, spośród których wybór mógł-
Mińsku we wrześniu 1939 roku. Ale
laborantów z Vichy skarbiec Banku
poznać się ze stanem, w jakim ono
cze chłopcem, spytał jeden z chasy-
by nastąpić, był jeszcze ograniczo-
to już całkiem inna historia.
Polskiego pozostawał w Afryce. Nawet
się znajduje. W tym celu jako pierwsi
dów:
- Dostaniesz całego guldena,
jeśli mi powiesz, gdzie mieszka Pan
Dni Lwowa i kresów Południowo -
Bóg.
- A ja wam dam całe dwa gulde-
Wschodnich w Warszawie
ny – odrzekł malec – Jeśli mi powie-
cie, gdzie Pan Bóg nie mieszka...
***
Miasteczko Jazłowiec słynęło z
krzywoprzysięzców i amatorów cu-
o tematyce lwowskiej, m.in. piosen-
ANNA MARIA
dzego mienia. W pewne uroczyste
kę „W Stryjskim Parku”, „Ten drogi
PASZKoWSKA
święto modlący się w synagodze
Lwów”, „Moją gitarę”, „Moje serce zo-
tamtejszy bogacz sięgnął do kiesze-
stało we Lwowie”, „Lwowiankę”, „Bal
Zamyślone twarze z obrazów
ni, zbladł i zwrócił się do siedzącego
u weteranów”, „Wio na piechotę do
milcząco patrzyły na chłopaka-ba-
obok rabina:
Lwowa”, „List do przyjaciela i przyja-
tiara: uroczy, kilkunastoletni artysta
- Muszę w te pędy udać się do
ciół przyjaciela” i, oczywiście, „Tylko
śpiewał starą kołysankę Emanuela
domu. Przez zapomnienie zostawi-
we Lwowie”.
Schlechtera i Henryka Warsa „Do-
łem kasę nie zamkniętą...
W niedzielę o godzinie 12.00
branoc, oczka zmruż”, jego cieniut-
- A czego się obawiasz?
przed Grobem Nieznanego Żołnie-
ki głosik rozbrzmiewał pod kopułą
- Złodziei...
rza odbył się Apel Poległych, złoże-
Galerii Porczyńskich w Muzeum
- Nie bój się! – uspokaja go dusz-
nie wieńców oraz uroczysta zmiana
Kolekcji im. Jana Pawła II. Program
pasterz. – Oni wszyscy są tutaj!
warty Kompanii Reprezentacyjnej
koncertu obejmował oprócz piose-
***
Wojska Polskiego. W ramach obcho-
nek znanych autorów – Mariana
Magid zapytuje jednego ze słu-
dów upamiętniono sławnych lwowia-
Hemara, Emanuela Schlechtera,
chaczy:
ków poprzez złożenie kwiatów oraz
Jerzego Petersburskiego, Witolda
- Jak się wam podobało moje
zapalenie zniczy na grobach Witolda
Szolgini czy Jerzego Michotka –
wczorajsze kazanie?
Szolgini, Jerzego Janickiego i Kazi-
lwowskie piosenki uliczne.
- Po waszym kazaniu spędziłem
Złożenie wieńców przed Grobem Nieznanego Żołnierza
mierza Górskiego. Zapalono znicze
Dom Spotkań z Historią i Towa-
bezsenną noc.
nia poświęcone pamięci Kresów ich
także pod tablicami pamiątkowymi
Urząd Miasta Stołecznego Warsza-
rzystwo Miłośników Lwowa i Kresów
- Takie wrażenie zrobiły na was
dziedzictwu, historii, a także dniu
Stanisława Ostrowskiego, gen. bryg.
wy. Wystąpiło kilka zespołów mu-
Południowo-Wschodnich  zorgani-
moje słowa?
dzisiejszemu.
Romana Abrahama i Mariana He-
zycznych, gromadzących w swych
zowały w Warszawie w dniach 22-
- Co to, to nie. Zasnąłem pod-
W sobotę 23 listopada o godzinie
mara. Niedługo po tym w Bazylice
szeregach uczestników z Krakowa,
24 listopada 2013 r. kolejną edycję
czas waszego kazania, a gdy śpię
16.00 w muzeum przy pl. Bankowym
Świętego Krzyża odbyła się msza
Warszawy, Wrocławia, Przemyśla,
„Dni Lwowa i Kresów Południowo-
za dnia, to w nocy nie mogę zmru-
1, odbył się uroczysty koncert spon-
św. w intencji poległych w obronie
Olsztyna. Duet warszawski miał w
Wschodnich”. Przez trzy dni w stoli-
żyć oka...
sorowany przez Radę Ochrony Pa-
Lwowa.
repertuarze krótką inscenizację, za-
cy odbywały się spotkania, koncerty,
Horacy Safrin,
mięci Walk i Męczeństwa oraz przez
wierającą utwory muzyczne i poezję
Przy sabasowych świecach, 1981
uroczyste apele oraz inne wydarze-
kg