img
16
Kurier kulturalny
16–29 października 2015 nr 19 (239) * Kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Słów kilka o Lwowie, Lublinie i o tym,
ile nas łączy, a co nas rozdziela
Podczas IV Polsko-Ukraińskiego Festiwalu Partnerstwa, który odbył się na początku wrze-
śnia bieżącego roku, do Lwowa przybyła Lubelska Federacja Bardów (LFB). Już w czasie
południowej próby lwowianie z zainteresowaniem wchodzili na podwórko ratusza, by wsłu-
chać się w twórczość lubelskich bardów. Właśnie wówczas pojawiły się pierwsze brawa.
Wieczorem mieszkańcy Lwowa równie żywo reagowali na słowa i muzykę.
We Lwowie LFB pojawiła się w
jazne czy też koleżeńskie współist-
cji Lublin i Lubelszczyzna?
składzie: Katarzyna Wasilewska, Jan
nienie, współżycie, koegzystencję,
Inspiruje? Wyróżnia?
Kondrak, Marek Andrzejewski, Piotr
co najwyżej koabitację – mało przyja-
Na Lubelszczyźnie mieszają się
Selim, Krzysztof Nowak, Tomasz
zne, ale jednak współistnienie. Przy
wątki ukraińskie i polskie. I kiedy je-
Deutryk oraz Piotr Bogutyn. Po upły-
partnerstwie wykluczamy z góry wro-
stem, powiedzmy, w Grodnie, wszy-
wie czasu, w Warszawie o lwowskim
gość, złośliwość, chęć zaszkodzenia
scy mi mówią, że gram po zachod-
koncercie z JANEM KONDRA-
komuś. A skoro znaleźliśmy się na
niemu, a kiedy jestem w Poznaniu,
KIEM rozmawiała ELŻBIETA
Festiwalu Partnerstwa, to to partner-
wszyscy twierdzą, że jestem szale-
LEWAK.
stwo chcielibyśmy szerzyć, ogłosić
nie wschodni. I tę mieszankę kultur
światu... Ogłosić je miastu i światu.
można odbierać jako rozdarcie, ale
można też ją potraktować jako po-
Nie był to Pana pierwszy
Czym w takim razie kiero-
zytywną sumę wrażeń, która nas
występ we Lwowie.
wała się Federacja Bardów w
Z własnym koncertem byłem już
ubogaca. Wystarczy być wiernym
doborze repertuaru?
w Pałacu Potockich, natomiast z Lu-
swojemu miejscu – w sensie arty-
W programie chciałem polemi-
belską Federacją Bardów graliśmy
stycznym – i już się jest innym. Na
zować z utartymi sądami na temat
kilka razy w Klubie Picasso.
tę inność stawiamy.
narodowości. Moim zdaniem – i zda-
niem wielu humanistów, od Erazma
Jak  przyjęła  wówczas
Pojawiły się dziś również
z Rotterdamu począwszy – człowiek
Pana lwowska publiczność?
„Bratki”.  To  poruszający
otrzymuje narodowość w sposób
Jak zareagowała na repertu-
utwór. Czy przybliżyłby Pan
Jan Kondrak
przypadkowy, więc nie powinien się
ar Federacji Bardów?
jego historię naszym Czytel-
Jako  LFB  przyozdabialiśmy
do niej specjalnie przywiązywać.
go, wiersz, w którym łączą się tra-
dziś zagraliśmy, Niemca, który napi-
nikom?
wcześniej uroczystości państwowe,
„Bratki” to utwór współczesny,
Natomiast wiadomo, że wszyscy je-
dycje pogańskie z chrześcijańskimi,
sał około tysiąca utworów stylizowa-
a więc publiczność zorganizował
który odwołuje się do następującej
steśmy ludźmi. A skoro wszyscy je-
pewien rodzaj akceptacji starego
nych na polską twórczość ludową,
nasz konsulat. Trudno jest coś po-
konstatacji: nic po nas nie zostanie
steśmy ludźmi, to posiadamy gdzieś
poprzez nowe.
pokazaliśmy, co łączy chociażby
wiedzieć o takiej widowni, ponieważ
oprócz uczuć, które zapamiętają ci,
zapis naszych praw, mamy zapis
Lwów z Lublinem.
Pojawił się również frag-
jak powiedziałem, jest ona zorga-
co nas przeżyją. Które przekażemy
naszego rodowodu, mamy swoje
Na podstawie jego życia i twór-
ment inwokacji „Pana Tade-
nizowana, są to urzędnicy różnych
komuś, na przykład dzieciom albo
święte Księgi. W dodatku wszyscy
czości chcieliśmy pokazać, jak naro-
usza”.
szczebli z rodzinami i ze znajomymi.
ukochanym osobom i one poniosą
mamy te same Księgi – wszystkie
Tak, a warto zapytać, kim był
dowościowo niejednoznaczne były
Sprawiają wrażenie osób, którym się
te uczucia dalej w przestrzeni, w
religie mesjanistyczne są religiami
Adam Mickiewicz, zwrócić uwagę na
zachowania poszczególnych wybit-
wszystko podoba i prezentują pe-
czasie. Wszystko, co się wiąże z
judaistycznymi, wychodzą ze Sta-
to, jak się zaczyna ten najważniej-
nych jednostek w kulturze. Ta sytu-
wien rodzaj optymizmu urzędowego.
uczuciami, nabiera wartości. I tylko
rego Testamentu. Tak jest z juda-
szy poemat w języku polskim. Jeśli
acja cały czas się powtarza: ktoś o
A nie sposób przeniknąć tajemniczej
w uczuciach można upatrywać na-
izmem, tak jest z chrześcijaństwem
przyłożymy dzisiejszą siatkę granic,
rzekomo jakichś korzeniach narodo-
twarzy urzędnika...
(czy prawosławnym, czy katolickim,
dziei na polepszanie świata.
okaże się, że Mickiewicz był obywa-
wościowych zachowuje się zupełnie
Natomiast w Pałacu Potockich
czy też protestanckim). Tak samo
telem Białorusi. Poddanym rosyjskie-
nie w myśl utartych schematów. Win-
Kim jest bohaterka?
publiczność była doskonale prze-
jest z islamem, który też jest reli-
go cara. Utwór napisał po polsku, a
To  kobieta,  która  utraciła
centy zachowuje się jak super Polak!
mieszana, polsko-ukraińska. Jestem
gią judaistyczną, tylko najmłodszą.
poemat zaczyna się od słów „Litwo!
Próbuje wydobyć z niebytu polską
wszystko na skutek wojny, ale – jak
zrozumiały na tym gruncie z uwagi
I jest jakimś nieporozumieniem, że
Ojczyzno moja!”. I jest to najważ-
państwowość.
to kobieta – korzystając z zaso-
na moje nawyki wschodniego za-
śpiewu, a jednocześnie chyba byłem
dość atrakcyjny jako ten, co przyje-
chał z zachodu. Publiczność żywo
reagowała na ten koncert.
Jak określiłby Pan reper-
tuar zaprezentowany we Lwo-
wie przez Federację? Mówił
Pan wtedy, że utwory te mają
na celu generalnie poprawiać
świat. W jaki sposób?
Celem Bardów jest skłaniać lu-
dzi do myślenia o tym, co jest i jak
jest naprawdę. Wskazywać proble-
my i kierunki ich rozwiązywania.
najmłodsi bracia w wierze umówili
niejszy tego typu utwór w Eropie
bów swojej kobiecości, porządkuje
Pojawiły się też teksty
się, żeby nam wszystkim poucinać
XIX wieku!
świat. Idzie na pobojowisko i zaczy-
Utwory mogą również
i muzyka stworzone przez
głowy. Trzeba im wytłumaczyć, że to
na porządkowanie od posadzenia
ten świat niszczyć?
Niezależny od granic kul-
członków Federacji.
Mogą go psuć. Na przykład, za-
nie ma sensu, bo przecież – wska-
Tak, ponieważ my jesteśmy
na grobach kwiatów. Sadzi bratki,
turowy miszmasz.
kłamywać, mówiąc, że jest pięknie
zując na naszą jedną wspólną Księ-
Narodowości i granice są absur-
w gruncie rzeczy grupą autorów
ponieważ mają one w sobie coś z
i nie trzeba nic robić, że wystarczy
gę – wszyscy należymy do tego sa-
dalne i są niczym wobec wielkości
i kompozytorów. Przedstawiliśmy
ludzkich twarzy. To jest trochę tak,
kontemplować piękno. Tak robią
mego narodu, który można nazwać
ducha ludzkiego, który potrafi two-
trzy utwory, które opowiadają o sy-
jak gdyby rodziła dzieci. Te kwiaty
utwory (na przykład i – o dziwo!) piel-
narodem rajskim. To by było lepsze
rzyć arcydzieła. I powinniśmy raczej
tuacji przenikania granic przez kul-
są jak gdyby dziećmi-pogrobowca-
grzymkowe, oddalając nasze myśli
dla świata.
iść za pięknem arcydzieł niż przyzwy-
turę. Zaprezentowaliśmy na przykład,
mi po młodym mężczyźnie, który
w stronę transcendencji. Ale przede
czajać się do absurdów, które sami
własną muzykę, która jest stanem ta-
być może zginął, ale zostawił po
Czyje utwory zaprezen-
wszystkim nieporadny językowo pop
sobie wymyśliliśmy, do granic, które
kiego przygranicznego i nadgranicz-
sobie nowe życie. Bohaterka nie
towała LFB?
sieje słabość. Ma moc zarażania
Wychodząc z takich podstaw fi-
są sztuczne i przesuwalne. I jeszcze
nego ducha.
wie, czy wie on o ich istnieniu. Uczy
złym wzorcem.
lozoficznych, słowami Edwarda Sta-
w ten sposób, że ta część Europy, w
Opowiadaliśmy też naszymi sło-
swe dzieci, pokazuje im świat w taki
chury przyznawaliśmy się do winy,
której znalazła się Polska, ma rację,
wami o powinności artysty w dzisiej-
sposób, że go upiększa. Jest to ma-
Czym dla was jest owo
że zamieniliśmy tę ziemię w morze
gdy te granice usuwa, a nie ma racji
szych czasach i o tym momencie
nifestacja uczuć pozytywnych i ma-
partnerstwo polsko-ukraiń-
łez i morze krwi. Słowami Karola
ta część, która mury i szańce stawia.
dziejowym, w którym artysta jest
nifestacja naprawy świata poprzez
skie, być może wschodnio-
Wojtyły mówiliśmy światu, że miłość
To jest anachroniczne.
kimś w rodzaju przemytnika wartości
piękno. A to piękno wynika z natury
zachodnie, które promuje
jest w stanie przezwyciężać zło,
w obie strony: z zachodu na wschód
kobiecości.
lwowski Festiwal?
Warto podkreślać to, co
Zakładamy, że rozumienie tego
że można zło pokonywać dobrem.
i ze wschodu na zachód.
nas jednoczy.
Dziękuję za ten manifest
słowa jest dla wszystkich jasne.
Zaprezentowaliśmy też wiersz ojca
Właśnie na przykładzie posta-
Jak wpływa na twórczość
i rozmowę. Do nowych spo-
Przez „partnerstwo” rozumiemy przy-
polszczyzny – Jana Kochanowskie-
ci Wincentego Pola, którego utwór
Pana, na twórczość Federa-
tkań.