28

kurier kulturalny

30 listopada–17 grudnia 2015 nr 22 (242) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Na żadnej imprezie nie ma takiej magii…

galicyjska Jesień Literacka

(c.d. z poprzedniego numeru)

Dwa tygodnie trwała 25 jubileuszowa Międzynarodowa galicyjska Jesień Literacka. w

tym roku miała tytuł „Polska – Ukraina – jednym głosem”. Festiwal ten już od lat jest

wydarzeniem w życiu literackim Polski, a od trzech lat również Ukrainy. z KRySTynĄ

KonECKĄ, STEFAnEM JURKowSKiM, CSÉBiEM gÉzĄ, VLADiMiREM SToCKMAnEM

rozmawiał wołoDyMyR HARMATiUK.

wiedzą, poczuciem potrzeby znajo-

KRySTynA KonECKA,

mości aktualiów literackich. To było

poetka, jedna z niewielu po-

dla mnie takie fantastyczne, i ta mło-

etów polskich uprawiająca

dzież, która przyszła z nauczyciela-

formę sonetu. Rozmawiamy

mi – wszyscy byli przygotowani. Ale

w drodze do olesna 6 paź-

bywają sytuacje, że wychodzi się ze

dziernika 2015 roku.

spotkania z poczuciem ulgi, że do-

na spotkaniach Pani mó-

brze, iż się skończyło, bo nie było

wiła, że w Polsce nie zapo-

adresata.

mina się o poezji rymowa-

nej. oczywiście, nie tylko w

A kiedyś było inaczej?

W naszych czasach, kiedy my-

Polsce.

Forma wiersza białego, mowy

śmy byli uczniami, kiedy do liceum

niewiązanej już bardzo dawno osa-

przychodził poeta, to było wielkie

dziła się w literaturze polskiej i świa-

święto spotkania z autorem książki.

towej, chociaż im bardziej na wschód,

I świętowało się razem z nim – ja

tym bardziej tradycja rymowanej po-

mówię o sobie – wieczorem siadał

ezji pozostaje. Również w Polsce,

człowiek w kąciku z książką i konty-

od Norwida począwszy, a może i

nuował znajomość z autorem, potem

wcześniej, bo już u Kochanowskiego

poznawał innych. Obecnie, w dobie

miało to miejsce, pojawiła się forma,

kultury obrazkowej, kiedy książka

o której teraz mówi się wiersz biały,

drukowana została w jakiś sposób

prawda? Wielu poetom właśnie taka

zdegradowana do kategorii towaru

formuła odpowiada. Obecnie forma,

drugiego gatunku – bo możemy ko-

Andrzej grabowski i Krystyna Konecka. Koncert w bibliotece publicznej w oleśnie

którą ja uprawiam, nie mówiąc już o

rzystać z mediów elektronicznych

Nie unikam tematów, ponieważ

samej specyfice sonetu, ale w ogóle

– w dalszym ciągu kontakt z auten-

wiersze – autorów, którzy byli obecni

autorytetem i własnym przy-

ich sobie nie wybieram. Piszę o tym,

o wierszu rymowanym, uchodzi za

tycznym, żywym pisarzem czy poetą,

na spotkaniu. Pod wierszami są ich

kładem...

o czym chcę, natomiast nie potrafi-

anachronizm. Dla wielu twórców i

który wydaje książki drukowane, jest

Tak, właśnie, dokładnie! Zawsze

omówienia, już gotowe, zapisane, a

łem nigdy pisać wierszy tak zwanych

odbiorców poezji jest to warte tylko

nadal bardzo istotny. Widać, że ma to

ważny jest taki przekaz w rodzinie

nawet ilustracje. To jest coś wspania-

„patriotycznych”: o Ojczyźnie, matce,

pogardy. Oczywiście, każdy ma pra-

duże znaczenie dla młodzieży i rów-

– czy młody człowiek przychodzi do

łego. To są owoce, radość, świado-

o rodzinie i tak dalej... Różni poeci o

wo do swoich interpretacji, ale są w

nież dla dorosłego odbiorcy. Jeżeli

domu, opowiada rodzicom, czy dziad-

mość, że nie robi się tego po nic.

tym piszą, ale temat wydaje mi się

środowiskach twórczych autorytety

my na koncertach wieczornych Ga-

kowie dzielą się swoimi wrażeniami

szalenie trudny, a może po prostu go

które twierdzą, że liberalizm w poezji,

po spotkaniu. Bo nie jest tak, że za-

STEFAn JURKowSKi,

nie czuję.

nawet wręcz libertynizm spowodo-

mykamy drzwi po imprezie i wracamy

poeta, publicysta, krytyk lite-

wał, że zatracono to, co było charak-

do kolacji czy swoich zajęć. Ludzie

Kojarzy się to z grafoma-

racki, przewodniczący Komi-

terystyczne dla poezji, odróżniające

się tym dzielą, przeżywają, poszuku-

nią?

sji Kwalifikacyjnej zarządu

Tak, kojarzy się mi to z grafoma-

ją od mowy potocznej. Czyli rym, jej

ją, czasem sięgają po te książki. Ja

głównego zLP. Rozmawia-

nią, ponieważ bardzo często ci, którzy

muzyczność, które są ogromnymi

wierzę, jestem optymistyczna w tym,

my w drodze do Brzeska 7

chcą poruszać tego rodzaju tematy,

wartościami niezależnie od tego, co

że mimo epoki kultury obrazkowej,

października.

sięgają do rekwizytorni już ogranej.

jest tematyką poezji.

literatura i spotkania z literatami – nie

Czym dla Pana jest Je-

Wiersze stają się banalne, no bo „cóż

tylko z poetami, ale i z prozaikami –

Czy interesują się teraz

sień?

można więcej?”. Mówiąc, że nie piszę

to pozostanie w dalszym ciągu, bo

Jako pora roku czy jako festiwal?

młodzi poezją i od czego to

takich wierszy, mam na myśli bezpo-

bez tego człowiek nie może żyć, bez

Jako festiwal jest dużym wydarze-

zainteresowanie zależy?

średni opis. „Litwo, Ojczyzno moja...”

Z mojego punktu widzenia, jest

kontaktu z żywą kulturą, żywym sło-

niem: spotykamy się z kolegami,

– nie! To już kiedyś było! Jeżeli ta mi-

to kwestia konkretnego środowiska.

wem, żywym językiem.

których nie widzimy nieraz przez cały

łość do Ojczyzny się w jakiś sposób

Są szkoły, miejscowości, gdzie

rok, bo jesteśmy rozproszeni. Jest to

Czym dla Pani są te spo-

przejawia, to w pejzażu, w opisie, ale

przychodzi na spotkania młodzież

okazja do rozmawiania, do integracji,

tkania? Co otrzymuje Pani

nie wprost, nie inwokacyjnie.

– dzieciarnia przygotowana, zain-

do przypomnienia tych czasów, kiedy

od nich, jako człowiek, jako

Stefan Jurkowski

teresowana. Uczniowie prowadze-

środowisko było mniej podzielone i

Powiedział Pan, że mło-

poeta?

licyjskiej Jesieni mamy publiczność

ni przez naprawdę znakomitych

Przede wszystkim zawsze, od

można było częściej się widywać. Tu

dzież jest obojętna. Dlaczego?

dorosłą i sale są pełne – a przecież

Może winna jest szkoła, która nie

polonistów, którzy są sami zain-

lat, budzą moje emocje. Nigdy nie

do Galicji przyjeżdżam już chyba od

tych ludzi nikt pod karabinem nie

uczy poezji. Istnieje pewna podstawa

teresowani przyciąganiem młodej

traktuję spotkań jak coś rutynowego,

2005 roku, czyli od 10 lat.

zagania na imprezy literackie w ta-

programowa i tak poezja jest trakto-

generacji do języka, do kultury, do

nakazanego: że skoro jestem na im-

Czy zmieniły się przez te

kich miejscowościach, gdzie czasem

wana, utrzymuje się konwencjonal-

literatury. Ale bywają też zupełnie

prezie, to muszę być, bo muszę. Nie.

10 lat poezja i jej odbiór?

trudno dojeżdżać wieczorem – to

ne podejście. Obowiązują pewne

obojętni, którzy muszą „odfajkować”

Zawsze podchodzę do tego emocjo-

Odbiór poezji się zmienił. Za-

znaczy, że w dalszym ciągu istnieje

interpretacje i uczniowie muszą się

w dzienniku w programie lekcyjnym,

nalnie, bo z każdym razem spotykam

uważyłem na spotkaniach, że mło-

ogromna potrzeba uświęcania słowa

nauczyć, co poeta chciał powiedzieć.

że było spotkanie z poetą. To się

się z jakąś nową grupą, bo może uda

dzież jest bardziej obojętna (chociaż

POEZJA poprzez takie spotkania.

Nie ma przeżywania poezji, tylko

wyczuwa. Bo zdarzają się słucha-

się mi coś tej grupie nowego przeka-

nie można generalizować). Poezja

Ludzie to przeżywają autentycznie,

katowanie poezją. Uczeń nie może

cze, którzy patrzą na zegarki, albo

zać. Ale bez tej presji, że ja jestem

się też zmieniła, ponieważ zmienia-

emocjonalnie. Ta generacja starsza,

powiedzieć czegoś na swój sposób,

gadać zaczynają. Ale trafia się też

tutaj wysłanniczką „z kagankiem

ją się czasy. Jest to związane także

wychowana tradycyjnie, pozostanie

przyznać, że mu się tekst nie podo-

– jak w tym roku – na znakomitych

oświaty”, jak to w pozytywizmie było,

z osobowością człowieka, twórcy,

wierna na pewno, i zostaje nadzieja,

ba, ponieważ w programie jest „zapi-

odbiorców. Tak było, na przykład,

że przyjechałam tutaj poszerzać

który dojrzewa, ma nowe, zupełnie

że młodzież, chowana w zupełnie

sane”, że powinno się podobać. „Pan

we Frysztaku, gdzie uczniowie, od

świadomość, wiedzę pogłębiać –

inne doświadczenia. Poezja zmienia

innych warunkach odbiorczych, też

Tadeusz” jest genialny, a teraz niech

klasy 4 począwszy do klas gimna-

broń Boże! Zawsze mnie jakaś dziw-

się również dlatego, że poszukuje

pozostanie w jakiś sposób wierna

ktoś spróbuje powiedzieć, że tak nie

zjalnych, przygotowali na spotka-

na radość ogarnia, kiedy jest zainte-

nowych środków wyrazu, nowego

starej tradycji.

jest! Tymczasem poezja się na róż-

nie kilkadziesiąt pytań, których nie

resowanie, ktoś się włącza, pyta. To

języka, włączają się w nią nowe kręgi

ne sposoby da interpretować. W tym

powstydziliby się dziennikarze pro-

znaczy, że warto, bo jest ten adresat,

tematyczne: piszemy o tym, o czym

Ta „stara” generacja może

procesie włącza się i wyobraźnia, i te

fesjonaliści. Stoi za tym wspaniała

który chce coś usłyszeć, chce dowie-

kiedyś nie pisaliśmy, i nie piszemy o

przekazać tradycję młodszej

uczucia, które wiersz poruszają.

kadra pedagogiczna, ale również

dzieć się czegoś o mojej twórczości.

tym, co już się w nas wyczerpało. To

w domu, a nawet wziąć za

biblioteczna: panie, które po prostu

Zdarza się, że podchodzą uczniowie

stale nowe źródła.

rękę i przywieść na kolej-

Co Pan otrzymuje od

mówiły bez infantylizmu, ale z entu-

z zeszytami, żeby im złożyć autograf,

ne spotkanie. Taki moment

spotkań, czy ważne są takie

A czy są tematy, których

zjazmem o literaturze, wykazały się

i wielu z nich ma wklejone nasze

kształtowania gustu swoim

festiwale?

Pan w ogóle nie dotyka?