29

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 listopada–17 grudnia 2015 nr 22 (242)

Z dwóch powodów co najmniej

uważać na to, żeby oddać wszystko,

Andrzej stara się ogarnąć coraz

wchodzić w takie związki formalne,

być i pedagogiem, i psycho-

festiwale są ważne. Pierwszy powód

co polski poeta napisał. Ale po wę-

nowe miejsca, żeby większa ilość za-

bo uważam, że prawdziwy poeta nie

logiem.

to ten, że integrują środowisko: spo-

giersku jest najważniejsze, według

Tak jest. Ja wykładałem w szko-

interesowanych mogła to zobaczyć.

potrzebuje jakichś tam organizacji w

tykamy się, wymieniamy doświadcze-

mnie jako tłumacza, żeby Węgier,

łach literaturę. I były takie lekcje w

Zmienia się zestaw ludzi, zmieniają

tym sensie.

nia, czytamy sobie wiersze i orientu-

kiedy przeczyta wiersz, to samo

czerwcu, pod koniec maja. Widzia-

się miejscowości. Bywa tak, że w

A kim jesteś bardziej –

jemy się, jak piszemy, co kto pisze. A

czuł, to samo przeżywał, co ten Po-

łem, że oni raczej patrzą na ulicę,

tych samych miejscach znów spoty-

poetą czy bardem?

gdzie było słońce za oknem, to mówi-

drugie bardzo pozytywne i konieczne

lak, który w ojczystym polskim języ-

kamy się i przyjemne jest to, że pa-

Mam swoją teorię na ten temat.

łem im, że teraz kończymy, chociaż

znaczenie tych festiwali jest wła-

ku czyta.

miętają.

Poetów można dzielić na trzy grupy.

jeszcze mamy godzinę, ale spotyka-

śnie edukacyjne, ale nie w sensie

Ten festiwal bardzo mi przypadł

Poetów śpiewających, poetów, któ-

Czym dla Pana jest po-

my się za tydzień i wtedy będziemy

nauczania, oświaty, tylko rozmowy

do duszy. Byłem na różnych festiwa-

rzy śpiewać nie potrafią i poetów,

ezja?

iść dalej. One bardzo cieszyły się i za

autora (poety) piszącego wiersze z

Poezja jest częścią mojego ży-

lach, mogę porównywać. I wszystkie

którzy potrafią śpiewać, ale tego nie

tydzień wszystko fajnie było. Tak że

młodzieżą. On pokazuje swój warsz-

cia, poezja pomaga żyć, przeżyć

wyglądają przeważnie tak samo.

robią, żeby ich bardami nie okrzyk-

czasem trzeba robić cezurę taką.

tat, mówi o poezji w sposób niekiedy

różne historie, które ukażą się w

Grupa poetów zbiera się i czytają

nięto. To właśnie przez to przez całe

dla siebie wiersze. Są wyjazdy, ale

życie cierpiał Wysocki – tak chciało

Czym dla Pana jest Je-

jeden-dwa po tych głównych czy-

się mu, by go uznano za poetę.

sień galicyjska?

Spotkanie z kolegami, których

taniach w wąskim gronie. Tak ma-

Ludzie, od których zale-

znam lub których jeszcze nie znam,

sowego ogarniania nie ma. Jesień

ży możliwość istnienia tego

zawsze daje jakiś plus do dalszych

w tym sensie jest zupełnie inna.

festiwalu, czy są zaintere-

prac. I bardzo ważne, że spotyka-

Ogarnia bardzo wielka satysfakcja,

sowani w tym?

my się z ludźmi, z młodzieżą, która

kiedy widzisz oczy tych dzieciaków,

Ten proces jest strasznie skom-

naprawdę interesuje się piękną lite-

które mało mają możliwości widzieć i

plikowany. Ja podziwiam Andrze-

raturą. To naprawdę ciekawe i intere-

słyszeć żywą poezję. Przyjeżdża po-

ja, bo festiwal się skończy, a on po

sujące, bo człowiek nie tylko poznaje

eta, czyta wiersze, zaczyna mówić o

miesiącu, może mniej, odpoczynku

ludzi, ale i cały kraj. I ważna sprawa

rzeczach, o których oni w ogóle nigdy

zacznie pracę nad kolejną edycją.

jeszcze – naprawdę poezja, literatura

się nie zastanawiali. I ja odczuwam

My nie widzimy tego. My przyjeżdża-

jest ponad granicami.

tą energię, która idzie w przeciwnym

my, występujemy, ludzie przychodzą

kierunku – nie ode mnie do nich, a od

na spotkania, a on, żeby to działało

Ale spotykać się można i

nich do mnie. To jest jedno. A drugie

i było udane, musi dokonać wielu

na innych festiwalach...

Każdy festiwal ma coś innego

Cséby Géza

w sobie. Ja byłem na Jesieni War-

żartobliwy, stara się, żeby uczniowie

moim życiu. Bardzo dużo pomaga

szawskiej, przez parę lat jeździłem

go zrozumieli, i próbuje pokazać, że

w tym, że człowiek czasem o wiele

do Wrocławia, i na ogół wszystkie są

poezja nie jest oderwana od życia

ładniej widzi wszystko to, co naoko-

międzynarodowe, ale to, co robi An-

– wręcz przeciwnie: jest integralnie

ło jest, no i naturalnie jeżeli napisze

drzej Grabowski – to troszkę więcej,

z życiem związana. Taki festiwal

wiersz, według mnie, udany, to czło-

bo on sięga poza granice Polski. Nie

wprowadza młodych ludzi w klimaty

wiek ma taką satysfakcję, że coś

tylko, że zaprasza innych, lecz sama

poetyckie. Przychodzi młodzież albo

zrobił na tym świecie. Może, nawet

Jesień Galicyjska wyjeżdża – i to jest

my idziemy do szkół, mówimy bardzo

dobrego.

istotnie ważne.

szeroko o tym, czym jest poezja,

25 lat – to jest kawał naszego

Jak odbiera poezję pol-

czym jest język, jakie jest tworzywo

życia w Jesieni Galicyjskiej. Za-

ski i węgierski słuchacz, czy

poezji. Młodzież jest bardzo chłonna,

wsze, jeśli zaczyna coś takiego, to

może Pan wnioskować ze

zwłaszcza w mniejszych ośrodkach,

na pierwszy raz człowiek jeszcze

spotkań?

jak tu na Pogórzu. Tego nie ma na-

No może w Polsce troszkę le-

nie wie, czy pójdzie dalej, ale jeżeli

wet pod Warszawą. Młodzież słucha

piej odbierają, na Węgrzech bardzo

uda się ta pierwsza impreza, wtedy

nas i coś w niej pozostaje. Jak mó-

mało czyta się wierszy. Bardzo mało

już wszyscy czekają na drugą. I czy

wiłem na takim spotkaniu: „cieszę

czytają, chociaż, jeżeli mam spo-

będzie lepsza, czy będzie gorsza, to

Vladimir Stockman, na koncercie w Dębicy, 5. 10.2015

się, że do was przyjechałem – może

tkania, czasem przychodzi bardzo

zależy od tego, kto przyjeżdża. Na

choć jedna osoba z was przypomni

dużo ludzi, czasem tylko 15 osób.

spotkań, telefonów, on ciągle tym

– Andrzej wymyślił genialną rzecz.

ogół zawsze lepsi przychodzą, albo

sobie kiedyś, przy jakiejś okazji, że

Ale zależy, gdzie to jest, czy autora

żyje. Przez cały rok on to trzyma, do-

Że ludzie jadą w małych grupach,

zostają ci lepsi. Bo jeśli to skostnieje

był taki autor, czytał takie wiersze, i

znają czy nie znają. Bo jeżeli kogoś

prowadza to do stanu gotowości, do

i jak ty jedziesz przez dwie-trzy go-

wszystko – umiera. Jeżeli wysokość

może wtedy w jakiś sposób wam to w

nie znają, to nie bardzo przychodzą

stanu doskonałości, by przez te dwa

dziny z człowiekiem, to ty z nim roz-

tej literatury jest taka, że nie dosięga

życiu pomoże”. Dzielimy się swoimi

na spotkania, koncerty czy promo-

tygodnie wszyscy mieli satysfakcję.

mawiasz. Ja, na przykład, nie mogę

do normalności, to nie jest dobra li-

refleksjami, mówimy o doświadcze-

cje. Bywają spotkania, na których

Oprócz tego, on ma wiele spotkań

w ciągu roku ze wszystkimi jakiś

teratura. Chociaż według mnie, jak

niach egzystencjalnych – być może,

naprawdę zabrakło krzesełka. A

własnych autorskich, pisze wiersze,

kontakt podtrzymywać, pogadać,

nie jest dobra, to już nie może się

dzięki temu młodzi ludzie sięgną po

było i 12 osób. Ale też fajnie było, bo

pisze prozę. On jest bardzo praco-

poplotkować o jakichś tam spra-

nazywać literaturą. Otóż, jeśli tak

poezję, niekoniecznie autora, który

kiedy 12 osób podejmuje się tego,

witym człowiekiem. Bardzo mocno

wach literackich, ja nie wiem, jak to

się stanie, to wszystko usiądzie. Nie

był u nich w szkole, ale po wiersze w

że przyjdzie i nie zostaje w domu,

wspiera go w tym rodzina. Syn Artur,

na twórczość potem wpływa, ale na

będzie mieć przyszłości. Dlatego

ogóle. Może to, co mówimy, otworzy

nie patrzy w telewizor, nie pije piwo,

żona Grażynka. Kiedy my jesteśmy

pewno wpływa. Człowiek, który two-

zawsze trzeba dążyć do tego, żeby

pewne perspektywy – oczywiście,

tylko przyjdzie do domu kultury czy

w trasie, ona ciągle załatwia różne

rzy, czasami jest osamotniony, nie

przyjeżdżali dobrzy poeci, pisarze,

nie od razu (przecież po spotkaniu

biblioteki, żeby posłuchać kogoś, kto

rzeczy, telefony, trzyma kontakt z

ma swojej grupy referencyjnej na co

dziennikarze. Myślę, że jeżeli Mię-

słuchacze nie wyjdą „przemienie-

coś napisał, bo to jest podarunek dla

ludźmi, od których zależy istnienie tej

dzień. I z ludźmi, którzy się interesu-

dzynarodowa Jesień Galicyjska 25

ni”), ale kiedyś to „ziarno”, które się

nich – to jest ważna sprawa, bo przy-

imprezy. I to jest bardzo ważna rzecz.

ją tym samym co on, może spotkać

lat wytrzymała i dalej trzyma poziom,

rzuca, może zaowocować, wykieł-

szli ci, którzy chcieli, a nie ci, których

Bo nie robią tego za pieniądze, a tyl-

się na takich festiwalach. Albo będąc

to znaczy, że dobrych ludzi zaprasza-

kować i temu konkretnemu człowie-

przyjść zmusili. Tak było zawsze. Na

ko od serca.

członkiem organizacji pisarskiej, ale

ją, i ci ludzie podtrzymują tę Jesień

kowi przynieść jakąś korzyść.

przykład, przychodzi klasa i widać, że

to jest zupełnie inny talerz zupy, i ja

i zainteresowanie nią.

dzieci się nudzą, nie interesuje to ich,

(dokończenie w następnym nr)

raczej nie chciałbym i staram się nie

wtedy zawsze się skracam i próbuję

CSÉBy gÉzA (węgry).

VLADiMiR SToCKMAn.

inaczej podchodzić do tematu. Nie

Tłumacz, pisarz, poeta, histo-

Rosyjski bard, polski poeta,

Telewizja kuriera galicyjskiego zaprasza!

powinno być tak, że to co ja powiem,

ryk literatury: „To co robi An-

od 24 lat mieszka w Krako-

słuchaczy zainteresuje czy nie. Trze-

drzej grabowski – to troszkę

wie.

ba patrzeć na słuchaczy, na ich oczy,

więcej, bo on sięga poza gra-

Jesteś  Rosjaninem,  a

na wzrok, wówczas ten, który opo-

nice Polski.” Rozmawiamy w

mieszkasz w Polsce, piszesz

wiada coś, będzie widział, interesuje

drodze do łopusznej.

polskie wiersze, tłumaczysz

to ich albo nie. Ale to też sztuką jest,

Jak dawno Pan tłumaczy

na polski rosyjskie teksty.

według mnie. Oczywiście, poeta nie

na język węgierski poetów

Jak to się stało?

jest pajacem i nie będzie pokazywał

Dawno temu z teatrem Zwiercia-

polskich? z powodu osobli-

bzdury, by zainteresować publicz-

dło z Kiowa pojechaliśmy z występa-

wości języków chyba trudno

ność. Ale ja na przykład, jeżeli widzę,

mi gościnnymi do Krakowa do Piwni-

przekazać czytelnikowi to,

że już nie bardzo uważają na to, co

cy pod Baranami i zostaliśmy prawie

co napisał autor polski, prze-

mówię, wkładam coś, jakąś historyj-

całą trupą. I już od 24 lat mieszkam i

cież są to zupełnie inna men-

Codziennie nowe materiały filmowe ze Lwowa, Ukrainy Zachodniej i nie tyl-

kę, która może być ciekawa, i wtedy

pracuję w Krakowie. Tutaj się ożeni-

talność, grupa językowa..

ko! Zawsze obiektywne, zawsze prawdziwe, zawsze na czasie!

Skomplikowane, chociaż chwa-

oni obudzą się, i znów jakoś ładnie

łem, urodziła się nam córeczka. Pra-

Subskrybujcie kanał Kurier Galicyjski TV na YouTube:

ła Bogu, więcej niż 200 autorów

tak przejdę na ten temat.

cuję, tłumaczę, piszę wiersze, upra-

www.youtube.com/user/Kuriergalicyjski

polskich przetłumaczyłem na język

wiam koncerty piosenki bardowskiej.

Czyli poeta, który spoty-

węgierski, w pierwszym rzędzie po-

ka się z publicznością mło-

Andrzej grabowski mówi,

i pierwsi dowiadujcie się o nowych filmach.

etów 20 i 21 wieku. Całkiem inny jest

dzieżową, z uczniami, jak to

że te imprezy zbliżają ludzi.

Bądźcie z nami i nie przegapcie żadnych materiałów „Kurier Galicyjski TV”.

skład języka węgierskiego, niż języ-

często bywa na spotkaniach

Ty, jako autor, odczuwasz to

zapraszamy: www.kuriergalicyjski.com

ka polskiego, tak że bardzo trzeba

Jesieni galicyjskiej, musi

zbliżenie?