21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16­29 lutego 2016 nr 3 (247)

Zapomniani kompozytorzy" we Lwowie

na Ola, wdowa po Bohdanie ­ ale on

W telefonie syna znalazl smsa,

tańczyl tylko ze mną. Patrzyl we mnie

którego nie zdążyl wyslać do narze-

We lwowskiej filharmonii 3 lutego zabrzmialy utwory muzyczne ,,zapomnianych kompozyto-

jak w obrazek. Tak się prowadzaliśmy

czonej: ,,Niewolników do nieba nie

rów" w wykonaniu Pawla Albińskiego, trzydziestoletniego pianisty z Krakowa. Publiczność

dwa i pól roku, aż nie wytrzymalam i

wpuszczają". Ostatni wpis z notesu

mogla uslyszeć dotąd niewykonywane lub rzadko wykonywane partytury zmarlych już kom-

mówię mu: Bohdanie, czas mija, albo

Ustyma to strofa wiersza: ,,Nas biut,

my się pobieramy, albo rozchodzimy.

no my idiemo, vilni my rodylys, vil-

pozytorów pochodzących z różnych państw świata ­ Lotwy, Anglii, Kuby czy Portugalii.

ni my pomremo (biją nas, ale my

W 1986 roku wzięliśmy ślub. Za-

idziemy, rodziliśmy się wolni i wolni

mieszkaliśmy u moich rodziców. Do-

ALEKSANDER KUŚNIERZ

umrzemy ­ aut.).

chowaliśmy się dwóch córek. W rok

tekst i zdjęcia

po ślubie przyszla na świat Natalia. W

Nie ma dnia, żeby nie wracal

1994 roku urodzila się Maria. Dobre

myślą do tamtego poranka 20 lutego.

Oryginalny repertuar recitalu ,,Za-

życie mieliśmy. Po latach kochaliśmy

­ Jako oficer milicji z wieloletnim sta-

pomniani kompozytorzy ­ część 2" po-

się bardziej jak na początku. Tyle lat, a

żem, wiem jedno: to byla starannie

zwala publiczności poznać biografie,

nigdy nie szliśmy spać poklóceni. Za-

przygotowana zasadzka. Dowodzą-

historie i twórczość kompozytorów,

wsze rozmawialiśmy i dochodziliśmy

cy akcją musieli być przekonani, że

których dziela dziś nie są popularne

do porozumienia. On byl malomówny,

zastrzelenie kilkunastu ludzi z pierw-

i latwo dostępne, ale jak podkreśla

spokojny, ja bardziej nerwowa, rozga-

szej linii sprawi, że reszta wpadnie w

sam wykonawca, są to udane i war-

dana. Dopelnialiśmy się.

panikę i ucieknie. Nie przewidzieli, że

tościowe dziela.

W 2004 roku polityka pierwszy

tlum zgęstnieje i pójdzie naprzód.

Pianista staral się oddać wszyst-

raz wyciągnęla Bohdana z domu.

O Juriju Galendzie z Zarudzia,

kie emocje zawarte w utworach wi-

Pojechal do Kijowa wziąć udzial w

komendancie Sotni Tarnopolskiej na

downi, która uważnie sluchala nowe

Pomarańczowej Rewolucji. Później

Majdanie, Ustym mówil: ,,mój majda-

dla siebie kompozycje muzyki kla-

znowu byl zwyklym maszynistą ko-

nowy ojciec". Galenda zostal ciężko

sycznej. Na póltoragodzinnym reci-

lejowym. Aż do Majdanu. Pojechal

ranny w przeddzień śmierci Ustyma.

talu zabrzmialy kompozycje Sergeia

do Kijowa w grudniu i zapisal się do

Beruktowcy nogi polożyli mu na kra-

Bortkiewicza, Heitora Villa-Lobosy,

samoobrony w Sotni Stryjskiej. Jako

wężniku, korpus na trotuarze i ska-

Franza Vecseya, Edwarda MacDo-

maszynista, po dyżurach miewal na-

kali, żeby polamanych nóg nie dalo

wella, Georga Gershwina, Jānisa

Pawel Albiński

wet 72 godziny wolnego. Wtedy jeź-

się zlożyć. Nie docenili ortopedów ze

Mediņša, Fredericka Deliusa, Lūciji

dzil na Majdan. 19 lutego, w dzień po

szpitala we Wroclawiu. Tam gdzie nie

Garūty, Ernesta Lecuony i José Vian-

nii lwowskiej mogą zabrzmieć po raz

twiejsza. Nie sposób czasami czytać

krwawym wtorku, z rynku w Pusto-

dalo się zlożyć kości, lekarze powkla-

na da Motty. Utwory te byly popular-

pierwszy.

nuty i obserwować klawiaturę, czasa-

mytach marszrutkami pojechalo bro-

dali tytanowe gwoździe i Galenda ma

ne w przeszlości, lecz dziś są bardzo

mi wszystko dzieje się tak szybko, że

Skąd się wzięly te utwo-

nić rewolucji 45 mężczyzn z okolicy.

szanse chodzić. Na wspomnienie o

rzadko wykonywane na koncertach.

pamięć tylko pomaga.

ry w pańskim repertuarze i

Wśród nich Bohdan. Nazajutrz bylo

Ustymie Galenda placze. ­ To mój

Pawel Albiński wykonal wszystkie

co sprawily, że wlaśnie one

Utwory pochodzily z ca-

jeszcze ciemno, gdy zadzwonil do

największy ból, że ten chlopiec zgi-

utwory bezblędnie z pamięci, bez

przypadly Panu do gustu?

lego świata, jak się udalo po-

żony. ­ Olu, jestem poważnie ranny,

nąl. Może gdybym byl na miejscu

pomocy nut, co zasluguje na wielkie

To bardzo dluga historia jak

lączyć je w jeden koncert?

nie wiem czy przeżyję. ­ W sluchaw-

tego dnia, on by ocalal.

uznanie dla jego kunsztu.

znalazlem zapomnianych kompozy-

Ideą dzisiejszego koncertu bylo

ce slychać bylo wystrzaly. Bohdan

Matka Ustyma krzyczala tylko

torów. Generalnie można je znaleźć

zestawienie kompozytorów pocho-

O cyklu recitali ,,Zapo-

mówil bardzo spokojnym glosem.

wtedy, gdy do rodzinnego domu

przez dedykacje do znanych kom-

dzących z różnych państw i tym

mniani kompozytorzy" z wy-

­ Co z tobą? ­ pytam ­ Gdzie do-

przywieźli zwloki syna. Caly Zbaraż

pozytorów. Środowisko muzyczne

sposobem znalazly się preludia

konawcą utworów PAWLEM

staleś? ­ Nie czuję nóg i pleców. Z

wyszedl na spotkanie. Ludzie stali

obraca się w swoich kręgach mu-

Fredericka Deliusa z Anglii, znalazlo

ALBIŃSKIM rozmawial ALEK-

brzucha wypadają mi kiszki, widzę

w szpalerze ze świecami, krzyczeli

zycznych i wymienia się wlasnymi

się preludium Jānisa Mediņša, Lūciji

SANDER KUŚNIERZ.

wątrobę. Później cisza.

,,Slawa", plonęly znicze na chodni-

doświadczeniami muzycznymi, hi-

Garūty z Lotwy, muzyka Kubańska

Byl jednym z pierwszych poważ-

kach. Szly dziewczyny i chlopcy z

storia ludzka nagradza tych których

Ernesto Lecuony, muzyka z Portu-

Skąd się wziąl pomysl na

nie rannych. Zabrali go do 17 Szpitala

jego 38. Sotni, którą nazywali 38.

teraz znamy. Są również kompozy-

galii José Vianna da Motty. Chcia-

taki oryginalny projekt?

w Kijowie. Operowali. Podlączyli pod

Sotnią Ustyma Holodniuka. To wtedy,

Zrodzil się projekt kilka lat temu,

torzy których dziś już nie pamiętamy,

lem pokazać publiczności jak różne

aparaturę, sztuczne serce, sztuczną

gdy zobaczyla odkrytą trumnę, a w

na początku mial to być tylko je-

a byli znani w swoich czasach, kom-

style, różne harmonie i różne emocje

nerkę. Przytomności nie odzyskal,

niej bialego jak papier Ustymka, z jej

den koncert z programem opartym

ponowali równie udane i wartościowe

wyzwala muzyka skomponowana w

ale żyl jeszcze 2 dni. Tych dramatycz-

piersi wyrwal się krzyk.

na utworach zapomnianych i mniej

dziela. Po dedykacji Rachmaninowa

różnych częściach geograficznych.

nych godzin Ola nigdy nie zapomni.

- Tak może krzyczeć tylko matka,

Stąd też pomysl aby na jednym kon-

- Wieczorem z siostrą i bratem

której zamordowali syna ­ wspomi-

cercie te wszystkie utwory zestawić,

Bohdana siadamy do samochodu

na Alona Stadnik ,,Śnieżnobiala", z

oczywiście zestawić też w taki spo-

i jedziemy. Z nadzieją że przeżyje.

38. Sotni, która w grudniu wyciągala

sób żeby nie drażnilo to sluchacza.

Wprawdzie lekarz przez telefon mó-

nieprzytomnego Ustyma z pola walki.

Niektórych stylów może nie powinno

wil, że stan beznadziejny, ale co u

­ Ten krzyk rozrywal duszę. Wolala-

się lączyć na jednym koncercie, bo to

ludzi niemożliwe, u Boga jest możli-

bym umrzeć niż tego sluchać ­ ale ja

są emocje, czasami się one krzyżu-

we. Modlimy się calą drogę. W piątek

wciąż żylam, a Ustym byl martwy.

ją, czasami nie zawsze pozytywnie.

rano jesteśmy przy lóżku. Nie zare-

Czas przemknąl w mgnieniu oka.

Obserwowalem publiczność, cieszę

agowal na glos, ani na uściśnięcie

- Nie zauważylam kiedy dorósl

się że podobal się im mój pomysl,

dloni. W szpitalu pelno ludzi. Dzwo-

­ dziwi się matka. ­ Tak niedawno

bo to też jest zawsze ryzyko i myśl

nię po księdza, by męża na ostatnią

szykowalam go do pierwszej kla-

iż że może ten program powinienem

drogę przygotowal. Ksiądz przycho-

sy, pierwszej komunii. Zdaje się, że

jakoś inaczej skonstruować. Bardzo

dzi szybko, udziela ostatniego na-

wczoraj tu siedzial i czytal ,,Wladcę

polubilem koncerty tutaj i publiczność

maszczenia. Nie jemy, nie pijemy, nie

pierścieni". Kiedy mial 12 lat zacząl

znanych kompozytorów. Już dawno

można dotrzeć do kompozytorów

która tutaj bardzo uważnie slucha to

śpimy. W sobotę, dokladnie o 12:30

lepić z plasteliny kozaków. Mial caly

znalazlem te dziela i bylem nimi zafa-

Medtnera, po dedykacji Deliusa an-

jak gram i potrafi uslyszeć te wszyst-

serce się zatrzymalo.

chutor malutkich, precyzyjnie ulepio-

scynowany, zafascynowany ich war-

gielskiej muzyki do powiedzmy Elga-

kie emocje i takie delikatne smaczki

Pogrzeb odbywal się we Lwo-

nych ludzików z chatami.

tością, zafascynowany ich jakością

ra, w związku z tym jest tego bardzo

muzyczne, które staram się pokazać

wie. Przyszly dziesiątki tysięcy ludzi.

Na grobie Ustyma stanie kozac-

napisania. Bylem zdumiony, że tak

wiele i można tak powiedzieć, po nit-

na ile jestem w stanie, to sama przy-

Onieśmielona skalą ceremonii, Ola

ki krzyż i mala barykada, która przy-

rzadko są wykonywane, o ile w ogóle

ce do klębka dochodzi się tez do tych

jemność grać tutaj.

stanęla przed trudnym wyzwaniem.

pomni o miejscu, w którym zginąl.

są. Postanowilem ich się nauczyć na

mniej znanych kompozytorów.

Czy wykonuje Pan utwo-

- Biskup z katedry świętego Jura

Rada Miejska w Brzeżanach jed-

pamięć. W 2013 roku wystąpilem z

Gral Pan bez nut.

ry lwowskich kompozytorów

poprosil, żebym powiedziala kilka

noglośnie przyznala Ustymowi tytul

pierwszym koncertem, udal się, zo-

Dzisiaj mialem recital póltorago-

Mieczyslawa i Adama Solty-

slów do zgromadzonych. To bylo

honorowego obywatela.

stal przyjęty z wielką aprobatą wśród

dzinny z przerwą, wszystko zagralem

sów?

zaskoczenie dla mnie. Nie mialam

publiczności i muzykologów. Posta-

z pamięci, to prawda. Zapamiętać

Kompozytorów Mieczyslawa i

przygotowanej żadnej mowy. Patrzy-

Bohdan Ilkiw ma grób

nowilem kontynuować tę inicjatywę.

wszystkie utwory to na pewno jest

Adama Soltysów znam, znam też

lam na trumnę z Bohdanem, ogarnia-

na Cmentarzu Lyczakowskim

Stąd kilka następnych koncertów w

czas nauki, naprawdę dlugo się ich

innych kompozytorów lwowskich,

lam wzrokiem tlum i mialam w glowie

W czasie Wielkiego Postu w

różnych już miejscach z cyklu ,,zapo-

uczylem, jest tez trema podczas ich

jednak jest pewien problem z do-

straszną pustkę. A później zaczęlam

Szczercu co niedzielę odbywala się

mniani kompozytorzy", gdzie już mo-

wykonania, żeby nie zapomnieć tek-

stępnością nut, zostaly one albo po

mówić, a wlaściwie Bóg przemówil

procesja Drogi Krzyżowej. Trasa

glem pokazać coraz to nowe dziela

stu, może to się każdemu zdarzyć,

części zatracone, albo zagubione.

przeze mnie. Powiedzialam: Mój mąż

wiodla obok dwóch domów: tego,

na scenie.

muszę się jeszcze dużo nauczyć,

Prawdą jest, że nie są te nazwiska

zginąl na Majdanie, bo bronil prawa

w którym urodzil się Ilkiw, i tego, w

Dziś zostala zagrana druga

bo będę przez cale życie się uczyć

znane zwlaszcza w Polsce. Jestem

ludzi i prawa Ukrainy do lepszego

którym mieszkal z żoną i teściami.

część koncertu. Mam nadzieję, że

gry na fortepianie, jak każdy pianista.

bardzo otwarty na ich twórczość i

życia. Zostal za to zastrzelony. Ale,

Jesienią 1983 roku 21-letni wówczas

niebawem będzie i trzecia część.

Cieszę się, że udalo, że zrealizo-

chcialbym ich poznać, jeśli tylko bę-

proszę, nie krzyczcie ,,śmierć wro-

Bohdan zainteresowal się Olą. Byl

No i w trzeciej części będą już nowi

walem to wszystko co ja sam przed

dzie taka możliwość. Myślę że to jest

gom". Zlo rodzi tylko kolejne zlo.

już po slużbie wojskowej. Pracowal

odnalezieni kompozytorzy, inny re-

sobą zaplanowalem wykonując te

bardzo wartościowa i cenna muzyka,

Róbmy dobro, bo tak najlepiej wy-

jako pomocnik maszynisty u wujka,

pertuar, inny program. Będą też inne

utwory, a przyznam też szczerze, że

to jest też jeden z przykladów osób

pelnimy testament tych, którzy za to

starego kolejarza. ­ Wielu chlopców

dziela porzucone przez historię jak

w niektórych przypadkach i w niektó-

pokrzywdzonych przez historię.

oddali swoje życie na Majdanie.

zabiegalo o moje względy ­ wspomi-

również dziela które tutaj w filharmo-

rych utworach gra z pamięci jest la-

Dziękuję za rozmowę