21

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 sierpnia­15 września 2016 nr 16 (260)

Ludwik Czarnowski, który kie-

W latach 70. XX wieku technicz-

nych i bardzo zniszczonych rzeźb

i Antoniego Popiela, po stronie pól-

Podczas I wojny światowej kurty-

rowal teatrem w latach 1921-1925,

ny stan gmachu wymagal już natych-

figuralnych odlano ze specjalnego

nocnej ­ pierwszego dyrektora teatru

na zostala przeniesiona do holu Mu-

zorganizowal zespól baletowy. W la-

miastowych gruntownych remontów.

szkla organicznego. Zamontowano

lwowskiego Tadeusza Pawlikowskie-

zeum Przemyslu Artystycznego przy

tach 30. dzialem choreograficznym

Zmienil się poziom wód gruntowych,

nowe mechanizmy sceniczne, prze-

go i budowniczego gmachu prof. Jana

ul. Hetmańskiej. Dopiero w 1930 r.

kierowal M. Statkiewicz. Pierwszym

nierównomiernie osiadaly fundamen-

budowano metalowe konstrukcje

Lewińskiego. Ostatnio wmurowano

Magistrat lwowski uchwalil posta-

baletem na scenie lwowskiej bylo

ty. Zestarzale mechanizmy scenicz-

sceny. W ścianach ulożono ponad

również tablicę metropolity Andreja

nowienie o umieszczeniu kurtyny

,,Jezioro labędzie" P. Czajkowskie-

ne nie odpowiadaly wymaganiom

500 km rur, kabli i przewodów.

Szeptyckiego dluta J. Skakuna.

ponownie w Teatrze Wielkim. Ko-

go, przedstawione publiczności 2

czasu. Dotyczylo to również syste-

We wnękach westybulu umiesz-

Od roku 1939 w repertuarze Ope-

misja rzeczoznawców (Leon Piniń-

maja 1923 r. w reżyserii A. Fortuna-

mów wentylacji, oświetlenia, bezpie-

czono nowe popiersia poetów T.

ry są wylącznie spektakle muzyczne.

ski, Tadeusz Obmiński, Aleksander

to. W 1930 r. wydarzeniem sezonu

czeństwa przeciwpożarowego. Pel-

Szewczenki, I Franki, A. Mickiewicza

Scenę dramatyczną przeniesiono do

Czolowski i inni) uznala za konieczne

stala się ,,Szeherezada" N. Rimskie-

nej rekonstrukcji wymagala izolacja

i A. Puszkina, zaś w sali lustrzanej ­

dawnego teatru hr. Skarbka (obec-

zabezpieczenie kurtyny przed możli-

go-Korsakowa w reżyserii A. Roma-

przeciwwilgociowa fundamentów. W

kompozytorów M. Glinki, P. Czajkow-

nie teatr im. Marii Zańkowieckiej).

wym uszkodzeniem i namalowanie

nowskiego.

1975 r. Rada Ministrów Ukrainy po-

skiego, M. Lysenki i S. Hulaka-Arte-

W 1956 r. operze lwowskiej nadano

dla niej nowej bordiury. Tę pracę wy-

Podczas II wojny światowej re-

stanowila wyasygnować 4.600.000

mowskiego. Wykonanie tych rzeźb

imię Iwana Franki, zaś 24.10.2000 r.

konal Feliks Wygrzywalski.

kwirowano blachę miedzianą z ko-

rubli na remont i konserwację gma-

powierzono lwowskim rzeźbiarzom

W sierpniu 1931 r. kurtynę uro-

E. Myśko, I. Czajce, I. Sadowskiemu

czyście zawieszono na scenie lwow-

i A. Pylewowi.

skiej. Dla zabezpieczenia kurtyny Sie-

Zrekonstruowano plac przed

miradzkiego od zniszczenia skonstru-

teatrem. Ulożono 4000 m² nowych

owano i wykonano specjalny futeral.

chodników z piaskowca horoden-

Cena wszystkich niezbędnych ada-

kowskiego.

ptacji przekroczyla sumę 15.000 zl.

Kolejnemu remontowi gmach

W latach 1929-1931 magistrat

teatralny poddano w 1999 r., przy

postanowil przeprowadzić remont

okazji przygotowań do spotkania w

gmachu teatralnego i modernizację

nim dziewięciu prezydentów państw

sceny. W wyniku skanalizowano

Europy Centralnej i Wschodniej.

piwnice, kopulę pokryto blachą mie-

27 czerwca 2001 r. teatr odwie-

dzianą kosztem 59.000 zl. Wykonano

dzil papież Jan Pawel II. Na placu

nowoczesne oświetlenie, wentylację

puly teatralnej. Pod grozą rekwizycji

chu. Z różnych powodów prace roz-

przed gmachem spotkal się on z

i ogrzewanie, ustawiono aparaty do

Popiersie Salomei Kruszel-

byly nawet wykonane w kutej miedzi

poczęto z opóźnieniem, wykonane

artystami i pracownikami Opery

efektów specjalnych, czyli odtwarza-

nickiej dluta Jaroslawa Ska-

figury geniuszy. Pracownicy obawiali

zostaly dopiero w latach 1979-1984.

lwowskiej i poblogoslawil obecnych.

nia chmur, deszczu, blyskawic i pioru-

kuna

się wywiezienia do Niemiec kurtyny

Równocześnie z gruntownym re-

Na powitanie Ojca Świętego w tym-

nów. Zbudowano nowoczesną scenę

patronat zmieniono na cześć Salomei

Siemiradzkiego. Dlatego w 1944 roku

montem, poddano renowacji liczne

że dniu odbyl się premierowy pokaz

obrotową. Przebudowano rampę

Kruszelnickiej. Od 1988 r. odbywają

zostala ona zwinięta w rulon i scho-

dziela sztuki znajdujące się zarówno

nowej opery M. Skoryka ,,Mojżesz".

przed sceną, przygotowano ruchomą

się festiwale operowe jej imienia.

wana pod sceną. Na glównej i bocz-

wewnątrz, jak i na zewnątrz budyn-

W 2002 r. w centrum sali lustrza-

podlogę nad miejscem dla orkiestry.

W 2005 r. opera lwowska otrzy-

nych fasadach gmachu dlugo byly

ku. Uzupelniono wszystkie ubytki,

nej przy pólnocnej ścianie ustawiono

Prace powierzono austriackiej firmie

mala status narodowej i teraz jej

widoczne ślady dzialań wojennych.

zrobiono kopie starych mosiężnych

pomnik Salomei Kruszelnickiej, wybit-

A.E.G. Pomimo kryzysu, magistrat

oficjalna nazwa brzmi: Lwowski Na-

Zupelnie zniszczono jedną z rzeźb

klamek i świeczników, szyb z trawio-

nej ukraińskiej śpiewaczki operowej.

wyasygnowal na ten cel 372.000 zl.

rodowy Akademicki Teatr Opery i

fasady wschodniej, kilka maszkaro-

nego szkla. Na odnowienie zlocenia

Odlaną w brązie postać aktorki dluta

W 1930 r. uroczyście obcho-

Baletu im. Salomei Kruszelnickiej. W

nów, waz, kapiteli kolumn, uszkodzo-

wydano 5,5 kg zlota platkowego.

lwowskiego rzeźbiarza Jaroslawa

dzono 30-lecie Teatru Wielkiego. 4

teatrze pracuje ponad 500 osób, w

no dekorację ornamentalną.

Kopulę i dach teatru pokryto nową

Skakuna, umieszczono na postumen-

października wystawiono premiery

tym 50 solistów opery i 90 muzyków

Niezbędne prace remontowe i

blachą metalową i miedzianą. Tylko

cie ze sztucznego czerwonego mar-

dwóch oper warszawskiego kompo-

orkiestry. 60 osób zajęto w chórze, ty-

konserwatorskie zostaly wykonane

miedzianej blachy wykorzystano 26

muru. W następnych latach Skakun

zytora Adama Wieniawskiego ,,Me-

leż w zespole baletowym. Na scenie

dopiero w 1952 r. Wówczas usunięto

ton. Zamówiono nowe fotele, zre-

wykonal brązowe popiersia wybitnych

gae" i ,,Wyzwolony", w obecności

dominuje klasyka światowa i ukraiń-

autora, pod batutą E. Massiniego, w

ska. Znaczną część oper wystawiono

reżyserii A. Uluchanowa i scenografii

w językach oryginalów ­ wloskim,

S. Jarockiego.

francuskim, polskim, rosyjskim. W

Na scenie Teatru Wielkiego

repertuarze ponad 10 ukraińskich

wystąpilo wielu znanych artystów

spektakli, m.in. ,,Zaporożec za Duna-

slawy europejskiej ­ Salomea Kru-

jem", ,,Natalka Poltawka", ,,Mojżesz",

szelnicka, Aleksander Myszuga,

,,Skradzione szczęście". Podstawę

Modest Mencyński, Orest Rusnak,

repertuaru tworzą opery wloskie ,,Ma-

Adam Didur, Jan Kiepura, Aleksan-

dame Butterfly", ,,Cyganeria", ,,Tosca"

der Bandrowski, Janina Korolewi-

G. Pucciniego, ,,Otello", ,,Aida", ,,Na-

cz-Wajdowa, Jan Mann, Ewa Ban-

bucco", ,,Bal maskowy", ,,Traviata" G.

drowska-Turska, Ada Sari, Hanka

Verdiego, ,,Rycerskość wieśniacza" P.

Ordonówna, Stanislawa Korwin-

Mascagniego, ,,Pajace" R. Leoncaval-

Szymanowska, Michal Holyński,

la, ,,Napój milosny" G. Donizettiego.

Adrianna  Lenczewska-Slawińska,

Operę ,,Carmen" G. Bizeta wystawio-

Marceli Sowilski, Eugeniusz Gusza-

no w języku francuskim, ,,Straszny

lewicz. Na występy gościnne przy-

dwór" S. Moniuszki w języku polskim.

jeżdżali do Lwowa Enrico Caruso,

Powodzeniem cieszą się balety

Mattia Battistini, Tito Ruffo, Gemma

,,Jezioro labędzie" P. Czajkowskiego,

Bellincioni, K. Wens, B. Sorel, V.

,,Don Kichot" L. Minkusa, ,,Powrót

Weinberg, N. Ardelli, U. Urbano, C.

Butterfly" M. Skoryka, ,,Romeo i Ju-

Patary, M. Laurence. Kolejni dyrek-

lia" S. Prokofiewa, operetki ,,Wesola

torowie teatru doceniali repertuar

wdówka" F. Lehara, ,,Cyrulik sewilski"

klasyczny. Na scenie wystawiono

Sala Lustrzana

D. Rossiniego, ,,Zemsta nietoperza"

najlepsze opery G. Rossiniego, G.

konstruowano szatnie, zamieniono

tenorów Modesta Mencyńskiego i

ślady niedawnej wojny, a z powodu

J. Straussa.

Donizettiego, G. Verdiego, G. Puc-

podlogę w sali widzów, ulożono nowy

Aleksandra Myszugi, dyrygenta Ja-

ustawienia pomnika Lenina zrekon-

W 2006 r. operę lwowską przy-

ciniego, P. Mascagniego, R. Wa-

parkiet w sali lustrzanej. Zachowano

roslawa Woszczaka i scenografa Eu-

struowano plac przed gmachem. We-

jęto do elitarnego stowarzyszenia

gnera, F. von Flotowa, I. Halévy, C.

tradycyjne obicie lóż i foteli w ko-

geniusza Lysyka, które zostaly usta-

wnątrz przeprowadzono konserwację

,,Opera-Europa", zrzeszającego naj-

Gounoda, L. Delibesa, G. Bizeta, R.

lorze bordo. Wzmocniono żelazną

wione w tejże sali. W listopadzie 2011

obrazów, uzupelniono zlocenie, jed-

lepsze europejskie zespoly operowe.

Straussa, R. Leoncavalla, St. Mo-

przeciwpożarową kurtynę. Kurtynę

r. abp M. Mokrzycki poświęcil tablicę

nak zrobiono to farbą brązową. Nowe

Stale kontakty twórcze lączą lwow-

niuszki, P. Czajkowskiego, M. Mu-

Siemiradzkiego poddano rzetelnej

upamiętniającą wizytę papieża Jana

wladze miejskie postanowily też usu-

ską Operę z Polską Operą Narodo-

sorgskiego. Wielką popularnością

konserwacji, dla czego byla ona

Pawla II. Wykonana jest ona z biale-

nąć i zniszczyć popiersia i medaliony

wą (Warszawa), operą ,,La Scala"

cieszyla się we Lwowie operetka.

go sztucznego marmuru i wmurowa-

polskich poetów i kompozytorów, któ-

przetransportowana do specjalnego

(Mediolan), Brukselską Operą Kró-

Wystawione zostaly m.in. ,,Druciarz"

pawilonu.

na w westybulu teatralnym. Autorem

re znajdowaly się w westybulu i sali

lewską (Belgia). Na scenie lwowskiej

i ,,Skowronek" F. Legara, ,,Manewry

Na I i II balkonach umieszczono

tablicy jest rzeźbiarz J. Skakun, który

lustrzanej.

gościmy artystów z Polski, Wloch,

jesienne" i ,,Fiolek z Montmartre" E.

nowe pomieszczenia z urządzeniami

wykonal też cztery nowe medaliony

W polowie lat 60. XX wieku na

Francji, Rosji, Rumunii. Wśród licz-

Kálmána, ,,Noc w San Sebastian"

dla sterowania dźwiękiem i światlem,

na klatce schodowej, wmurowane w

III balkonie zamontowano organy

nych występów gościnnych artystów

Benatzkyego, ,,Wesele w Holly-

wskutek czego liczba miejsc dla wi-

2013 r. z inicjatywy dyrektora i kie-

przeniesione z kościola w Borysla-

lwowskich są wyjazdy do Niemiec,

wood" O. Straussa, ,,Wesele przy

dzów w teatrze zmniejszyla się do

rownika artystycznego Opery Tade-

wiu. Byl to 16-rejestrowy instrument

Polski, Francji, Hiszpanii, Libanu,

latarniach" J. Offenbacha, ,,Zemsta

1020. Renowacji poddano wszyst-

usza Edera. Po stronie poludniowej

wykonany okolo 1906 r. przez zna-

staly udzial w festiwalu muzycznym

nietoperza" J. Straussa, ,,Ptasznik z

kie obrazy i rzeźby. Uzupelniono

umieszczono plaskorzeźby popiersi

ną lwowską firmę Rudolfa Haase,

,,Les Nuits Musicales de la Sainte

Tyrolu" K. Ziehrera, ,,Wiktoria i jej hu-

dekorację ornamentalną. Część

artystów rzeźbiarzy, dekoratorów bu-

z dwoma manualami i neogotyckim

Victoire" w Prowansji (Francja).

zar" P. Abrahama, ,,Róże z Florydy"

brakujących elementów dekoracyj-

dynku teatralnego Piotra Wójtowicza

prospektem.

(cdn.)

R. Falla.