24
Z pamiętnika podróżnika
30 sierpnia15 września 2016 nr 16 (260) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
krym. Dwa lata po aneksji
(cz. II)
Grupą, która najbardziej sprzeciwiala się aneksji, byli Tatarzy. Ukraińcy również
stawiali opór, organizowali mitingi w okresie poprzedzającym rosyjską agresję, ale
dla nich to nie byla gra o wszystko. Tatarzy stracili państwo, które nie troszczylo
się o nich, ale też nigdy nie występowalo przeciwko nim.
gdy przyszla Katarzyna II, i jak do tej
spotkanie od pokazania mi zdjęcia
- Ja nie naruszylem integralno-
pory się nie zakończyla wspomina
ści terytorialnej Federacji Rosyjskiej!
Ibragimowa. Smutno się uśmiecha i
aktywistka.
Kto to zrobil? Ona sama. Ja nie ne-
mówi: ,,Eto nasz malcziszka" (To jest
Sudak wyróżnia się na tle in-
gowalem granicy Rosji z 2014 roku.
nasz chlopczyna tlum.). Opowia-
nych miejsc Krymu tym, że tu
To Federacja Rosyjska naruszyla
da, że policja prowadzi tylko dzia-
dwukrotnie Tatarzy wygrali proces
granice anektując Krym!
lania pozorowane. Rodzicom zagi-
sądowy. W rocznicę deportacji Ta-
Sprawa Umerowa nie zakończy-
nionego zadają pytania o wrogów,
tarów, 18 maja mlodzi mężczyźni z
la się do tej pory. Oskarżony o nawo-
dlugi, czy syn zajmowal się jakimś
Sudaku postanowili zrobić ,,probieg"
lywanie do naruszenia integralności
biznesem. Prowadzą grę, wiedzą,
rajd samochodami po mieście z
FR zostal postawiony przed sądem.
że przyczyna jest inna. Mój gospo-
flagami krymsko-tatarskimi. Po kil-
darz opowiada, że to już drugie
W czasie rozprawy 11 sierpnia za-
ku rundach zatrzymala ich policja
porwanie Tatara z Bachczysaraju.
slabl i zostal hospitalizowany z podej-
drogowa. W raporcie policyjnym
Wcześniej w Sakach porwano Arse-
rzeniem zawalu. Sześć dni później
byla mowa o paragrafie dotyczącym
na Alijewa. Arsen nie byl aktywistą
funkcjonariusze FSB zawieźli go pod
ekstremizmu. Oskarżenie bylo ab-
tatarskim, ale byl na Majdanie, a
przymusem do kliniki psychiatrycz-
surdalne, ale dla oskarżonych spra-
to oznacza postawę proukraińską.
nej. Wcześniej adwokaci Umerowa
wa mogla zakończyć się fatalnie.
Skąd mógl wiedzieć, że uczestni-
kategorycznie odmówili przeprowa-
Lenora Dyulber
Sprawa trafila do sądu i ciągnęla się
cząc w protestach w dalekim Kijowie
dzenia badań psychiatrycznych jako
ostrożnie nawet Tatarów od lat za-
bardzo dlugo. Na każdą z rozpraw
WOJCIECH JANKOWSKI
przyjaźnionych z rodziną.
przychodzilo 200-300 Tatarów, by
tekst i zdjęcia
Wladze rosyjskie różnymi meto-
moralnie wesprzeć oskarżonych.
Zaufanie w środowisku Tatarów
dami próbują zjednać sobie stronni-
Sędzia stale przerywal, by zlamać
staje się towarem reglamentowa-
ków. Niektórych kupują, innych sta-
opór oczekujących przed gma-
nym. Doświadczylem tego rok temu,
rają się przekonać. Mniej sklonnych
chem. Czasami rozprawy trwaly po
kiedy odwiedzilem jeden z tatarskich
do wspólpracy ,,nieznani sprawcy"
9 godzin. Zawsze co najmniej setka
domów. Atmosfera byla nieznośnie
wywożą w niewiadomym kierunku.
Tatarów pozostawala do końca po-
sztuczna. Nie zaznalem tatarskiej
Elnara dodaje: ,,Pamiętaj, jestem za
siedzenia sądu. W końcu Tatarzy
gościnności, pomijając poczęstunek
ciebie odpowiedzialna!". Coraz bar-
sprawę wygrali. Podobne sprawy
kawą i zamówioną dla mnie w po-
dziej czuję się jak postać z powieści
mialy miejsce w Bachczysaraju i
śpiechu taksówkę. Dopiero po po-
Chandlera czy Forsytha. Pożegnali-
Symferopolu, ale tam Tatarzy prze-
wrocie do domu dowiedzialem się,
śmy się serdecznie. W czasie tego
grali i musieli zaplacić grzywnę.
że wzięto mnie za agenta FSB. Tym
wyjazdu nie spotkaliśmy się więcej,
Niebawem pracującą na pogo-
razem postaralem się znaleźć na
choć caly czas byliśmy w kontakcie.
towiu Tatarkę, która przyjechala do
miejscu, kogoś kto mi pomoże...
pacjentki, sąsiadka chorej wyzwala
od ,,tatarskiej mordy". Tę sprawę Ta-
Sudak.
tarzy również wygrali. Zatem Sudak
Jak w sensacyjnej
Tu Tatarzy wygrywają
jest jedynym miejscem, gdzie do tej
powieści
sprawy sądowe
Umawiam się z Elnarą, Tatarką,
W Sudaku spotykam się z Lenorą
pory Tatarom udawalo się wygrać w
którą poznalem kiedyś, jeszcze przed
Dyulber, politologiem, która aktywnie
sądzie.
aneksją. Nawiązujemy kontakt przez
dziala w miejscowym środowisku ta-
Nie wszystko jednak w Sudaku
internet, umawiamy się przy wej-
tarskim. Lenora byla zaangażowana
wygląda tak dobrze. Lenora Dyul-
ściu do domu handlowego. Jestem
w opór przeciw aneksji od samego
ber narzeka na wzrost ksenofobii.
punktualnie, ale dość dlugo czekam,
początku. Brala udzial w akcji ,,Ko-
Sąsiedzi, którzy mieszkali obok sie-
spaceruję wokól wejścia, wreszcie
biety przeciwko wojnie", którą zaini-
bie wiele lat, teraz się nienawidzą.
kobieta wychodzi zza rogu, gestem
cjowano, kiedy na Krymie pojawili się
Mlodą dziewczynę, Tatarkę, zabral z
pokazuje, że mam podejść. Witamy
,,zielone ludziki". Największa akcja
przystanku znajomy Rosjanin. Znali
się i Elnara od razu pokazuje mi kie-
miala miejsce 8 marca, kiedy miej-
się, pracowal przy budowie domu jej
runek, w którym mamy iść.
scowe kobiety wyszly protestować
rodziny. Znaleźli ją martwą... Zanim
- Idziemy do parku, bo tam moż-
przeciw rosyjskim zamiarom opa-
zamordowal, jeszcze się nad nią
na swobodnie rozmawiać tlumaczy
nowania pólwyspu. Wyszlo wtedy
znęcal...
swoje zachowanie. Po jakichś 10 mi-
na trasę Kercz-Symferopol ponad
nutach zatrzymujemy się w parku, w
póltora tysiąca kobiet z flagami ta-
bachczysaraj.
miejscu, gdzie rzadko pojawiają się
tarskimi i ukraińskimi oraz transpa-
Tatarzy ciągle giną
przechodnie. Elnara tlumaczy mi,
rentami ,,Krym to Ukraina". Akurat w
bez wieści
SUDAK. Memorial pamięci deportacji Tatarów Krymskich
czemu tak dlugo musialem czekać.
tym momencie nadjechalo okolo 40
Od aneksji Krymu przepadlo
w 1944 roku
- Sprawdzalam czy nie masz
rosyjskich kamazów i wozów bojo-
bez wieści już ponad 15 Tatarów.
,,ogona" mówi uśmiechając się,
wych. Jedna z kobiet nie wytrzymala
Ostatni zostal porwany w Bachczy-
wydal na siebie wyrok, że oprawcy
próbę poniżenia i zdyskredytowania
nie masz.
i wybiegla na drogę, żeby zatrzymać
saraju. 30-letni Erwin Ibragimow 24
dopadną go na jego Krymie, w oj-
go jako osoby publicznej. Wbrew
Rozmawiamy jakieś 40 minut.
kolumnę, inne dolączyly do niej, ale
maja nie dojechal do domu. Porwa-
czyźnie przodków. Gdzie jest ojczy-
artykulowi 45 konstytucji Rosyjskiej
Dyktuje mi nazwiska i numery te-
wojskowi w milczeniu utorowali sobie
nie przypadkiem zapisala sklepowa
zna przodków jego porywaczy? Z
Federacji, nie wpuszczono do niego
lefonów osób, z którymi powinie-
drogę i pojechali dalej. Lenora wspo-
kamera. Film przeraża. W rogu ka-
pewnością nie na Krymie...
adwokata Edema Semiedlajewa...
nem się spotkać. Na koniec mam
mina nastroje po zabójstwie Reszata
dru widać, jak mężczyzna próbuje
Sam Umerow, byly zastępca
Wyjeżdżając z Symferopola nie
obiecać, że codziennie rano będę
Ametowa w marcu 2014 roku. Ame-
uciec, ale oprawcy dopadają go.
przewodniczącego Rady Najwyż-
wiedzialem jeszcze, jak daleko posu-
się meldować przez internet, kiedy
tow, Tatar z Symferopola, wyszedl z
Ibragimow byl czlonkiem Rady Wy-
szej Krymu, w czasie dokonywania
ną się ,,wladze" rosyjskie na Krymie.
wychodzę z hotelu, a wieczorem
domu na protest. Potem znaleziono
konawczej Medżlisu. Miejscowi Ta-
aneksji byl szefem administracji
W tej chwili nie wiem, czy tu jeszcze
że już jestem w swoim pokoju.
jego cialo pod Bielogorskiem. Byl
tarzy spotykają się codziennie pod
rejonu. Po wywiadzie, udzielonym
przyjadę, a jeżeli uda się przyjechać
Wiadomości w telefonie od czasu
pierwszą tatarską ofiarą ,,nieznanych
jego domem, by wesprzeć rodzinę.
19 marca tatarskiej telewizji ATR,
co zastanę. W czasie ,,referendum"
do czasu mam wyczyścić. Z Tatara-
sprawców".
Minąl już ponad miesiąc od jego
zostal oskarżony o nawolywanie
tatarski taksówkarz powiedzial mi:
mi mam rozmawiać szczerze tylko
- Po tym, co się wydarzylo, do-
zniknięcia. Ludzie nie tracą nadziei,
do naruszenia granic FR. Pytam
,,Módlcie się za nas". Ten apel nieste-
jeśli mamy wspólnych znajomych.
skonale wiedzieliśmy, co nas cze-
ale wiedzą, że dotychczas nie od-
go o oskarżenia ze strony ,,wladz".
ty jest aktualny także dziś...
Generalnie mam niedowierzać pra-
ka. W nas już jest taki genetyczny
naleziono ani jednego z porwanych
W czasie wywiadu mial on swoją
wie wszystkim, uważać z kim i o
strach. My dobrze wiemy, że z Ro-
Tatarów. Ani jednego żywego. Cza-
wypowiedzią nawolywać do naru-
Ten tekst jest poszerzoną wersją
czym rozmawiam. Elnara mówi, że
sją nie może być dobrosąsiedzkich
sami odnajdują zwloki...
szenia integralności terytorialnej
artykulu, który ukazal się
sama rozmawia na ważne tematy
stosunków. Taką już mamy historię.
W Bachczysaraju odwiedzilem
Federacji Rosyjskiej. Ilmi Umerow
w lipcowym numerze Kuriera Wnet
tylko z zaufanymi osobami. Traktuje
Ona zaczęla się z pierwszą aneksją,
Ilmiego Umerowa. Tatar zaczyna
uśmiechając się mówi:
(cdn.)
