3

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 28 lutego­16 marca 2017 nr 4 (272)

Prawda relatywna"

Relatywizm wartości i polsko-ukraińskie sprawy. Niby to rozważania czysto teoretyczne.

Jednak rujnująca sila tego relatywizmu jest dla naszych krajów tak wielkim wyzwaniem, że

nie moglem się powstrzymać od ,,popelnienia" poniższego tekstu. Prawda ­ to ,,temat rze-

ka" i poniższe kilkadziesiąt wierszy są jedynie pewnym sygnalem, zachętą do przemyśle-

nia jak ważne jest, by dobro i zlo zawsze dla nas dobrem i zlem pozostaly ­ niezależnie od

tego, po której stronie polsko-ukraińskiej granicy żyjemy. Dzielę się po prostu tym, co mnie

nurtuje od dlugiego już czasu. Bowiem niestety, coraz bardziej jestem pewien, że mialem

(i nadal mam) rację. Piszę ,,niestety", bo widzę jak moja teoria, chociaż okazuje się praw-

dziwą, to jednocześnie ­ zgodnie z nią ­ wszystko to, co cenię, kocham, szanuję i wyznaję

tonie, znika, ginie i przepada. Jednym slowem, powoli przegrywam.

lityką to jeszcze historyk, czy już poli-

ARTUR DESKA

tyk? No i gdy już odpowiemy sobie na

Smutne to, bo oprócz odczucia

podobne pytanie, to warto się spokoj-

osobistej klęski towarzyszy mi prze-

nie przyjrzeć temu, jak owa polityka

konanie, że nie chcemy się uczyć na

historyczna ma się do historii (w tym

blędach i w naszej historii to już nie

Polski i Ukrainy) i czy cokolwiek wy-

po raz pierwszy ,,następujemy na te

jaśnia, czy też generuje nowe(!) pro-

same grabie" relatywizmu. Obawiam

blemy? Cele i środki. W zasadzie nie

się, że nie przyjdzie nam dlugo cze-

warto więcej pisać ­ wszystko jasne!

kać na bolesne tego skutki. Może

Przynajmniej dla idealistów. Przecież

nawet już na nie wcale i czekać nie

to kwintesencja relatywizmu! Obecnie

trzeba.

niestety, stosowanie takich chwytów

Nie sposób chyba nie zauważyć,

przestaje być powodem do wstydu.

że coraz częściej, coraz nachalniej,

Zwycięstwo (cokolwiek to pojęcie dla

wszędzie i we wszystkim ten relaty-

kogokolwiek oznacza) jest najważ-

wizm zaczyna niepodzielnie królo-

niejsze! Jak, czyim kosztem, jak bar-

wać. Jest wszechobecny i wszech-

dzo paskudnie, na ile klamliwie ­ to

mocny. Jest wygodny i przyjemny w

nieważne! Sensacyjny artykul, który

użyciu. Może uzasadnić wszystko,

zwiększy naklad, reportaż przyciąga-

może ze wszystkiego rozgrzeszyć.

jący widzów, skandal budujący popu-

Pozwala na zatarcie granic i różnic

larność, glośne znieważenie i ciche

pomiędzy dobrem i zlem, prawdą i

niszczy i pomaga rujnować to, co

szukiwanie Prawdy (wlaśnie dużą

a sobie opuścić. Jak nie widzimy w

przeprosiny, pólprawdy (a to prze-

klamstwem. To co przynosi korzyść,

budowaliśmy przez cale lata. Przy-

literą!), nawet tej nam niewygodnej,

tym niczego zdrożnego i jak latwo

cież już nieprawdy!), manipulacje,

to co jest wygodne ­ jest oceniane

czyna jego niszczącej sily jest bardzo

nawet tej wymagającej przebudowy

potrafimy znaleźć dla siebie uspra-

przemilczenia, klamstwa ­ wszystko

jako dobre i sluszne. To co wymaga

prosta ­ świetnie daje się wykorzy-

mitów i przyznania się do wszela-

wiedliwienie.

usprawiedliwione!

poświęcenia i wysilku ­ już nie. Co-

stywać w obszarze, który w polsko-

kich kompleksów, stanowi szansę

Te ,,różne wysokości poprzecz-

Także w sporach o Prawdę, o

raz częściej, wynikająca z takiego

ukraińskich stosunkach wydaje się

dla osiągnięcia harmonii i spokoju,

ki" są jedną z podstawowych przy-

politykę historyczną, o wrażliwość

postrzegania rzeczywistości ,,filozofia

być dzisiaj najistotniejszy.

budowy jutra.

czyn polsko-ukraińskich awantur.

narodową najważniejszy jest sukces!

Kalego" święci triumfy i to, że ,,punkt

Tak się bowiem jakoś stalo, że

Powie ktoś, że to idealizm?

Są jednym z przykladów dzialania

Nawet pozorny, nawet chwilowy, na-

widzenia zależy od punktu siedzenia"

na pierwszy plan polsko-ukraińskie-

Cóż, prawda ­ to idealizm! Milszy

relatywistycznej zasady ,,punktu sie-

wet gdy wszyscy wiedzą, że to tylko

staje się dla wielu normą. Mile to, la-

go życia wysunęly się nie sprawy

mi jest jednak niż życie w świecie,

dzenia i punktu widzenia". Rodzą

sukcesu pozory ­ nic to! Każda cena

twe i wygodne... i niestety, wynisz-

gospodarcze, nie wspólne projekty,

gdzie relatywna prawda uważane

urazy, nieporozumienia, klótnie. Cóż,

jest jego warta ­ podeptana prawda,

czające. Większość z tych, z którymi

nie wspólpraca naszych krajów, a

jest za Prawdę. Polityka historycz-

relatywizm... Prawda. Niby wszyst-

zdradzona przyjaźń, zapomniana

się spotykam, z którymi rozmawiam

kwestie historyczne, oceny moral-

na. Otóż to! Pojęcie modne i często

ko jasne! Prawda to prawda i tyle!

uczciwość. Nie, ja nie biadam! Tyl-

czy koresponduję, nie ma wątpliwo-

ne, odczucia. Wszystko to wlaśnie,

ostatnio używane ­ po obu stronach

Tymczasem kilka dni temu czytam

ko konstatuję fakt, że w imię spraw

ści ­ życie stalo się bezwzględne,

czego nie sposób ocenić bez korzy-

polsko-ukraińskiej granicy. Niby nic

w polsko-ukraińskiej prasie tekst,

mialkich, chwilowych i ulotnych po-

ludzie agresywni, a cel zacząl uświę-

stania z odniesień do określonych

zdrożnego. Teoretycznie jest to po-

który można streścić w slowach ,,jeśli

święcane są rzeczy naprawdę waż-

cać środki.

wartości. No wlaśnie ­ ,,określonych

lityka prowadzona przez państwo, a

prawda nam nie sluży, to taka praw-

ne. Brak realnej oceny celu, kosztów

Tak, to prawda! Jednak malo kto

wartości"...

polegająca na promowaniu czynów

da nam jest niepotrzebna". Czyli co?

jego osiągnięcia, i jak to wplynie na

znajduje w sobie sily, by prócz biada-

Tymczasem te ,,wartości pozba-

chwalebnych, dziejów ważnych,

Prawda tylko wtedy jest prawdą, gdy

inne cele czasem niezwykle ważne

nia nad przejawami powszechnego

wione przez relatywizm ich uniwer-

bohaterów godnych naśladowa-

jest nam wygodna i kiedy nam sluży,

­ rujnuje.

zepsucia, postarać się dotrzeć do

salizmu pozwalają oceniać wszystko

nia. Niby w porządku. Tyle, że tak

a jak ta prawda jest niewygodna to już

Czy ktoś zechce utrzymywać,

jego korzeni. Tymczasem rozpacza-

z punktu widzenia nie prawdziwości

jest tylko w ,,idealistycznej" wersji

nie jest prawdą chociaż tak napraw-

że podobne rzeczy nie mają miejsca

nie nad zdziczeniem, zaklamaniem

oceny, a z punktu widzenia jej korzy-

tej historycznej polityki W praktyce

dę to nadal prawda? (Przepraszam ­

w polsko-ukraińskim świecie? Tak,

i zepsuciem dni naszych i jedno-

ści dla oceniającego. Dlatego z coraz

bowiem, historyczna polityka ozna-

zagmatwane to, ale to wlaśnie tak!)

wiem, że relatywizm wartości jest

czesne milczenie o tym co jest tego

większym przerażeniem obserwuję,

cza najczęściej podporządkowanie

Ciekawe, ciekawe...

wyniszczający nie tylko dla Polski

zdziczenia przyczyną ­ relatywizmie

dokąd nas, Polaków i Ukraińców, to

historii polityce, a ta ostatnia... no,

I chociaż nie napisano tego w od-

i Ukrainy. Doskonale to rozumiem.

wartości i ulomności wynikających z

prowadzi.

powiedzmy, uczciwością nie grze-

niesieniu konkretnie do polsko-ukra-

Jednakże piszę o nim wlaśnie w

niego ocen ­ jest co najwyżej tylko

Jestem, podobnie jak wielu,

szy i relatywizm wartości jest jej

ińskich klótni, to takie podejście jest

kontekście polsko-ukraińskim, albo-

bezproduktywnym biadaniem. Ów

użytkownikiem Internetu. Znalazlem

chlebem powszednim.

znamienne i typowe również dla nich.

wiem widzę jak wyniszczający jest

relatywizm wartości, co chyba nie

w nim ostatnio niezwykle ,,celny"

Często też, ta historyczna po-

To wlaśnie treść, zacytowana powy-

on dla naszych krajów. Używają go

jest dziwne, wdarl się także w nasze,

aforyzm. Brzmial: ,,Czemu ludzie,

lityka jest dzieckiem wspomnianej

żej, popchnęla mnie do ,,popelnienia"

wszyscy ci, którzy nie potrafią dys-

polsko-ukraińskie, życie. Dostrze-

których Ty traktujesz tak jak oni trak-

już powyżej ,,prawdy relatywnej" i jej

tego tekstu ­ prawda w nieco szer-

kutować i spierać się o polsko-ukra-

gam to od dawna ­ wlaśnie on jest

tują Ciebie, się obrażają?". Ciekawe

historyczną wartość powinno się oce-

szym kontekście. Bowiem przyjęcie

ińskie sprawy w sposób cywilizo-

źródlem wielu problemów

pytanie prawda? Można podać jego

niać wlaśnie w odniesieniu do ,,praw-

podobnej zasady jako obowiązującej

wany. Jest orężem wszelkiej maści

Tak, tak! Jest wszędzie! Przyjem-

inną wersję pytającą: dlaczego obra-

dziwości" tejże ostatniej. Ale cóż, czyż

(na razie funkcjonuje wprawdzie,

ignorantów i manipulatorów. Sluży

ny, wygodny i uslużny. Wykorzysty-

żasz się, gdy inni traktują Ciebie tak

nie jest tak, że ,,jeśli prawda nam nie

ale jeszcze nie obowiązuje) umoż-

zdobywaniu malego ceną wielkiego,

wany przez jednych (w dyskusjach,

jak Ty ich traktujesz? W zasadzie ­ to

sluży, to taka prawda nam jest niepo-

liwi konstruowanie alternatywnych

leczeniu kompleksów, wylewaniu

sporach i awanturach) świadomie i

będzie nadal to samo pytanie. Jest to

trzebna"? Czyli, wszystko w porządku

historii, pieszczenie mitów i holubie-

nienawiści, jest zarzewiem konflik-

z premedytacją, przez innych przyj-

pytanie o wysokość poprzeczki, którą

i możemy gratulować rzetelności po-

nie kompleksów ­ jednym slowem

tów. I nam, ukraińskim Polakom

mowany jako coś naturalnego, przez

w tych samych zawodach stawiamy

litycznym historykom! Tylko ja, czlek

wszystko to, co (przynajmniej moim

i polskim Ukraińcom skutki tego

jeszcze innych niezauważany, lecz

sobie i innym. Pytanie o to jak latwo

marny, cichy i pokorny pozwolę sobie

zdaniem) jest latwe, mile i przyjemne,

dźwigać przychodzi. Może jednak

istniejący. Tak czy inaczej, ten re-

znajdujemy uzasadnienie dla tego,

zadać nieśmiale pytanie ­ czy ten

ale dla polsko-ukraińskiej przyszlości

nie warto? Stąd też te nieco zawile

latywizm, coraz powszechniejszy,

by tym ,,innym" poprzeczkę podnieść,

ktoś, kto zajmuje się historyczną po-

szkodliwe. Uważam, że jedynie po-

rozważania przedkladam...