13

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 28 lutego­16 marca 2017 nr 4 (272)

Towarzystwo Milośników Dziedzictwa

że kiedy do studia Radia

Wnet przychodzą goście z

kultury Polskiej ZABYTEk

Bialorusi czy Ukrainy i wi-

dzą symbole odwolujące się

do żolnierzy wyklętych, to

zerkają na nie co najmniej z

W czerwcu 2016 r. we Lwowie powstalo Towarzystwo Milośników Dziedzictwa Kul-

podejrzliwością.

No tak. Bialorusini wypominają

tury Polskiej ZABYTEK (TMDKP ZABYTEK). Zalożyli je Polacy ze Lwowa glęboko

Romualda Rajsa, pseudonim Bury.

zaniepokojeni postępującą dewastacją i zapomnieniem o cmentarzu Janowskim we

Podobnie Ukraińcy mają zastrzeże-

Lwowie, który jest miejscem pamięci o dawnych mieszkańcach Lwowa.

nia do niektórych postaci. Zresztą w

portalu Historyczna Prawda, to jest

dodatek portalu Ukraińska Prawda,

Czlonkowie naszego towarzy-

- odnawianie elewacji grobowców;

pojawil się artykul profesora z Kijo-

stwa, zrzeszeni wówczas w innych

- poszukiwanie w archiwum danych

wa, w którym bierze on w obronę też

polskich organizacjach, w latach

osób pochowanych w bezimiennych

inne narodowości, które ucierpialy z

2014 ­ 2015 zorganizowali kilka akcji

grobach i grobowcach;

rąk żolnierzy wyklętych. Powiedzieli-

spolecznych na Cmentarzu Janow-

- odnawianie inskrypcji.

śmy już, że istnieje rosyjska agentu-

skim w celu porządkowania nagrob-

Porządkujemy groby równocze-

ra i pożyteczni idioci, bo nie twierdzę,

ków, polegających na ustawianiu

śnie na kilku polach: nr 31, 32, 13,

że wszyscy otrzymują moskiewskie

zwalonych krzyży, usuwaniu śmieci,

14, 16, 17, 1 oraz przy alei glównej

pieniądze. Są jednak ludzie, którzy

wycinaniu krzaków, koszeniu trawy

cmentarza. Przy glównej alei na polu

to robią z przekonania. Bo agentura

itp. Sytuacja grobów na Cmentarzu

32 prowadziliśmy prace w reprezen-

moskiewska to jest jedno, a czym

Janowskim we Lwowie jest drama-

tacyjnym miejscu, gdzie odnawiali-

innym jest fakt, że część ukraińskich

tyczna. Jeżeli w najbliższym czasie

śmy dwa grobowce i dwa zabytkowe

badaczy skupionych wokól IPN (nie

nic się nie zmieni, to rokrocznie bę-

nagrobki pracowników kolei lwoskich.

wszyscy, bo Jaroslaw Hrycak jest in-

dzie znikać na nim wiele polskich na-

Naprawa grobowców i nagrobków

nego zdania, on do pewnego stopnia

grobków. Część z nich to dziela sztu-

wymaga dość skomplikowanych i

odcina się od Wjatrowycza) na silę

ki, z czasem nie będą się nadawaly

kosztownych prac. Jeden z grobow-

chcą stworzyć wrażenie symetrii.

nawet do renowacji. Niestety polskie

ców, rodziny Świstelnickich, byl bar-

Zbigniew Pakosz (od lewej), Leon Tychowski, Stanislaw

Byla Armia Krajowa ­ byla Ukraińska

organizacje pozarządowe na nasze

dzo zniszczony, praktycznie nie mial

Maldziński i Wladyslaw Petryk

Powstańcza Armia, bylo polskie pań-

wielokrotne apele nie odpowiadają

jednej z bocznych ścian, zaś zatula

stwo podziemne ­ bylo ukraińskie

i nikt się nie śpieszy, by rozpocząć

byla odwalona. Doprowadziliśmy go,

glównej alei na polu 31 natychmia-

nagrobki posiadają znaczącą war-

państwo podziemne, byly rzecz jasna

prace konserwatorskie.

glównie dzięki wsparciu Konsulatu

stowej renowacji wymaga nagrobna

tość artystyczną, jak np. nagrobek

wypadki zbrodni wojennych po ukra-

Czym się zajmuje nasze towa-

Generalnego RP we Lwowie, do nor-

kapliczka z figurą Matki Bożej.

Marii Masztelerówny na polu 17. Na-

ińskiej stronie, ale byly i po stronie

rzystwo? Glównie porządkuje na-

malnego stanu. Finansowo wspierali

Na polu 13 (obok grobu św. abpa

grobek byl dość mocno przechylony.

polskiej, więc albo mówimy o ludo-

grobki i grobowce na Cmentarzu

te prace nasi rodacy z Fundacji Cha-

Józefa Bilczewskiego) uporządkowa-

Dziś jest już podniesiony i wymaga

bójstwie polskim również dokonanym

Janowskim. Nasza praca to:

rytatywnej Pomoc Polakom na Kre-

liśmy kilka nagrobków. Dużo pracy

dokladnego oczyszczenia oraz reno-

na Ukraińcach, albo wycofujemy się z

bylo przy odkopywaniu nagrobka ro-

wacji. Obok są polskie groby ziemne,

tego i wówczas zostajemy przy wer-

dziny Rafińskich i znajdującego się

które potrzeba zabezpieczyć, naj-

sji, że i tu i tu byly jakieś zbrodnie wo-

obok nagrobka Józefa Tomonia. Zaję-

lepiej przez zabetonowanie. Takich

jenne. A takiej symetrii nie bylo. Trze-

lo to nam niemalo czasu. Pracujemy

zresztą grobów ziemnych odkopa-

ba się takiej wersji historii przeciw-

najczęściej od godz. 10 do 17, oczy-

nych i odchwaszczonych, potrze-

stawić. Musimy jednak wykazać się

wiście nie codziennie. Przy okazji od-

bujących zabetonowania jest wiele.

pewną wrażliwością. Polska znalazla

najdują się różne tabliczki, czasem

Wlaśnie takim betonowaniem, czyli

się w bardzo niewygodnej sytuacji

krzyże i inne elementy nagrobków,

zabezpieczeniem grobów ziemnych

podczas II wojny światowej, między

jak np. krzyż z nagrobka Michaliny

przed przekopaniem, chcemy w tym

dwoma totalitaryzmami, a Ukraińcy

Kolasy. Informacje te przekazujemy

roku zająć się szczególnie.

znaleźli się między dwoma totalitary-

profesorowi Ryszardowi Tomczykowi

Prac pilnych do wykonania na

zmami i jeszcze do tego wszystkiego

i dr Barbarze Patlewicz z Uniwersy-

Cmentarzu Janowskim jest mnó-

Polakami. Musimy pamiętać też o

tetu Szczecińskiego, którzy wnoszą

stwo. Wykonywać je możemy tylko

tym, że znamy wypadki ­ możemy

te dane do drugiego tomu mającej

dzięki wsparciu naszych rodaków z

to teraz stwierdzić z calą pewnością

się ukazać książki o Cmentarzu Ja-

Polski. Cieszymy się, że pomagają

­ że za rzeziami dokonywanymi na

nowskim. Obok, na tym samym polu,

nam oddzialy TMLiKPW z Gliwic i

Polakach często stala partyzantka

prowadziliśmy prace przy nagrobku

Zabrza. W tym roku otrzymaliśmy

Miejsce pochówku Jana Marcelego Śliwińskiego, pole 1 ­

sowiecka poprzebierana w mundury

Bronislawa Pfeiffera ­ obrońcy Lwo-

od nich sprzęt: lopaty, grabie, no-

przed rozpoczęciem prac

upowców. Musimy pamiętać, że, jak

wa z 1918 r., odznaczonego Krzyżem

życe, worki 120 litrowe na odpady

pisal Kornel Ujejski, ,,inni szatani byli

Obrony Lwowa i Krzyżem Walecz-

komunalne, lampiony i wstążki bia-

tam czynni". Trzeba zatem oczywi-

nych, który przez 25 lat byl naczelni-

lo-czerwone, które wykorzystujemy

ście karać miecz, ale też i rękę, któ-

kiem stacji kolejowej na Kleparowie.

nie tylko na cmentarzu Janowskim,

ra tym mieczem wladala.

Grób byl mocno pochylony, trudno

ale też na innych cmentarzach Lwo-

W jakim kierunku Pana

go bylo podnieść, bo jest dość ciężki.

wa: na Zniesieniu, na Holosku Ma-

zdaniem pójdą nasze rela-

Częste przechylenia polskich nagrob-

lym i Zamarstynowie.

cje, bo mam wrażenie, że

ków są spowodowane bardzo bliskim

Utworzyliśmy na Facebooku

wzajemnie zagnaliśmy się

ustawieniem nagrobków powojen-

grupę ,,Towarzystwo Milośników

gdzieś w gluchy kąt?

nych. Bylo to niekiedy dzialanie bez-

Dziedzictwa Kultury Polskiej ,,ZABY-

Hmmm... Chociaż z reguly je-

myślne, ale czasem widać, że ktoś

TEK". Wszystkich chętnych zapra-

stem optymistą, to nie wygląda to

dzialal z premedytacją, jak na polu 1,

szamy dolączyć do tej grupy, gdzie

najlepiej. Nasilają się prowokacje.

gdzie grób Marcelego Stanislawa Śli-

piszemy o naszej dzialalności, o

Mieliśmy sprawę z powieszeniem

wińskiego przeszkadzal ustawieniu

życiu Polaków we Lwowie, o spotka-

portretu Bandery na ogrodzeniu am-

lawki przy nowym nagrobku. Obok,

niach oraz umieszczamy zdjęcia:

basady polskiej w Kijowie, wcześniej

na polu 14 są pochówki kaplanów.

https://www.facebook.com/group-

wymalowanie napisu ,,nasza zemla"

Wycięliśmy tam drzewa i usunęliśmy

s/524170544459629/

na budynku konsulatu we Lwowie ­

chwasty. Odkopaliśmy i odnawiamy

Zarząd TMDKP ,,ZABY-

jeśli nie podejmiemy skoordynowa-

grób ks. Mieczyslawa Tarnawskiego

TEK" zaprasza chętnych

nej dwustronnej akcji, to będziemy tę

kapelana 24 pulku ulanów, odzna-

zostać naszymi czlonkami,

wojnę informacyjno-propagandową z

czonego za udzial w wojnie z bol-

a tym samym wspomóc

Rosjanami przegrywać...

szewikami w 1920 r. Orderem Virtuti

prace prowadzone na cmen-

Czyli  ostateczna  kon-

Militari V klasy.

tarzach miasta Lwowa. Wa-

Grób Jana Marcelego Śliwińskiego, odkopany, wyrówna-

kluzja jest taka, że czasami

Nasze Towarzystwo utrzymuje

sza praca w Towarzystwie

ny, zabezpieczony

szklankę zimnej wody nale-

kontakt z w/w autorami pierwszego

­ to wasz wklad w utrwale-

ży...

- wycinanie krzewów, ścinanie drzew

sach im. ks. dra Mosinga. W jednym

tomu książki o Cmentarzu Janow-

nie pamięci o tych, którzy tu

Na gorące glowy wylać!

i wywóz śmieci;

z grobowców, Michala Hawlinga, bra-

skim. Ostatnio profesorowie skie-

kiedyś mieszkali, pracowali

- odkopywanie i podnoszenie na-

kuje zatuly (koszt takiej zatuly waha

rowali do nas prośbę z informacją

i tworzyli dziedzictwo kultu-

Rozmowa przeprowadzona 18

grobków;

się w granicach 1000 ­ 1300 zl.).

o kilkunastu nagrobkach, którymi

ry polskiej.

lutego w Programie Wschodnim Ra-

- czyszczenie i mycie nagrobków;

Obok są dwa okazale nagrobki, któ-

trzeba się zaopiekować. Wśród po-

Zainteresowanych prosimy

dia Wnet.

- cementowanie ubytków i betono-

re zabezpieczyliśmy, niestety jeden

chowanych tam są osoby zaslużone,

telefonować: +380953398195,

wanie grobów ziemnych;

z nich się ,,rozjeżdża". Obok, przy

są powstańcy styczniowi, a niektóre

+38 067 293 35 23.