28

kurier kulturalny

28 lutego­16 marca 2017 nr 4 (272) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Dominikańska wystawa

w Muzeum Historii Religii we Lwowie

Przed ośmioma wiekami powstal jeden z najbardziej znanych i zaslużonych zakonów w Kościele katolickim ­ Zakon Kazno-

dziejski, czyli dominikanów. W 1216 roku papież Innocenty III poparl koncepcję nowego zakonu przedstawioną przez Dominika

Guzmana (1170-1221), zalożyciela zakonu, ogloszonego później świętym Kościola katolickiego. 21 stycznia 1217 roku papież

Honoriusz III wydal bullę zatwierdzającą nowy zakon. W 1220 roku wprowadzono Konstytucję zakonu ­ Ustawy Braci Kazno-

dziejów, które wraz z Regulą św. Augustyna do dziś stanowią podstawy prawne dzialalności ojców dominikanów.

Historia dzialalności dominika-

To wlaśnie Karola Polityńskiego

JURIJ SMIRNOW

nów we Lwowie sięga XIII wieku, czy-

zaproszono do ozdobienia domini-

tekst i zdjęcia

li czasów zalożenia naszego miasta.

kańskich kościolów w Żólkwi, Tar-

Święty Dominik Guzman z po-

Wedlug jednej wersji, dominikanie

nopolu, Podkamieniu i Jezupolu. W

chodzenia byl Hiszpanem, urodzil się

przybyli do Lwowa razem z królew-

tych świątyniach wykonal również

w miejscowości Caleruega. W 1205

ną Konstancją, córką węgierskiego

konserwację polichromii barokowej.

roku razem z biskupem Diego wyru-

króla Beli IV. Istnieje też podanie kro-

W latach 1898-1906 pracowal jako

szyl na misje do poludniowej Francji,

nikarskie, że pierwszy klasztor domi-

asystent glównego dekoratora Te-

gdzie szerzyly się ruchy albigensów,

nikanów we Lwowie powstal dzięki

atru Miejskiego we Lwowie Stanisla-

waldensów i katarów. Zaczęli glosić

dzialalności św. Jacka Odrowąża,

wa Jasieńskiego. Niestety nic bliżej

Ewangelię wędrując po terenach po-

który też umieścil w nim alabastrową

nie wiemy o scenografii i projektach

ludniowej Francji. Po zatwierdzeniu

figurkę Matki Bożej. Klasztor domi-

dekoracyjnych Polityńskiego, wyko-

zakonu przez papieży św. Dominik i

nikanów byl największy na ziemiach

nanych w tym okresie. Również nie

ojcowie dominikanie pieszo przemie-

ukraińskich, jednak dzieje jego zosta-

jest wyraźnie znane jego autorstwo

rzali Europę, glosząc kazania i nawra-

ly przerwane przez rozporządzenie

panoramy Lwowa, naklejonej na te-

cając odstępców. Dominikanie różnili

wladz radzieckich, na mocy którego

atralną kurtynę żelazną. Uważa się

się od innych ówczesnych zakonów,

13 maja 1946 roku dominikanie zmu-

powszechnie, że zostala namalowa-

byl to zakon nietypowy. Nieśli ludziom

szeni zostali do opuszczenia Lwowa.

na przez Stanislawa Jasieńskiego,

Slowo Boże z Pismem Świętym w

Dopiero 13 września 2010 roku ojco-

chociaż ówczesne gazety lwowskie

dloni. Tworzyli szkoly teologiczne i

wie dominikanie rozpoczęli na nowo

jednoznacznie pisaly o autorstwie

nawiązywali wspólpracę z uniwer-

dzialalność duszpasterską w na-

Karola Polityńskiego (np. ,,Kurier

sytetami. Bardzo szybko dotarli też

szym mieście. Jako pierwsi przybyli

Lwowski", 2 IX 1900, nr 243).

do Polski. Pierwsi polscy dominika-

do Lwowa ojcowie Jakub Gonciarz

Polichromia w malym refektarzu

nie przyjęli habity z rąk samego św.

i Mikolaj Luczok. Pierwszą mszę św.

klasztoru dominikańskiego sklada się

Dominika. Wśród nich byl św. Jacek

ojcowie odprawili w kościele Matki

z sześciu wielofigurowych kompozy-

Odrowąż, szczególnie związany ze

Boskiej Gromnicznej. 28 września

cji: ,,Bitwa pod Lepanto", ,,Chrystus

Lwowem i zalożeniem klasztoru do-

2010 roku odbylo się pierwsze spo-

jako ogrodnik", ,,Przybycie św. Jacka

minikańskiego w naszym mieście.

tkanie duszpasterskie z mlodzieżą

do Krakowa", ,,Apoteoza nauczania

Wszystkie te informacje i wiele

lwowską. W tym spotkaniu uczest-

św. Tomasza z Akwinu", ,,Bene scrip-

innych interesujących faktów z historii

niczylo 12 osób. Obecnie lwowscy

sisti de Me Thoma" i ,,Św. Dominik

dzialalności zakonu kaznodziejskie-

dominikanie prowadzą formacyjne,

blogoslawiący świętych Jacka, Cze-

go w Polsce, Ukrainie i bezpośrednio

biblijne i modlitewne spotkania, spo-

slawa i Hermana". Cztery malowidla

we Lwowie można bylo poznać na

wiadają mlodzież i odprawiają liturgię

stanowią kopie z niewielkimi zmia-

wystawie poświęconej 800-leciu za-

w językach polskim i ukraińskim. W

nami kompozycji w watykańskiej

konu, która zostala otwarta we lwow-

2017 roku na spotkaniach u ojców

galerii kandelabrowej wykonanych w

skim Muzeum Historii Religii, miesz-

dominikanów gromadzi się już ponad

latach 1883-1887 przez Ludwika Se-

czącym się w dawnym klasztorze oj-

200 osób i 90%. z nich to mlodzi gre-

itza oraz Domenica Tortiego. Wedlug

nie w 1906 roku zostalo ozdobione

mialo jednak pieniędzy dla konserwa-

ców dominikanów. Nad organizacją

kokatolicy.

prof. Jana Ostrowskiego, ,,malowidla

sześcioma wielkimi kompozycjami

cji tak cennych dziel sztuki i dopiero

wystawy wspólnie pracowali lwowscy

Ojcowie wspólpracują we Lwo-

Karola Polityńskiego charakteryzuje

wielofigurowymi pędzla polskiego

w 2016 roku udalo się odnowić trzy z

dominikanie na czele z przelożonym

wie ze Szkolą Życia Chrześcijań-

poprawny (w partiach skopiowanych

artysty Karola Polityńskiego. W latach

sześciu kompozycji. Wszystkie pra-

klasztoru ojcem Jackiem Goncia-

skiego i Ewangelizacji. Pod duchową

wedlug wzorów z Watykanu ­ nad-

1972-1973 malowidla zamalowano

ce konserwatorskie wykonala grupa

rzem i naukowcy Muzeum na czele

opieką ojców dziala Centrum św.

zwyczaj biegly) rysunek i żywy kolo-

i wszystkie ściany refektarza pobie-

konserwatorów pod kierownictwem

z Ruslaną Bubriak. Ojcowie przygo-

Dominika. Wspólnie z Instytutem św.

ryt i należy je zaliczyć do wyróżniają-

lono. Dopiero w 2010 roku malowi-

Oksany Sadowej-Mandziuk.

towali i umieścili na wystawie bane-

Tomasza ojcowie organizują Domini-

cych się dziel Polityńskiego".

dla zostaly odnalezione, odslonięte

Odkryte malowidla są jednym

ry, na których przedstawiona zostala

kańską Szkolę Wiary, myślą o organi-

Wśród poddanych konserwacji

i opisane przez konserwatora dziel

z najbardziej wartościowych dziel

historia zakonu, życiorys św. Domi-

zacji bractw świeckich i rozszerzeniu

kompozycji wyróżnia się historyczna

sztuki Oksanę Sadową-Mandiuk i jej

w dorobku Karola Polityńskiego,

nika, dzialalność dominikanów we

duszpasterstwa wśród rodzin.

,,Bitwa pod Lepanto", która rozegrala

kolegów. Ciekawe, że wzmianki o tej

twórczość którego nie jest na razie

Lwowie i w Galicji. Znaczna część

Wystawa dominikańska zostala

się w 1571 roku i zakończyla zwycię-

polichromii nie spotykamy w opisach

wnikliwie zbadana. Wyraźnie za-

tej informacji zostala przygotowana

umieszczona w dawnym malym re-

stwem floty chrześcijańskiej nad tu-

klasztoru, ani w literaturze z lat 20-30.

uważalna jest jego wspólpraca z

przez Asocjację Historyków Zakonu

fektarzu klasztornym. To pomieszcze-

recką. Na pierwszym planie umiesz-

XX wieku. Muzeum Historii Religii nie

Zakonem Kaznodziejów w Galicji.

św. Dominika w Europie (AHODE) i

czono dwie wielkie postacie: Juana

prowincję w Tuluzie tegoż zakonu.

Austriackiego, dowódcy floty Świętej

Naukowcy Muzeum Historii Religii

Ligi i Aniola, który przekazuje mu ró-

przygotowali specjalnie dla wystawy

żaniec. Królewicz Juan stoi w pelnej

kilka bardzo ciekawych eksponatów

czarnej zbroi pod flagą papieską.

ze zbiorów muzealnych. Wśród nich

Piękne skrzydla aniola wykraczają

lwowska kopia alabastrowej figurki

poza ramę obrazu. Tak samo piękna

Matki Bożej św. Jacka Odrowąża

postać aniola występuje w drugiej

(tzw. Madonna Jackowa), XVIII-

odnowionej kompozycji ­ ,,Chrystus

wieczna rzeźba ,,Poświęcenie św.

jako ogrodnik". Trzecią odnowioną

Jacka", polichromowana drewniana

kompozycją jest ,,Apoteoza naucza-

rzeźba ,,Św. Dominik" (XIX wiek),

nia św. Tomasza z Akwinu".

litografia Karola Auera ,,Kościól do-

Dzięki tym pracom konserwator-

minikański we Lwowie" (1837-1938)

skim Lwów wzbogacil się o jeszcze

wykonana w zakladzie A. Pillera we

jeden uratowany przed zniszcze-

Lwowie, grafika Wandy Korzeniow-

niem zespól malowidel z początku

skiej ,,Kościól ojców dominikanów"

XX wieku. Wystawa dominikańska

(1914-1916), olejny obraz ,,Św. Do-

raz jeszcze zaświadcza o znaczeniu

minik otrzymuje różaniec od Matki

dzialalności tego zakonu, a szerzej

Boskiej" (XIX wiek) i olejny obraz

Kościola katolickiego w historii, kul-

,,Mnich-dominikanin" (początek XX

turze, i sztuce Lwowa, od początków

wieku).

miasta do dziś.