29
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 17 marca10 kwietnia 2017 nr 5 (273)
W d. Psarach zawalila się część bramy
dowę wież, betonowe stropy jednak
terenów w Imperium Rosyjskim. Pola-
pozostawiono. Na piętrze urządzi się
cy w tych czasach mieli zakaz takiego
palacu Jablonowskich
sale: kinową, konferencyjną i kate-
kupna.
chetyczną oraz muzeum. Zakonser-
Jeszcze jedną pamiątką po Jaro-
Niewielkie galicyjskie miasteczko Priozerne (dawn. Psary), leżące 6 km od trasy Lwów Iwano-
wowane i odrestaurowane zostaną
szyńskich jest kościól we wsi Kuna,
Frankiwsk w rejonie rohatyńskim, znane jest z drewnianej cerkwi z 1793 roku pw. Przemienienia
resztki fresków. Innymi slowy: zaby-
należący do zakonu kapucynów,
tek skazany na zagladę ma przed
ufundowany przez Zachariasza Ja-
Pańskiego. Jednak entuzjastów-turystów przyciąga tu rezydencja Jablonowskich-Rejów.
sobą wspanialą przyszlość.
roszyńskiego w 1773 roku. Kiedyś w
DMYTRO ANTONIUK
Prawnuk Zachariasza Józef
tej miejscowości stala olbrzymia re-
tekst i zdjęcie
Jaroszyński w polowie XIX wieku byl
zydencja, ale zostala spalona przez
znany jako przedsiębiorca i mece-
chlopów i doszczętnie zrujnowana
Jeszcze na początku XVIII wieku
nas. W Babinie zachowala się jedna
przez bolszewików. Takiż los spotkal
byly tu umocnienia ziemne, po któ-
z jego rezydencji. W tej miejscowości
zabudowania klasztorne, po których
rych pozostala olbrzymia murowana
brama z okrąglą wieżą. Nad bramą
wjazdową zachowal się herb rodziny
Glogowskich, którzy odnowili zabytek
w 1822 roku. Prawdopodobnie bramę
okresie sowieckim zabytek zajmo-
tego, po okolo stu latach, budowla
wznieśli Jablonowscy, do których ta
waly biura kolchozu, a następnie
już nie nadawala się do zamieszka-
miejscowość pierwotnie należala.
szpital. Obecne losy palacu Rejów
nia. Wilhelmina z Glogowskich, hra-
Wlaśnie od niedawna fragment za-
w Psarach mają posmak nieco kry-
bina Rejowa zaprosila w 1882 roku
chowanego zabytku okrągla wieża
minalny. Początkowo zabytek prze-
lwowskiego architekta Juliana Za-
zostala uszkodzona. Przed paru
kazano pod klasztor Cerkwi Prawo-
chariewicza, który wzniósl wspanialą
laty, dokladnie nie wiem kiedy, bo me-
slawnej Kijowskiego Patriarchatu.
neobarokową rezydencję. Palac za-
dia o tym fakcie milczaly, zaś miejsco-
Zakonnicy chyba jednak zdali sobie
chowal się bez zmian. Dekorowaly
wym jest to obojętne runęla część
sprawę, że nie udźwigną kosztów
go trzy wieże, zwieńczone spadzisty-
jej murów, odslaniając konstrukcję
remontu i przed blisko pięciu laty
mi dachami, na murach umieszczono
wewnętrzną. W roku 1970 przejazd
odstąpili zabytek za kilkaset tysięcy
herby wlaścicieli i rodów spokrewnio-
zamurowano, planując wystawienie
Zewnętrzne oryginalne zdobnictwo palacu Jaroszyńskich
hrywien jakiejś osobie prywatnej.
nych Pilawa, Topór i Trąby, a także
obok pomnika Lenina. Tego zamyslu
w Tywrowie
Nowy wlaściciel podobno sprzedal
maszkarony z paszczami lwów, które
jednak nie zrealizowano. Wcześniej
palac komuś nieznanemu. W każ-
umieszczono na portalu wejścio-
w bramie magazynowano jakieś czę-
pozostaly jedynie ruiny. Jednak ko-
doslownie wszystko przypomina o jej
dym razie rezydencja stoi pusta.
wym.
ści gospodarcze. Obecnie zabytek
ściól przetrwal i obecnie zwrócono
dawnych wlaścicielach Jaroszyń-
Obecni nuworysze nie pojawiają
Rejowie zgromadzili w Psarach
jest zupelną ruiną. A teraz kilka slów
go katolikom.
skich. Miejscowa szkola znajduje
się, a perla architektury coraz bar-
kolekcję starych mebli i innych dziel,
o palacu...
Ośrodek zakonu w Kunie prawie
się w dawnym szpitalu, który pod-
dziej niszczeje.
które w większości w 1914 roku roz-
W drugiej polowie XVIII wieku
nie ustępowal temu w Winnicy. Dzia-
czas I wojny światowej Wladyslaw
A przecież ta rezydencja mogla-
grabili Rosjanie. Tym, co pozostalo
wystawiono w Psarach olbrzymi kla-
lal tu nowicjat i wydzial filozoficzny.
Jaroszyński przekazal rosyjskiemu
by być wspanialą atrakcją dla wycie-
po pogromie, udalo się umeblować
sycystyczny palac. Za budulec slu-
Wiadomo, że jako 6-letni chlopak ha-
Czerwonemu Krzyżowi. On też wy-
czek podążających tą trasą.
zaledwie jeden niewielki salonik. W
żyly glównie glina i drewno. Wobec
bit nowicjusza nosil tu przyszly literat
budowal kolej z Oratowa przez Babin
Hipolit Blotnicki. Ten sam, o którym
do Soroków.
pisalem kiedyś, że ,,mocno bili go
Ojciec Wladyslawa, Józef Ja-
barscy bazylianie". Śluby zakonne
roszyński wykupil Babin od brata
Oktawiana w 1861 roku i od razu
w kuńskim konwencie skladal rów-
rozpocząl intensywną dzialalność.
nież Konstanty Podgórski dzialacz
Już po roku powstala tu jedna z
religijny, zeslany na żądanie prawo-
Podominikański klasztor w Tywrowie przed odnowieniem
pierwszych na Winniczyźnie cu-
slawnego synodu do Archangielska,
krowni. Zachowala się przy cen-
gdzie też zmarl.
tralnej ulicy do dziś. Jest to zabytek
Kościól pw. św. Jana Nepomu-
architektury przemyslowej, który
cena w Kunie byl konsekrowany
swymi wysokimi murami i wieżami
dopiero w 1825 roku przez bisku-
bardziej przypomina fortecę. Na-
pa kamienieckiego. Jego glówną
przeciwko cukrowni w 1863 roku
relikwią byl obraz św. Antoniego
stanąl otoczony parkiem palac Jó-
z Padwy.Kościól klasztorny, po-
dobnie jak winnicki, byl czynny do
zefa Jaroszyńskiego. Jest, zacho-
1888 roku, a nawet po tym, gdy
wal się i stoi do dziś. Obecnie pelni
slużyl jako parafialny, kapucyni go
funkcję domu mieszkalnego, w
nie opuścili. Na początku XX wieku
którym mieszka kilka rodzin. Opo-
slużyl tu ostatni gwardian winnickie-
dal, w krzakach są pozostalości
go klasztoru o. Konstanty Klepacki.
po wspanialej niegdyś fontannie,
On to wyremontowal świątynię. W
a dalej przez park droga prowadzi
okresie stalinowskim kościól slużyl
obok budynku zarządcy, na brzeg
za magazyn lokalnemu kolchozowi,
malowniczego jeziora.
a później przebudowano go na klub.
Spokojne życie Józefa Jaroszyń-
Świątynię zwrócono wiernym w
skiego zostalo przerwane przez Po-
1991 roku i dotychczas trwa jej nie-
wstanie Styczniowe. Sam w powsta-
ustanny remont. Niestety, po klasz-
niu udzialu nie bral, ale po falszywym
torze pozostaly jedynie porośnięte
donosie zostal aresztowany i osadzo-
ny w twierdzy kijowskiej. Tam udalo
krzakami ruiny, brama i resztki mu-
mu się udowodnić swoją niewinność
rów, wskazujących na teren daw-
i, jako kompensację za straty moral-
nego klasztoru. Obecny proboszcz
mieszka w Hajsynie.
ne, uzyskać pozwolenie na nabycie
