16
kurier kulturalny
1127 kwietnia 2017 nr 67 (274275) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Polska poetka ze Lwowa
Stanislawa Nowosad: Tyś po Bogu nam najpierwsza
Stanislawa Nowosad polska poetka, urodzila się we Lwowie i tu mieszka. Ukochala to mia-
sto i nigdy nie chciala stąd wyjechać. W jej sercu nie moglo zabraknąć również milości do
Polski. W jednym ze swoich wierszy pisala: Bliska, a tak oddalona,/ Święta i rozsloneczniona,/
Czulym sercem holubiona/ Milości! Ojczyzno! Polsko!. W kwietniu pani Stanislawa obchodzi
swój piękny jubileusz. Z tej okazji prezentujemy krótki zarys jej twórczości.
Stanislawa Nowosad jest nie-
drukowane książki naukowe i klasyka
MARIA BASZA
zwykle skromną osobą, nie szuka
polska. Mam z tych czasów trylogię,
tekst i zdjęcia
rozglosu, mówi o sobie niechętnie.
wydaną przez wydawnictwo Osso-
W 2006 roku ukazala się anto-
Gdy ją poprosilam, aby opowiedziala
lińskie, kilka tomów Mickiewicza.
logia wspólczesnej poezji lwowskiej
o swojej przygodzie z poezją, zmie-
Później przez dlugi czas byl deficyt
,,My, ludzie Lwowa", którą opracowa-
szala się i przyciszonym glosem po-
książek polskich we Lwowie.
la Teresa Kulikowicz-Dutkiewicz. W
wiedziala: jest i bylo we Lwowie tyle
Na Mikolaja i na Gwiazdkę do-
książce znalazly się utwory zarówno
zaslużonych osób, o których nikt nie
stawalam zawsze przepiękne książki
osób mieszkających we Lwowie, jak
mówi i nie pisze... Po wielokrotnych
od dra Mosinga. On byl takim św. Mi-
i tych, którzy wbrew wlasnej woli to
moich prośbach zgodzila się, choć
kolajem, który dzieci swoich pracow-
miasto opuścili. Wolumin zawiera
bez entuzjazmu, na spotkanie. Umó-
ników obdarzal prezentami.
m.in. wiersze: Krystyny Angielskiej,
wilyśmy się w naszej redakcji we
Ciocia pracowala u dra
Jadwigi Jamrozówny, Krystyny Kosty,
Lwowie. Zrobilam kawę i usiadlyśmy
Mosinga?
Jana Billa, Jerzego Masiora, Natalii
w zacisznym kącie redakcyjnym,
Mama także pracowala u niego.
Otko, Olgi Sergijenko, Janusza Wa-
obok statuetki Józefa Pilsudskiego.
Aby pisać wiersze ko-
sylkowskiego, Barbary Zajdel, Witol-
Pani Stanislawa uśmiechnęla się
nieczny jest duży zasób
da Wróblewskiego. W antologii zosta-
i powiedziala, że gdy zobaczyla tu
slownictwa.
ly opublikowane także wiersze poetki
figurkę pana Marszalka, poczula się
Największym skarbem, najwięk-
lwowskiej Stanislawy Nowosad.
tak jakoś swojsko. Pierwsze lody zo-
sza pasją dla mnie zawsze byla książ-
Utwory Stanislawy Nowosad we-
staly przelamane...
ka, nie moglam się z nią rozstać. Do
szly też do antologii poezji religijnej
tej pory mam książki od cioci, od pana
,,Milość jak ziarno odwagi" (Bialystok,
Doktora. Tak bardzo marzylam, żeby
Od dzieciństwa Pani lu-
Stanislawa Nowosad
2000), ,,Habemus Papam" (Lwów,
dostać z Polski jakąś nową książkę.
bila czytać książki. Kto za-
2001). Wiersze jej publikowane byly
filologa, poety i eseisty Mariusza Ol-
Dalej autor pyta: ,,Któż lepiej
Kiedy we Lwowie zostala otwarta
szczepil w Pani milość do
w ,,Gazecie Lwowskiej", ,,Spotkaniach
bromskiego. We wstępie, którym opa-
może pojąć fenomen, rozumieć epi-
księgarnia ,,Drużba", gdzie byly sprze-
książek?
Lwowskich", ostatnio w ,,Kurierze Ga-
Urodzilam się z książkami...
trzyl ostatni tom wierszy poetki ,,Wier-
fanię książki jak poetka, która cale
dawane polskie książki, kupowalo się
licyjskim", czasopiśmie FOPnU ,,Na-
Pamiętam siebie od najmniejszego
ność" (2015 r.) czytamy: ,,Wierność
życie poświęcila wlaśnie książce?
prawie wszystko.
sze Drogi". W 2008 roku ukazal się
z książkami. Któraś ze znajomych
zatem oznacza w tej książce trwanie
Bezpośrednio z nią związala swój
W jakim jeszcze języku,
tomik poezji Stanislawy Nowosad pt.
mamy miala w pobliżu naszego
w wierze, nadziei i milości, w przy-
los. Poetycki raport z miasta Stani-
oprócz polskiego czytala
,,Gdzie jesteś Ojczyzno?", natomiast
domu sklep z książkami. Gdy na-
wiązaniu do wspanialych i prastarych
slawy Nowosad jest przede wszyst-
Pani książki?
w 2015 r. ukazal się tom wierszy po-
cjonalizowano sklepy, mialam jakieś
tradycji lacińskiej archidiecezji lwow-
kim szczery, bezpośredni, pisany
Tylko po polsku. Uczylam się
etki pt. ,,Wierność".
cztery pięć lat. Chyba cala zawar-
skiej. To wierność tablicom Mojżesza,
bez dystansu, przekazywany w
prywatnie francuskiego u pani Masi
W autobiografii, umieszczonej w
tość tego sklepu przywędrowala do
tym dziesięciu strunom, na których
wierszach, które nie wspólgrają ze
(Marii Homme). Powinnam też o niej
tomiku wierszy ,,Gdzie jesteś Ojczy-
nas, do domu. Ach, jakież to byly
poetka wygrywa dźwięczne kolędy,
wspólczesnymi trendami literackimi.
napisać. Pani Masia lubila przycho-
zno?", Stanislawa Nowosad pisze:
pięknie wydania, ilustracje do opo-
hymny, pieśni żalobne, pieśni oko-
Powaga zaś, klimat duchowy tych
dzić do nas na każde święta, na imie-
,,Cóż, przyszlam na świat 12 kwietnia
wiadań, baśni, wierszy! Mama mi to
licznościowe ku większej chwale
wierszy przypomina myślenie i ton
niny cioci, moje. Czytalam też z panią
1942 roku we Lwowie (ulica Slowac-
wszystko czytala, a ja tak to chwy-
Wszechmocnego. Ale z tą wiernością
czulości, z jakim pisal o rodzinnym
Masią francuskie książki. Niektóre
kiego 6). Tego nie pamiętam. Pamię-
otrzymywalam od niej w prezencie,
tam natomiast, że od najmlodszych
m.in. maly slownik francusko-laciń-
chwil życia weszlam w zaczarowany
ski, którym dlugo się poslugiwalam.
świat książek i z nimi przeżylam cale
Komu zawdzięcza Pani
życie. Mając 6 i pól roku poszlam
wychowanie w tradycji pol-
do szkoly, najpierw do 30. przy ul.
skiej, ksztaltowanie posta-
Krasickiego, a w czwartej klasie zo-
wy patriotycznej?
stalam uczennicą slynnej prestiżowej
Cioci Marysi, pani Marii Swaton,
,,Magdusi", szkoly nr 10 im. św. Marii
która nie byla moją ciocią, ale miesz-
Magdaleny. Ukończylam ją w 1958
kala razem z nami. Byl to czlowiek
roku i natychmiast zaczęlam pracę w
wielkiej szlachetności, czlowiek wiel-
dawnym Ossolineum. Byla to praca
kiego serca, intelektualistka, ogrom-
sezonowa, nie etatowa (na parę mie-
nie mądra kobieta. Byla bardzo opie-
sięcy). Opracowywalam stare, daw-
kuńcza, kochala dzieci, pracowala w
ne ossolińskie zbiory w dziale tzw.
żlobku. Opiekowala się wszystkimi
koncentracji, czyli starego magazy-
dziećmi polskimi we Lwowie. Grupki
nu. W międzyczasie pracowalam w
dzieci prowadzila na wycieczki poza
laboratorium dra Henryka Mosinga
miasto. Ciocia byla wielką patriotką
(ul. Zielona 12) w Instytucie Epide-
polską. Dzięki niej uczylam się w
miologii i Bakteriologii.
domu historii oraz pieśni patriotycz-
Nie dostawszy się na uniwersy-
nych, wyrastalam i dojrzewalam w
tecką polonistykę, podjęlam studia
patriotycznej atmosferze.
bibliotekarskie i od 1962 roku zaczę-
Kim z zawodu byla pani
lam pracę w Bibliotece Uniwersytec-
Maria Swaton?
kiej (ul. Mochnackiego), tam prze-
Byla pielęgniarką, miala nieukoń-
pracowalam na różnych szczeblach
czone studia medyczne. Mam dużo
Stefania Labaziewicz (od lewej) i Stanislawa Nowosad podczas prezentacji tomika wier-
zawodowych do czasu zwolnienia w
wierszy o niej.
szy poetki ,,Wierność"
2000 roku".
,,Motorem napędowym"
lączy się jeszcze druga równie ważna
mieście Zbigniew Herbert. Wiersze
talam, uczylam się wszystkiego na
Poetka wspomina, że wiersze
twórczości poetów jest Mi-
i silna to wlaśnie przywiązanie do
jej zapisywane przez wiele lat staly
pamięć. Gdy odwiedzaly nas znajo-
zaczęla pisać w trzeciej lub czwartej
lość. Milość do Boga, do Oj-
bliskich jej osób wspólczesnych, do
się cenną kroniką lwowską, w któ-
me mamy, siadalam na stoleczku,
klasie. Przeważaly w nich utwory o
czyzny, do bliskich osób.
roślin, zwierząt, przedmiotów, do ist-
rej odnajdujemy postacie nie tyle
bralam książkę do rąk i udając, że
tematyce patriotycznej i religijnej. ,,Ot
Dla mnie największym osobi-
niejącego świata, przenikniętego du-
charakterystyczne, co wyjątkowe w
czytam, recytowalam ją z pamięci.
i cala historia mego wierszoklectwa"
stym marzeniem byla wolność Pol-
chem transcendencji. I do świetnych
najnowszych dziejach miasta: wielu
Panie byly zaskoczone, że takie
reasumuje na zakończenie swojej
ski i polskość w szerokim znaczeniu
tradycji kultury polskiej we Lwowie,
kaplanów, wiele osób świeckich. To
male dziecko, a tak czyta.
autobiografii.
tego slowa...
do tradycji patriotycznych grodu nad
swoisty poczet indywidualności ma-
Naprzeciwko Ossolineum mie-
Aby ukazać ducha poezji Stani-
Pani Ojczyzną jest polsz-
Peltwią".
lowanych slowem".
ścilo się wydawnictwo, w którym byly
slawy Nowosad poslużę się slowami
czyzna...
