42

Z przedwojennej prasy

11­27 kwietnia 2017 nr 6­7 (274­275) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

16 kwietnia, Wielkanoc

W okresie międzywojennym Wielkanoc przypadala na 16 kwietnia dwukrot-

nie ­ w 1922 i w 1933 roku. Oto, co pisaly gazety lwowskie z tej okazji.

pila swoją uwagę jedynie na trady-

opracowal

cjach wielkanocnych stolów...

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

W roku 1922 ­ cztery lata po

Święcone za dawnych

odzyskaniu niepodleglości tzw. ,,arty-

czasów

kuly redakcyjne" byly w treści bardzo

Slynne święcone, o którem kro-

patriotyczne:

niki pisaly, a dziady wędrownikom

opowiadaly z pokolenia na pokole-

Gazeta Poranna

nie, wyprawil wojewoda wileński za

Wladyslawa IV, książę Sapieha. Na

O zmartwychwstanie

święcone to zjechalo mnóstwo gości

ducha

Niepodleglość zdobyta i ugrun-

z Litwy i Korony, a przepych święco-

towana,  niepodleglość  państwo-

nego przeszedl wszystko, co dotych-

wa, jako dokument, przekreślający

czas a i potem urządzane bywalo.

zbrodnię trzech rozbiorów ­ to etap

Na środku stolów byl baranek,

już przebyty. Materyalnego zmar-

jako Agnus Dei. Caly z marcepanów

twychwstania Polski nie może kwe-

i cukrów, z chorągiewką. Wokól czte-

styonować nikt. A jednak wśród tych,

ry ogromne dziki zapieczone w calo-

którzy dziesiątkami lat czekali na ,,cud

ści, nadziewane szynkami, kielbasami

niepodleglości", tak często slychać

i prosiętami, mialy symbolizować czte-

skargi, że inaczej wyobrażali sobie

ry pory roku. Dalej wkrąg dwanaście

tę chwilę. Są rozczarowani, niektórzy

jeleni, również zapieczonych w calo-

wprost zniechęceni. Brak im owej

ści, nadziewanych zajęcami, drobiem

entuzyastycznej energii, z jaką nie-

i dzikim ptactwem, symbolizowaly

gdyś porywali się na czyny szalone.

dwanaście miesięcy. 52 placki żmudz-

Czują, jak gdyby mur niewidzialny,

kie nadziewane bakaliami ­ byly to

Poświęcenie pokarmów wielkanocnych

o który odbijają się ich wysilki. Coś

tygodnie. I wreszcie 365 babek z wy-

przegradza ich od czegoś, ku cze-

pisanymi na nich lukrem sentencjami

moce piekielne, a śmierć pod stopa-

dar Milości i Pojednania promienieje

wykuwać nam przychodzi twardą

mu pragną dojść. To uczucie braku

czasem pouczającymi, czasem frywol-

mi jego, zdeptana.

nad światem.

pracą codzienną, pelnioną w czysto-

jakiegoś pierwiastka koniecznego do

nymi i różnymi dowcipnymi napisami.

Co roku Wielkanoc ukazuje nam

Oby zaś ta Ojczyzna nasza w

ści sumienia i sprawiedliwości ducha.

życia, czy też nadmiaru elementów

Z napojów staly cztery puchary

w perspektywie przyszlości rezurek-

nową Wiosnę Ludów, w czas Wielkiej

Trzeba nareszcie w wielkopostnem

paraliżujących i zabójczych nie tylko

srebrne z winem z czasów króla Ste-

cję dobra i prawdy, do jakich powo-

Wojny, o którą modlily się usta pol-

samoosądzeniu się wytrzebić z serc

u nich, tych marzycieli o niepodleglo-

fana Batorego, 12 konew srebrnych

lana jest ludzkość. I jak powszechną

skich pielgrzymów, odwalila wreszcie

naszych owe ,,pojedynkowe pożytki",

ści, przejawia się. Mniej lub więcej

z winem po Zygmuncie III, 52 barylki

byla wśród Chrystusowych uczniów

z siebie kamień grobowy i zmar-

o których mówil Skarga, pozbyć się

wyraźnie pelno go wszędzie.

srebrne z winem cypryjskim, a także

wiara, że Pan nie umarl, że powróci,

twychwstala w chwale ­ rozelkaly

okropnych upiorów powojennych:

A nawet ci, którzy źle życzą,

365 gąsiorków z winem węgierskim.

tak w sercach narodów kolacze się

się nam serca niezmierną rzewno-

prywaty, zmateryalizowania, żądzy

wrogowie państwa i narodu, może

Dla czeladzi dano 8760 kwart miodu

instynktowne przeświadczenie, że

ścią w ów dzień Wielkanocny 1919

zysku i użycia, lekkomyślnego pojmo-

oni nawet lepiej, niż ktokolwiek inny,

(tyle, ile godzin w roku), syconego

najszczytniejsze idealy ludzkości

roku, co np. dla Lwowa byl naprawdę

wania wartości moralnych, wzgardy

z tajoną uciechą stawiają nam dy-

na Berezie. Uczta trwala tydzień, a

nie na zawsze są pogrzebane.

pierwszym dniem przeżywania Wol-

dla twardej, jedynie budującej Pracy.

agnozę jakiejś ciężkiej choroby. Nie

ile bylo gości sądzić można z tego,

Tem większy dlug nasz wobec

ności. Ale żeśmy tę wolność musieli

Jeśli chcemy trwać i żyć, nie

mówią, że malo jest wojska lub że

że wszystko zjedzono i wypito.

przeznaczeń.  Jest  obowiązkiem

jeszcze potem chronić w krwawym

wolno nam jedynie radować się

licho uzbrojone. Ci z pośród nich,

Polski wykazać, że godna takiego

którzy patrzą uczciwie, przyznają,

wywyższenia. Jest jej obowiązkiem

że nie brak Polsce ani ziemi, ani

stwierdzać na każdym kroku, że do

warunków rozwoju, ani ludzi, ani ta-

życia powolaną zostala napowrót nie

lentów. A jednak natychmiast potem

dzięki jakowejś igraszce losu, jeno

piszą nam prognostyk rychlego koń-

mocą tego prawa, które nie dozwala

ca. Uznając niepodleglość faktycz-

przeczyć życiu.

ną, nie wierzą w jej trwalość.

Polska stać się winna tem, czem

Dlaczego? Dlaczego? Czyżby

chciala ją mieć Opatrzność, przywra-

niezupelne by to zmartwychwsta-

cając nam niepodleglość: drogowska-

nie? Czy w mrokach mogilnych po-

zem przy szlaku, którym Chrystus

zostawiono jakąś część, bez której

zmartwychwstaly wejść ma napowrót

nie sposób żyć?

na naszej historii.

Gdyby spytano dziś Delfy, cze-

go brak Polsce, to odpowiedzialaby:

Wiek Nowy

ZMARTWYCHWSTANIA DUCHA.

W dzień Zmartwychwstania

Odpowiedź, która nieświadomie i

Kościól katolicki w przedziwny

pól jawnie snuje się po calej Polsce,

sposób powital Święto Zmartwych-

jako źródlo trapiących trosk, zwątpień

wstania Chrystusowego z wiosenną

Dekoracja stolu wielkanocnego

i niemocy. Żeby tak otrząsnąć z siebie

porą roku. Bo oto w chwili, gdy przy-

pyl wieku niewoli! Wyrzucić z piersi

roda, po zimowym letargu, budzi się

wojennym trudzie, okupywać ją w na-

odzyskaną samowladnością, ale

miazmaty, wsączane przez zaborców!

z nieprzepartym rozpędem do nowe-

Nie mniej wystawnie i bogato,

stępnych jeszcze latach hekatombą

trzeba iść ku zmartwychwstania

Odnaleźć w sobie ducha wlasnego i

go życia, strojna w mlode, soczyste

choć może nie tak okazale, obcho-

wlasnych ofiar ­ przeto i w roku 1920

wewnętrznemu, ku jasnemu zatry-

obudzić go. Odetchnąć tchnieniem

pęki i przepych cieplego, radosnego

dzilo Święcone zamożniejsze miesz-

i w roku 1921 Święto Zmartwych-

umfowaniu idei Pracy i Kultury! Te

idącem od ziemi już wolnej. ZMAR-

slońca ­ świat chrześcijański czci

czaństwo. NP. na dwunastu srebr-

dwa wielkie imperatywy: odrodze-

wstania Chrystusowego bywalo dla

TWYCHWSTAĆ DUCHEM!

pamiątkę owych przedwiekowych

nych pólmiskach ukladano szynki

nia wewnętrznego i przebudzenia

nas przeważnie tylko symbolicznym

dni, gdy Zbawiciel Świata zmógl

i kielbasy, zdobiąc je pisankami.

się w nas idei pracy, niechaj prze-

dniem uciechy z wolności, dniem

Gazeta Lwowska

niemoc grobową i wstal z martwych

Pomiędzy pólmiski ustawiano figu-

biegną dzisiaj przez serca wszyst-

podzięki Panu, że wzbudzil z grobu

potężny, jaśniejący milością. To też,

ry przedstawiające równe zabawne

Resurrexit!

kich obywateli Polski, gdy w ucisze-

swą oblubienicę, jako sam niegdyś

Wielka sercom ludzkim zgo-

kiedy o cichym wiosennym zmroku

historyjki, jak Poncjusza Pilata, wyj-

wstal w światlości i mocy.

niu duszy i pokorze rozumów witać

towana jest radość. Za nami dni

uderzą tryumfalnie rezurekcyjne

mującego kielbasę z kieszeni Maho-

Winniśmy przywyknąć już do tej

będą Zmartwychwstalego Zbawi-

żaloby i smutków z oczyma skiero-

dzwony, rozniesie się powszędy do-

meta i t.p. Następnie stól ozdabialy

myśli, zapomnieć o dniach niewoli, a

ciela Świata.

wanemi w Grób Pański. Podniosą

bra wieść o zwycięstwie życia nad

bańki srebrne z oliwą i octem oraz

poczuć się w sile i obowiązkach ludzi

Gazeta Lwowska w 1933 roku,

ręce aniolów glaz mogilny: zwy-

martwotą, o zwycięstwie prawdy

dzbany napelnione starym miodem

zdawna wolnych. Trzeba nam otwo-

już nie miala takich patriotycznych

cięski Bóg milości żyw powraca na

nad falszem. W Wielką Noc Chry-

i gąsiorki z winem. Dalej smażone,

rzyć oczy na Wielkie zadania, które

tekstów jak poprzednim razem. Sku-

ziemię. RESURREXIT! Przelamal

stusowego cudu sloneczny sztan-

kolacze, placki, makowniki otaczaly