25

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 13­29 czerwca 2017 nr 11 (279)

Odnowiono sanktuarium

kompanami opuścil przyjęcie. A po

sobą mlodą żonę. Urodzilo im się co

dopiero Austriacy, to początki unor-

kilku dniach przez bramę tyśmienic-

najmniej 10 dzieci i daje to podsta-

mowania sytuacji na Pokuciu polożyl

Maryjne w Janowie k. Lwowa

ką do Stanislawowa zajechal wóz z

wy uważać, że pan wojewoda nie

wlaśnie Stanislaw Potocki.

dalekiego Buczacza i hajducy wprost

spędzal czasu wylącznie na rozwią-

W 1755 roku szlachcic Michal

Wieczorem 31 maja w miasteczku Iwano-Frankowe (d. Ja-

pod bramą palacu wyrzucili na bruk

zywaniu spraw wagi państwowej.

Wilgorski oddaje Potockiemu za dlugi

tuzin Żydów. Byla to swego rodzaju

Z licznych jego potomków jedynie

tyśmienicki klucz posiadlości. W 1756

nowie) kolo Lwowa arcybiskup Mieczyslaw Mokrzycki prze-

,,moralna rekompensata" starosty

dwoje pozostawilo zauważalny ślad

roku Stanislaw zostaje wojewodą

wodniczyl uroczystości odnowienia sanktuarium Matki Bożej

kaniowskiego. Po latach jeden z tych

w historii.

poznańskim. Byl to pojedynczy wy-

Królowej Pokoju.

przymusowych przesiedleńców ­

W 1738 roku Stanislaw przyjeż-

padek, gdy przedstawicielowi rodu

Szmaja Regensztrajf ­ wzbogacil się

dża do Stanislawowa na otwarcie ko-

Potockich nadano województwo na

i wystawil swoją kamienicę w presti-

ściola św. Piotra i Pawla oo. trynitarzy.

zachodzie Rzeczypospolitej. Do tej

żowej dzielnicy Stanislawowa.

Z jego funduszy powstal oltarz, który

pory otrzymywali tereny na wscho-

Jeszcze przed pogrzebem stare-

byl prawdziwą ozdobą kościola.

dzie ­ województwa kijowskie, bra-

go hetmana Stanislaw Potocki wpraw-

Niebawem wojewodę smoleń-

clawskie, wolyńskie. W tym samym

nym okiem budowniczego zauważyl

skiego mile zaskoczyla nowina, że

roku umiera jego najstarszy syn,

spękania w murach kościola jezuitów.

fortyfikacje, wzniesione wedlug jego

Antoni, starosta kolomyjski. Pomimo

Przyczyną tego byly poważne blędy

projektu, wytrzymaly rosyjskie oblę-

przykrej sytuacji, potomków Potoc-

budowniczych i zbyt slabe fundamen-

żenie 1739 roku. Potocki nie szczę-

kiemu jeszcze wystarczalo.

ty budowli. Gdy spękania pojawily

dzil kosztów, by na pamiątkę boha-

Po objęciu nowej posady wo-

się na stropach, stalo się jasne, że

terskiej obrony przed ,,przeklętymi

jewoda prawie nie pokazuje się w

świątynia jest w stanie awaryjnym.

Moskalami" uczcić zwycięstwo figurą

Stanislawowie. Upodobal sobie na-

Stanislaw nakazal wynieść wyposa-

Matki Boskiej, ustawionej na halickim

tomiast miasteczko Zaloźce, gdzie

żenie wnętrza, a podlogę grubo wy-

przedmieściu.

przeważnie mieszkal. Często prze-

ścielić slomą, by w razie zawalenia

W 1742 roku wojewoda wydaje

bywal również w dawnej rezydencji

się stropu uchronić cenną posadzkę

swoją starszą córkę Annę za mąż

Wiśniowieckich w Zbarażu.

i pochówki w kryptach (spoczywali

za dalekiego krewnego Franciszka

Cale życie Stanislawa Potockie-

trudny czas. Potrzebna jest Matka,

KONSTANTY CZAWAGA

już tam jego wuj i matka).

Salezego Potockiego, wlaściciela

go wskazuje na to, że byl on osobą

która wszystko rozumie. Dlatego też,

tekst i zdjęcie

Krystynopola i Humania. W posagu

odnawiając to sanktuarium, oglaszam

ojciec wyposażyl córkę w 40 wiosek

Uroczystości  rozpoczęto  na

Maryję jako Matkę Pokoju i prowadzę

i miasteczek. Jest to naocznym przy-

Rynku, gdzie zgromadzilo się du-

do niej każdego żolnierza walczącego

kladem, jakim obszarami wladal klan

chowieństwo i wierni z okolicznych

na froncie. Staję tutaj z każdą rodziną

Potockich na Ukrainie. W tymże roku

parafii, również liczni grekokatolicy

wyczekującą powrotu swoich bliskich

Stanislaw Potocki zostaje udekoro-

i prawoslawni oraz wladze miejsco-

z frontu. Przychodzę tutaj z każdym

wany najwyższym państwowym od-

we. Ks. Adam Littwitz, proboszcz

skrzywdzonym przez wojnę i proszę,

znaczeniem ­ Orderem Orla Bialego.

parafii, wspomnial, że parafię ob-

okaż się nam Matką, Matką naszych

Mija niespelna dwa lata, a na Po-

rządku lacińskiego w Janowie zalo-

pragnień życia w pokoju, sprawiedli-

tockiego czeka kolejny szczebel hie-

żono w 1614 roku. Murowany kościól

wości, uczciwości i bezpieczeństwie.

rarchii politycznej ­ zostaje wojewodą

w 1774 roku konsekrowal arcybiskup

Takiej Matki dzisiaj potrzebujemy.

kijowskim. Bylo to o wiele lepsze, niż

lwowski Waclaw Sierakowski. Obraz

Takiej Matki potrzebuje Ukraina ­ za-

dalekie wojewodostwo smoleńskie.

Bogurodzicy znalazl się w świątyni po

znaczyl arcybiskup Mokrzycki.

Ale, o ironio losu, Kijów również byl

zdobyciu przez wojsko polskie obozu

Metropolita lwowski powiedzial,

w rękach Rosjan i stolica wojewódz-

kozackiego w okolicach Janowa. Od

że wybierając tytul dla tego sanktu-

twa byla w Żytomierzu. W tych latach

1664 roku notowane są cuda i laski

arium, sięgnąl do zapisów historycz-

stary Józef Potocki powoli zacząl

za jego pośrednictwem. Po II wojnie

nych, a szczególnie do jednego faktu,

zapadać na umyśle i Stanislaw mu-

światowej cudowny obraz oraz inne

opisanego w zalożonej w 1664 roku

sial przejąć funkcje zarządzania ro-

wyposażenie świątyni wywieziono

księdze cudów i lask. ­ Czasy ówcze-

dzinnym majątkiem, równocześnie

do Prochowic na Dolnym Śląsku. Do

sne również nie byly spokojne ­ mó-

knując intrygi przeciwko rodzinie

1992 roku w kościele znajdowal się

wil dalej. ­ Niejedna wojna niszczyla

macochy z powodu jej wplywu na

magazyn. W krypcie kościola spoczy-

szczęście ludzi, niosąc śmierć i znisz-

starzejącego się hetmana.

wają szczątki Konstancji Poniatow-

czenie. I w takich okolicznościach

skiej, matki ostatniego króla Polski

zlożyl świadectwo o cudownym urato-

Szczodry wobec

Stanislawa Augusta. 10 sierpnia 2014

waniu za wstawiennictwem Matki Bo-

monarchów i bezlitosny

roku w ramach obchodów 400. rocz-

żej Janowskiej pewien żolnierz, który

wobec opryszków

nicy powstania parafialnego kościola

podczas bitwy, będąc w zagrożeniu

Józef Potocki zmarl 19 maja 1751

pw. Trójcy Przenajświętszej arcybi-

utraty życia, wezwal Ją jako pomoc

roku i syn przejąl olbrzymi majątek

skup Mokrzycki dokonal poświęcenia

dla siebie i zaświadczyl, że zostal

ojca. Będąc jedynym spadkobiercą

i rekoronacji wiernej kopii wizerunku

uratowany i szczęśliwie powrócil do

(co nieco przypadlo jednak maco-

Matki Bożej Janowskiej. Ks. Adam

swego domu. Ufam, że i dzisiaj może-

sze), Stanislaw stal się wlaścicielem

Littwitz zaznaczyl, że kult Matki Bożej

my wyprosić w tym miejscu podobne

Stanislawowa, Tarnopola, Niemi-

Do fundacji magnata należy stanislawowski kościól jezu-

Janowskiej szerzy się także wśród

laski. Dlatego zapraszam do sank-

rowa, Zbaraża, Brodów, Zaloźców,

itów

wiernych obrządku wschodniego.

tuarium żolnierzy udających się na

Rudnika, Józefowa, Magnuszowa,

Wlaśnie ten kaplan byl inicjatorem

front, aby powierzyli swoje losy Matce

Pod koniec lutego 1752 roku roz-

Krotoszyna, byl starostą halickim,

wierzącą i nie szczędzil wydatków na

odnowienia sanktuarium.

Pokoju. Zapraszam ich rodziny, aby

poczęla się rozbiórka starego kościo-

kolomyjskim, śniatyńskim, leżajskim

kościoly. Oprócz kościola jezuitów

Po przybyciu i przywitaniu ks.

swoją modlitwą roztaczali nad nimi

la, która trwala ponad rok. Wówczas

i posiadal kilka kluczy majątków.

w Stanislawowie, wybudowal ko-

arcybiskupa Mieczyslawa Mokrzyc-

opiekę. Zapraszam przedstawicieli

okopano mury, wzmocniono funda-

Byly to kolosalne majętności nawet

ściól franciszkanów w Krzemieńcu,

kiego zostal odczytany jego dekret o

wladzy i odpowiedzialnych za losy

menty. Niektórzy uważają, że Potocki

dla magnackiej Rzeczypospolitej.

świątynię bernardynów w Zbarażu,

odnowieniu sanktuarium Maryjnego

Ojczyzny, aby przed tym obrazem

osobiście nakreślil plany nowej świą-

Syn wyprawia ojcu wspanialy

augustianów w Zaloźcach i wspieral

w Janowie. Odczytano też modlitwy

szukali dróg do pokojowego rozwią-

tyni. Wydzielal co roku 6 tys. zlotych

pogrzeb, podczas którego wydarzyl

budowę kościola w Tyśmienicy. Na

Kościolów greckokatolickiego, pra-

zywania trudnych spraw. Zapraszam

na budowę i dawal 50 tys. sztuk ce-

się wypadek, który charakteryzuje

wlasny koszt doprowadzil do koro-

woslawnego i rzymskokatolickiego

wszystkich chrześcijan, bez względu

gly. Niestety nie doczekal się ukoń-

Stanislawa, jako czlowieka uczciwe-

nacji trzech cudownych obrazów w

do Matki Bożej Janowskiej Królowej

na narodowość i wyznanie, aby przez

czenia budowy w 1763 roku i chociaż

go, sprawiedliwego i tolerancyjnego.

kościolach Lwowa (1751), Leżajska

Pokoju.

tę Matkę Pokoju, prosić o jedność, nie

w ostatnim okresie pracami budow-

Pośród gości byl daleki krewny zmar-

(1752) i Jaroslawia (1756). Wszech-

Wszyscy procesyjnie przeszli

tylko wiary, ale wspólnego dbania o

lanymi kierowal Christian Dalke, to

lego, wlaściciel Buczacza Mikolaj

stronnie wspieral ubogą mlodzież

przez miasteczko z kopią obrazu

dom, któremu na imię Ukraina. Niech

jednak mieszkańcy Stanislawowa

Potocki, starosta kaniowski. Podczas

szlachecką ­ fundowal im wikt i

Bogurodzicy.

tutaj spelnią się slowa Jezusa: ,,Za-

zawdzięczają tę wspanialą baroko-

stypy gość, mając już dobrze w czu-

mieszkanie oraz oplacal czesne za

- Czynimy to w szczególnym

prawdę, powiadam wam: Jeśli dwaj

wą świątynię wlaśnie Stanislawowi

bie, rozpocząl strzelanie do golębi.

naukę.

czasie, kiedy trudne jest nasze dzi-

z was na ziemi zgodnie o coś prosić

Potockiemu.

Ale zamiast ,,ptaka pokoju" snajper

Zmarl Stanislaw Potocki 8 lutego

siaj i niepewne nasze jutro ­ powie-

będą, wszystkiego użyczy im mój Oj-

Należy też podkreślić, że w okre-

ten ustrzelil Żyda. Wypadek wywolal

1760 roku i zostal pochowany w Zba-

dzial w homilii metropolita lwowski.

ciec, który jest w niebie. Bo gdzie są

sie rządów Potockiego zaznaczyl się

olbrzymi rezonans pośród żydowskiej

rażu. Jego majątek przejęla wdowa

­ Kiedy na wschodzie Ukrainy trwa

dwaj albo trzej zebrani w Imię moje,

przelom w wieloletniej wojnie z gór-

gminy miasta.

Helena z Zamojskich, ale i ona po

wojna zabierająca szczęście ludzi, za-

tam jestem pośród nich".

skimi opryszkami. W 1754 roku zostal

Nowy dziedzic Stanislawowa

roku przeniosla się do wieczności. 26

bijająca mężów i ojców rodziny, oka-

Po zakończeniu mszy św. arcy-

schwytany i stracony ich przywódca

podszedl do krewnego i wypowie-

lutego 1761 roku w Brodach nastąpil

leczająca życie tysięcy ludzi. W takim

biskup Mieczyslaw Mokrzycki oglo-

Wasyl Bajurak, a latem 1759 smola-

dzial swoje oburzenie z powodu

pierwszy podzial ,,imperium" Stanisla-

trudnym czasie potrzebna jest nam

sil akt zawierzenia Matce Bożej Ja-

kom (policji przybocznej ­ red.) udalo

wypadku. Ten szczerze rozgniewany

wa Potockiego. Miasto Stanislawów

Matka, która jak nikt, zrozumie nasze

nowskiej, Królowej Pokoju. Również

się przegonić na Wschodnią Ukrainę

rzekl: ,,Co, szkoda ci jakiegoś Żyda?

przypadlo Wincentemu Potockiemu,

niepokoje i cierpienia. Potrzebna jest

ofiarowal Jej różaniec papieski św.

oddzial Iwana Bojczuka. I chociaż z

Przyśle ci ich caly wóz". Po czym

a jego opiekunką zostala Katarzyna

Matka, która pomoże przetrwać ten

Jana Pawla II.

opryszkami ostatecznie rozprawili się

wskoczyl na koń i wraz ze swymi

Kossakowska.