18

Wspomnienia

31 sierpnia­11 września 2017 nr 16 (284) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Mój jubileusz

Krakowa, w tym także kościolach,

plecaki zawsze wypelnione byly tym,

Tania poprosila o zezwolenie na wyj-

co Polakom i katolikom na Ukrainie

ście do miasta podczas poobiednie-

bylo potrzebne najbardziej. Kilkuset

go odpoczynku. Wrócila z wypiekami

parafian z winnickiej kapliczki pw.

na twarzy, skrywając coś pod sweter-

św. Franciszka, z Gniewania, Baru,

kiem. Weszla do mojego pokoju i w

Pohrebyszcza i innych podolskich

najglębszej tajemnicy poprosila, bym

miast odwiedzilo Starachowice. Or-

,,Kurier Galicyjski" ma 10 lat. Niby niewiele, ale

przechowal jej ,,suweniry", nic o tym

ganizowaliśmy dla nich pielgrzymki

w tym czasie doroslo kolejne pokolenie Ukraińców

nie mówiąc pani Nadieżdie. Popolu-

do polskich sanktuariów.

dniowe wyprawy Tani powtarzaly się

Leczyliśmy ich dzieci w Centrum

i Polaków mieszkających na Ukrainie. Dzięki pol-

niemal codziennie. Któregoś dnia za-

Zdrowia Dziecka w Warszawie, w

skim nauczycielom delegowanym do pracy na

pytala, czy nie móglbym jej towarzy-

Kielcach, Starachowicach, Wiśle,

szyć. Wybraliśmy się więc ,,na mia-

Rabce... Parę setek dzieci odpoczy-

Wschodzie, dzięki uczelniom umożliwiającym

sto" razem. I wtedy Tania odważyla

walo na organizowanych przeze mnie

się powiedzieć o tym, dokąd codzien-

obozach, zimowiskach, ,,oazach" w

ksztalcenie w Polsce przybylo kilka tysięcy czytel-

nie chodzila. Odwiedzala kościoly,

Kalkowie, Rudniku nad Sanem, Sta-

ników, doskonale radzących sobie ze zrozumieniem

wypraszala od księży i zakonników

rachowicach, Krakowie, Poroninie,

broszurki, czasopisma i książki reli-

Sielpi, Jantarze, Kielcach... Potem, w

polskiego slowa drukowanego.

gijne. Chciala dowiedzieć się czegoś

1994 roku, namówiony przez polskie

o tych postaciach, o których jej pol-

dzieci z Winnicy i ich rodziców wyje-

scy rówieśnicy mówili z ogromnym

chalem na Ukrainę, by przez kilka ko-

Na dworcu w Żytomierzu powitala

my ,,diadia" już czekal. Tym razem

ZBIGNIEW LEWIŃSKI

szacunkiem, zupelnie inaczej niż

lejnych lat uczyć ich języka i kultury

nas kilkudziesięcioosobowa delega-

bez medali. To dlatego, że postano-

tekst

przed rokiem, gdy opowiadala im o

przodków. A gdy okazalo się, że miej-

cja komsomolców. Byly okrzyki, hym-

wil nam pokazać... polski kościól. Tak

zdjęcia ze zbiorów autora

,,polskich gierojach". I nade wszystko

scowi prezesi polskich organizacji

ny, ,,niedźwiedzie uściski", jednym

bylo bezpieczniej, wszak ,,pieriestroj-

Ja też niedawno obchodzilem

prosila, by nie dowiedziala się o tym

oczekują ode mnie spelnienia coraz

slowem nadęte socjalistyczne po-

ka" jeszcze do Żytomierza nie dotarla.

swój jubileusz. Świętowalem go po

pani Nadieżda. Wszak mama Tani

to nowych, wygórowanych osobi-

witanie. Potem, w Palacu Pionierów

Poznalem wtedy księdza Jana Pur-

cichutku przed rokiem. Minęlo wszak

byla nauczycielką, a tato ­ pulkowni-

stych wymagań, wrócilem do Polski.

pokazano nam gabinet ,,KID-u" (Klub

wińskiego, ówczesnego proboszcza

30 lat od chwili, gdy po raz pierwszy

kiem milicji. Mogliby stracić pracę, a

Ale o ,,moich winnickich dzieciach" nie

Internacjonalnoj Drużby). Na ścia-

wyjechalem na Ukrainę i spotkalem

Tania pożegnalaby się z marzeniami

zapomnialem. Organizowalem dla

nach ­ portrety Jaroslawa Dąbrow-

tam Polaków.

o studiach. Rozumialem to dobrze,

nich w Starachowicach kursy przygo-

skiego, Boleslawa Bieruta, Wandy

Wiosna 1986 roku ­ to w Polsce

wszak od dwóch lat, wraz z moją śp.

towawcze do egzaminów na polskie

Wasilewskiej... Tania Tiszczenko

burzliwy, choć pelen obaw, czas po

Mamą opiekowaliśmy się Zosią Tru-

uczelnie, 4­5 razy w roku jeździlem

­ 15-letnia komsomolka, z blyskiem

stanie wojennym. W Związku Ra-

bicką ze Lwowa, córką profesorów

do Winnicy, by na miejscu ,,szlifować"

w oku opowiadala swym polskim ró-

dzieckim ­ raczkująca ,,pieriestrojka"

lwowskich uczelni wyższych, zwol-

ich wiedzę. Dziś mam satysfakcję, że

wieśnikom o ,,wielikich gierojach pol-

i ,,glasnost ".

nionych z pracy za praktyki religijne

21 moich uczniów z Podola ukończy-

skogo naroda". A kierowniczka KID-u

Kierowalem wtedy Wydzialem

(pan prof. Trubicki byl przez wiele lat

lo polskie uniwersytety, większość z

Nadieżda Iwanowna glośno wyrażala

Zuchowym Glównej Kwatery Związ-

palaczem c.o. w polskiej szkole we

nich pozostala w Polsce, tu podjęli

swoją opinię o polskich harcerzach,

ku Harcerstwa Polskiego, często

Lwowie). Mimo zdolności, Zosia nie

pracę, niektórzy zalożyli rodziny, troje

którzy bez należytego entuzjazmu

więc odwiedzalem Centralną Szkolę

miala prawa studiować we Lwowie,

już otrzymalo polskie obywatelstwo,

sluchali tych opowieści, nierzadko

Instruktorów Zuchowych mieszczą-

ukończyla więc szkolę pielęgniarską

kilkoro innych dostanie je wkrótce...

dodając pólglosem uszczypliwe uwa-

cą się w malowniczym piastowskim

w Kownie, a nasi przyjaciele ­ księża

Sześcioro najmlodszych jeszcze stu-

gi na temat ,,slawnych Polaków".

zamku w Oleśnicy Śląskiej kolo

pomogli jej dostać się na Akademię

diuje na polskich uczelniach.

Tak się szczęśliwie zlożylo, że

Wroclawia. Tak bylo i tym razem.

Medyczną do Bialegostoku.

Każdego roku przywożę do

zakwaterowano nas w hotelu ,,Ży-

Ania Tumaniewicz z Żyto-

W Warszawie rozpoczynala się

Umówiliśmy się z Tanią, że nie

Polski kolejne dziecięce zespoly ar-

tomir", z którego okien widać bylo

mierza

kolejna ,,sześciodniówka" ­ szkole-

będzie przewozila przez granicę

tystyczne, pomagam w nawiązaniu

wieże jakiejś świątyni. Wieczorem,

żytomierskiej parafii, który po kilku

nie ideologiczne dla pracowników

swych drogocennych trofeów. Zrobią

kontaktów partnerskich pomiędzy

gdy nasi komsomolscy ,,aniolowie

latach zostal mianowany przez Jana

urzędów centralnych prowadzone

to moi harcerze, którzy za dwa tygo-

szkolami, klasami, organizacjami

stróże" rozeszli się już do domów,

Pawla II biskupem-ordynariuszem

przez ówczesnego instruktora ds.

dnie pojadą na obóz do Zareczan

sportowymi i kulturalnymi z różnych

wybraliśmy się na spacer po okolicy

diecezji żytomierskiej.

mlodzieży w Komitecie Centralnym

k. Żytomierza. Tak też zrobiliśmy.

miast Polski i Ukrainy. I jeżdżę za Bug

z zamiarem dowiedzenia się, co to

Poznalem też kilka polskich

PZPR ­ późniejszego premiera ­

Nasze plecaki pelne byly wszelkiej

tak często, jak tylko jest to możliwe.

za wieże. Okazalo się, że trafiliśmy

rodzin, wśród nich państwa Świder-

Leszka Millera. Jako jedyny bez-

,,kontrabandy". Prócz tego co zo-

Mam tam wszak wielu wspanialych

do czynnej, pięknej i zabytkowej cer-

skich, Lagowskich, Tumaniewiczów,

partyjny kierownik wydzialu w GK

stawila nam Tania, wieźliśmy także

Przyjaciól. To dla nich i dla ich dzieci,

kwi. Byla zamknięta, ale po drodze

Rusieckich, Gruszów... Potem przez

ZHP zobowiązany bylem wziąć w

zebrane w naszych parafiach kate-

w czasie ,,pomarańczowej rewolucji",

zaczepil nas starszy mężczyzna z

kilka lat mialem przyjemność gościć

nim udzial. Nie mialem na to naj-

chizmy, książeczki do nabożeństwa,

nie bacząc na zmęczenie i nienajlep-

pelnym garniturem zlotych zębów.

ich w moim starachowickim miesz-

mniejszej ochoty, toteż podczas

sukieneczki

pierwszokomunijne,

szą kondycję zdecydowalem się być

Na piersi jego marynarki wisialy

kaniu, odwiedzać ich w Żytomierzu,

pierwszej przerwy w zajęciach pod-

szaty liturgiczne, nawet naczynia do

jednym z obserwatorów II tury wybo-

medale, wśród nich... Krzyż Virtuti

opiekować się ich dziećmi podczas

szedlem do towarzysza Millera i po-

sprawowania Eucharystii, które prze-

rów prezydenckich w nieprzychylnie

Militari. Okazalo się, że jest Pola-

studiów w Polsce... Te kontakty za-

prosilem o zwolnienie z obowiązku

kazaliśmy księdzu Purwińskiemu i

nastawionej do demokratycznych

kiem urodzonym i mieszkającym w

owocowaly szeregiem artykulów o

uczestnictwa w szkoleniu. Zloży-

nowopoznanemu ks. Wladyslawowi

zmian ,,lugańskiej oblasti".

Żytomierzu. Tej okazji nie mogliśmy

lem stosowne podanie, motywując

Chalupiakowi z Winnicy. Na szczę-

To dla nich staram się ,,budować

prośbę koniecznością wyjazdu do

ście umundurowanych elegancko

mosty" między naszymi narodami,

Oleśnicy, gdzie odbywal się kolejny

harcerzy sowieccy pogranicznicy nie

publikując w polskiej prasie materialy

kurs drużynowych zuchowych. Wi-

próbowali kontrolować.

o życiu Rodaków na Wschodzie. Ze-

docznie przekonalem Millera o tym,

Wkrótce Tania nauczyla się ję-

bralo się tego już ponad 150 publika-

że moja obecność w Oleśnicy jest

zyka polskiego. Ponieważ bardzo

cji; znajomi i przyjaciele namawiają

niezbędna, bo bez najmniejszych

interesowala się bohaterami naszych

mnie, by napisać książkę o moich

problemów uzyskalem zgodę. Naj-

drużyn harcerskich ­ powstańcami

,,podróżach na Kresy"...

bliższym pociągiem wyjechalem do

warszawskimi z Szarych Szeregów,

Może to zrobię, wszak XXX-

Wroclawia, a stamtąd do Oleśnicy.

poznalem ją z panem prof. Tomaszem

lecie mych ,,zwycięstw i porażek na

Trzy dni później przybyla do

Strzemboszem, szwagrem slynnego

froncie wschodnim" to dobra okazja,

oleśnickiego Zamku grupa mlo-

,,Alka" Dawidowskiego. Rodzice Tani

by zebrać w jednym miejscu to, co

dych komsomolców z radzieckiego

odwiedzili Warszawę, a pan Tomasz

już udalo mi się napisać, a także to,

wówczas Żytomierza. Potrzebny byl

kilkakrotnie bywal w Żytomierzu. Ta-

czego do tej pory nikomu, oprócz naj-

ktoś, kto potrafi się z gośćmi poro-

nia doskonalila język, toteż po ukoń-

bliższych, nie opowiadalem?...

Obóz harcerski w Zareczanach kolo Żytomierza

zumieć. Komendant CSIZ zwrócil

czeniu studium pomaturalnego zosta-

się do mnie z prośbą, bym zechcial

la studentką ... teologii na Katolickim

Material powstal w oparciu o

Polakach za Zbruczem. Publikowa-

przegapić. Ponieważ nie zgodzil się

pelnić honory ,,pana domu", należa-

Uniwersytecie Lubelskim. Po studiach

niektóre artykuly zamieszczane w

lem je w ,,Gościu Niedzielnym", ,,Ry-

skorzystać z naszego zaproszenia

lo mi się to bowiem ,,z urzędu", a po-

wrócila do Żytomierza i przez pewien

,,Kurierze Galicyjskim" w ciągu minio-

cerzu Niepokalanej", ,,Rocie", czaso-

do hotelu (twierdząc, że obsluga nie

nadto nie najgorzej radzilem sobie

czas kierowala redakcją diecezjalnej

nych dziesięciu lat.

pismach polonijnych i regionalnych.

pozwoli mu wejść do naszych pokoi),

z rosyjskim.

gazety. Obecnie mieszka w Gdańsku,

W ,,Krynicy" ­ już od 2. numeru.

usiedliśmy na parkowej laweczce.

W czasie kolejnych dni zaprzy-

ma kilkuletnią córeczkę należącą do

Ps

W 1997 roku zaprosiliśmy do

Rozmowa przeciągnęla się na tyle,

jaźniliśmy się na tyle, że podczas

zuchowej gromady i od czasu do

Ania Tumaniewicz i Julia Świder-

Krakowa na nasz obóz harcerski ró-

że mimo dlugiego lipcowego dnia,

wakacji otrzymalem zaproszenie do

czasu prosi o porady metodyczne dla

ska z Żytomierza są dziś zakonni-

wieśników z żytomierskiego KID-u.

zapadl zmierzch. Trzeba bylo się

odwiedzenia Żytomierza. Latwo nie

drużynowej.

cami, Antek Świderski ­ pallotynem.

Przyjechala także Tania Tiszczenko ­

pożegnać. Umówiliśmy się na spo-

bylo, bowiem ,,bratnie kraje demo-

Takie byly początki moich kon-

Do dziś wspomina, jak dzięki ,,lewym

ideologiczna ,,prawa ręka" pani Nad-

tkanie w dniu następnym. Nazajutrz,

kracji ludowej" piętrzyly trudności. W

taktów z Ukrainą. Potem byly dzie-

papierom" od jednego z polskich bi-

ieżdy Iwanownej. I tu stalo się coś

po kolacji, gdy nasi komsomolscy

końcu udalo się. Wraz z grupą moich

siątki wyjazdów na Podole z ,,ko-

skupów uniknąl slużby wojskowej w

dziwnego: Bóg stanąl na drodze Tani.

gospodarze znów poszli do domów,

harcerzy wyjechaliśmy na Ukrainę.

ścielną kontrabandą". Harcerskie

Afganistanie.

Po którejś z wycieczek po zabytkach

wyszliśmy przed hotel. Nasz znajo-