25

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 19 grudnia 2017­15 stycznia 2018 nr 23­24 (291­292)

Legendy starego Stanislawowa  (cz. I)

stwa ofiarę poprzez wyeliminowanie

Pattee Formee". Plyta nagrobna w

motywów politycznych zamachu.

kolorze szarym, zdobiona podobnym

Dzialanie Szwarcbarda przedstawio-

krzyżem, uwiecznia imię i nazwisko

Prezentujemy naszym Czytelnikom nową rubrykę. Iwan Bondarew wybral

no jako dokonany w afekcie rewanż

Atamana w dwóch językach. Niżej,

najciekawsze legendy, bajki i anegdoty, dotyczące starego Stanislawowa.

za śmierć jego rodziny we wcześniej-

od frontu, także w dwujęzycznym za-

szych pogromach, ale też akt sprawie-

pisie, upamiętniono jego żonę ­ Olgę

Skompletowal je w porządku chronologicznym i w ten sposób powstala

dliwości dziejowej. Zostal on ukarany

Petlurową (1885­1959) i córkę Lesię

Petlurównę (1911­1942); daty życia

ostatecznie jedynie za... zabrudzenie

,,legendarna" historia miasta. Rozpoczynamy cykl od źródel miasta mię-

tej ostatniej są faktycznie nieco inne

chodnika krwią swej ofiary...

dzy dwoma Bystrzycami w dalekim XVII wieku...

(1912­1941).

Petlura zostal pochowany na

Ostatnim wartym wspomnienia

paryskim cmentarzu Montparnasse

Plan stanislawowskiej fortecy

IWAN BONDAREW

miejscem w Paryżu związanym, już

(metro nr 6, stacja Edgar Quinet) ­ w

przypomina więc bardzo kabalistycz-

tekst

pośmiertnie, z Symonem Petlurą

ne Drzewo Życia. Może wlaśnie dlate-

ilustracje ze zbiorów

jest nosząca jego imię przywrócona

go nasze miasto tak dynamicznie się

autora

do życia Biblioteka Ukraińska przy

rozwijalo i jest teraz jednym z najbar-

rue de Palestine 6, w odleglej XIX

dziej komfortowych miast Ukrainy.

Zalożenie miasta

dzielnicy miasta (metro nr 11, sta-

Wedlug podań, wielki hetman

cja Jourdain). W mieszczącym się

koronny Stanislaw Rewera Potocki

przy niej muzeum można znaleźć

na tyle upodobal sobie wieś Zablo-

pamiątki po Atamanie ­ m.in. ubra-

cie, że postanowil przeksztalcić ją w

nie, które nosil w dniu zabójstwa,

miasto. I jak w legendzie o rzymskim

więc plaszcz, kapelusz i koszulę

Romulusie, tam gdzie hetman szedl

ze śladami krwi, także dokumenty,

za plugiem, mialy powstać ulice, tam

odznaczenia, publikacje jego autor-

Stanislaw Rewera Potocki

zaś, gdzie wypoczywal ­ place.

stwa, osobiste drobiazgi, maskę po-

Jest to oczywiście legenda. Po

przyjaźnili się, i Potocki nawet pobie-

śmiertną wykonaną w gipsie przez

pierwsze: Rewera, który w 1654 roku

ral naukę kabaly ­ mistycznej nauki o

ukraińskiego  rzeźbiarza  Andrija

Tablice w d. l'Hôpital de la

ukończyl 75 lat, przy tak wytężonej

tajemnicach zawartych w Torze, da-

Solohuba oraz portrety rzeźbiarskie

Charité

pracy mial wszelkie szanse pozostać

jących odpowiedzi na najważniejsze

żony i córki.

tam, na polu, w świeżo zaoranej bruź-

życiowe pytania. Niektóre tajemnice,

kwaterze (division) 11 polożonej w

Tę bardzo historyczną, ale też

dzie. Po drugie: dokladnie wiadomo,

zdobyte podczas tej nauki, Jędrzej

glębi nekropolii na lewo, numer gro-

napawającą glębszą refleksją wę-

że miasto zalożyl jego syn, Jędrzej

Potocki postanowil wykorzystać przy

bu 4. W tymże 1926 roku stanąl tam

drówkę po Paryżu ­ kulturalnej stolicy

(Andrzej) i nazwal je nie na cześć

budowie swego miasta.

Kabalistyczne Drzewo Życia

prosty betonowy nagrobek, natomiast

Europy stanowiącej drogowskaz na

ojca, ale swego pierworodnego syna,

obecny, wyniosly nagrobny monu-

szlaku życia Atamana, ale i mieście,

po dziadku również Stanislawa.

ment z czarnego granitu ufundowala

w którym dosięgly go mroczne wyro-

ukraińska wspólnota w 1953 roku.

ki wrogów jego ojczyzny - zakończ-

Pan Wolodyjowski

Projekt jego sporządzil inż. arch.

my niosącą profetyczne przeslanie

W 1672 roku olbrzymia nawala

Alexandre Nazareth, zaś wykonawcą

strofą, której autorem jest Bohdan

turecka oblegala Kamieniec Podol-

byla firma ,,Schmit" dzialająca w po-

Lepkyj:

ski. Chrześcijański garnizon mężnie

bliżu cmentarza (z tylu, na pomniku

Choć cię zabili, czas jednak

bronil się, lecz sily byly nierówne.

znajdują się znaki; 114 B.V.1926 APX.

nadejdzie,

Gdy janczarzy wdarli się na dziedzi-

AH). W otwartej arkadzie, zwieńczo-

że dasz znak ręką zza grobu.

niec fortecy, ostatni obrońcy podpa-

nej herbem Ukrainy ­ Tryzubem,

I zerwie się wraz po Kubań i Kaukaz

lili prochownię. Od wybuchu zginęli

znalazl się rzeźbiarski portret Petlury

caly naród i pójdzie za tobą".

i obrońcy, i napastnicy. Wśród tych

­ glowa wykonana (metodą traco-

(tlum. Antoni Serednicki)

pierwszych byl pulkownik Michal Wo-

nego wosku) z brązu spatynowane-

lodyjowski, którego za odwagę i mę-

go na prawie czarny kolor wedlug

Autor dziękuje Jaroslavie Josy-

stwo nazwali Hektorem Kamieniec-

projektu rzeźbiarza Gregorija Kruka

pyszyn, dyrektor Biblioteki Ukraiń-

kim, w analogii do slawnego obrońcy

(pochodzącego ze Stanislawowa, po

skiej w Paryżu oraz jej asystentce,

Troi. Żona pulkownika, Basia, zloży-

studiach w Krakowie, Berlinie i Rzy-

Darii Melnykovych, za uzupelniające

la cialo męża na wozie i na piechotę

mie); ustawiono ją na postumencie w

informacje dotyczące paryskich lat

udala się z nim do Stanislawowa. Tu

ksztalcie krzyża kawalerskiego ,,Cross

życia Symona Petlury.

w kościele farnym odbyla się slynna

ceremonia pogrzebowa, na którą

zjechal się kwiat rycerstwa polskie-

go z hetmanem koronnym Janem

Sobieskim na czele.

Tak, mniej więcej, opisal to

Henryk Sienkiewicz w swojej try-

logii historycznej, w księdze ,,Pan

Wolodyjowski". W rzeczywistości,

bohaterski pulkownik spocząl w

Kamieńcu Podolskim. Cala historia,

lącznie z pogrzebem w Stanislawo-

wie, jest calkowicie fikcją literacką

Sienkiewicza.

Jednak milo jest, gdy twoje mia-

Nalożenie Drzewa Życia na plan fortecy stanislawowskiej

sto figuruje na kartach literatury świa-

towej.

Kabala

Glazy na budowę twierdzy sta-

nislawowskiej brano ze Wzgórz

Wowczynieckich. Z czasem powsta-

ly tam w ten sposób niewielkie pie-

czary. Jedną z nich obral sobie za

mieszkanie znany kabalista, magik

i alchemik rebe Eliahu. Przybyl na

piechotę z dalekiej Turcji i postano-

wil czekać tu na przyjście Mesjasza.

Nie wiadomo, skąd czcigodny rebe

wziąl, że Mesjasz ma pojawić się

wlaśnie w Stanislawowie, ale jakieś

podstawy ku temu musial mieć. Sla-

wa o uczonym odludku szybko do-

tarla do wlaściciela miasta Jędrzeja

Potockiego, i ten zdecydowal się od-

wiedzić starca. Po jakimś czasie za-

Kolegiata stanislawowska

Nagrobek Petlury na cmentarzu Montparnasse