29

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 19 grudnia 2017­15 stycznia 2018 nr 23­24 (291­292)

Śladami przodków

uzdrowiska, żywo komentując i czu-

ną), jako produkt tradycyjny. Zaś je-

storyków sztuki w postaci obszernej

jąc dumę, a jednocześnie pokladając

den lub dwa budynki, w mojej opinii

dokumentacji zostaly przekazane dy-

nadzieję w tym, że Kosów znów za-

Jadalnię oraz Lazienki, należy prze-

rektorowi sanatorium na użytek przy-

Zachowanie dziedzictwa kulturowego należy do

pelni się turystami, a zaniedbane za-

znaczyć na muzeum historii lecznicy

szlych konserwacji, jednak zostaly

kątki miasta wypięknieją. Pod koniec

oraz historii polskiego i ukraińskiego

zlekceważone. Tymczasem nadeszla

naszych zadań, a nawet, powiedzialabym, obo-

XIX wieku podgórskie miasteczko

ruchu turystycznego w Karpatach.

zima i rozebrane elementy drewnia-

wiązków. W naukach humanistycznych jest to

Wspaniale wizje można mnożyć

zaczęlo rozwijać się wlaśnie dzięki

nej snycerki skazane są na zagladę.

bez końca, potrzeba jednak woli

turystyce, by w dwudziestoleciu mię-

Ich rzekome zabezpieczenie nie jest

szczytny cel. Poszukujemy, szperamy, analizuje-

politycznej i środków, dlatego w tym

dzywojennym stać się rozpoznawal-

prawidlowe, co doskonale widać na

my. Jak jesteśmy przydatni spoleczeństwu?

miejscu ośmielam się prosić o po-

nym kurortem. Dziś na nowo upatruje

zalączonych fotografiach.

moc dla naszej oddolnej inicjatywy,

się szanse na rozwój miasta w inwe-

Nad obecną sytuacją ubolewają

który dotychczas w Pance istnieje

która dotychczas nie otrzymala żad-

stycjach turystycznych.

wladze miasta Kosowa, które, mimo

HELENA KRASOWSKA

i należy do polskiej spoleczności.

nego wsparcia, a która zasluguje na

Jednym z filarów, na którym war-

żywego zainteresowania lecznicą,

Instytut Slawistyki PAN

Ustalilam, że Rozalia Zerwańska,

poparcie, ponieważ jest obywatel-

to oprzeć strategię rozwoju jest dzie-

mają jednak związane ręce, bowiem

Maly przyklad, który poniżej opi-

która ofiarowala dzialkę pod budo-

ską inicjatywą spoleczności polskiej

dzictwo lecznicy doktora Apolinarego

Sanatorium Kosiv leży na obszarze

szę, może wskazać, że humaniści są

wę Domu Polskiego w Pance, po-

i ukraińskiej. Jest bezinteresownym

Tarnawskiego. Jest to wymarzony

gminy Smodna i jest wlasnością Mi-

naprawdę potrzebni i ukierunkowują

chodzila z Tarnowa i zmarla w 1934

odruchem serc chcących zachować

fundament dla stworzenia markowe-

nisterstwa Ochrony Zdrowia Ukrainy.

nasze myślenie o świecie. Realizując

roku w Pance. Miala dwie córki,

nasze wspólne dziedzictwo kultu-

go produktu turystycznego mające-

Niestety, gmina Smodna nie jest za-

projekt ,,Mowa polska na Bukowinie

starsza córka mieszkala w Polsce,

ralne. Choć od wyjazdu doktora

go unikalną osobowość. Zalożenie

interesowana swoim dziedzictwem,

Karpackiej. Dokumentacja zanika-

mlodsza zaś w Pance. Mlodsza

jącego dziedzictwa narodowego",

córka wyszla za mąż za Rumuna o

finansowanego w ramach programu

nazwisku Comariţa, byl z zawodu le-

Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższe-

śniczym i mieszkal w Nasipitu (Ru-

go pod nazwą ,,Narodowy Program

munia). W Gazecie Polskiej nr 89

Rozwoju Humanistyki" w latach 2015­

z 1911 roku znajdujemy wzmiankę,

2018 (1bH 15 0354 83) natrafiam na

,,że w 43 roku życia zmarl miejscowy

zapomniane groby Polaków na Buko-

poczmistrz Michal Zerwański, osiero-

winie Karpackiej. Wraz z zespolem

ciwszy troje dzieci i żonę. Zmarlego

badawczym dokumentujemy także

pochowano na miejscowym cmenta-

cmentarze ­ często już tylko te miej-

rzu w poniedzialek 20 października

sca mówią, że w danej wsi mieszkali

1911 roku". Byl to prawdopodobnie

w przeszlości Polacy. Często najstar-

mąż Rozalii Zerwańskiej, na cmen-

si mieszkańcy już nie wiedzą czyje to

tarzu w Pance nie znalazlam jego

,,nieobrobione groby" znajdują się na

grobu. Tym sposobem ginie nie tylko

miejscowym cmentarzu.

miejsce pochówku, grób, ale także

W Pance kolo Storożyńca liczą-

pamięć o spoleczności, która niegdyś

cej okolo 3000 mieszkańców cmen-

licznie mieszkala w tym kraju.

tarz katolicki ma swoją historię od

Rozalia Zerwańska zostanie za-

1928 roku, do tego czasu katolicy

pamiętana w spoleczeństwie pan-

i prawoslawni chowani byli na jed-

czan. Mianowicie w porozumieniu z

nym wspólnym cmentarzu. Pomimo

obecnymi Polakami Panki oraz sta-

Budynek Lazienek, stan z kwietnia 2016 r.

Tarnawskiego z Kosowa minęlo 78

parkowo-ogrodowe z kompleksem

odmówila sfinansowania zabezpie-

lat, wciąż cieszy się on ogromnym

budynków wraz ze swoją ciekawą hi-

czenia Lazienek. Zaś Ministerstwo

szacunkiem mieszkańców miasta.

storią, jest doskonalym obiektem wo-

wydalo nakaz rozbiórki Lazienek, jeśli

Nie roztrwońmy tego kapitalu, który

kól którego można kreować inne pro-

nie zostanie podjęta konserwacja bu-

zaskarbil sobie ciężką pracą. Nie od-

dukty turystyczne. Przede wszystkim

dynku. Konsulat RP we Lwowie rów-

kladajmy tego na lepsze czasy. Histo-

wycieczki i obozy, a co za tym idzie

nież nie ma możliwości wsparcia fi-

ria lecznicy obfituje w dramatyczne

przewodniki oraz wszelkiego rodzaju

nansowego umożliwiającego choćby

zwroty akcji, chwile upadku i zwąt-

pamiątki nawiązujące do historii tego

podstawowe zabezpieczenie obiektu.

pienia, lecz wbrew przeciwnościom

miejsca, przyrodolecznictwa, jarstwa

Kolejnym problemem jest kwestia

losu, wbrew zawieruchom wojennym

itp. Można również kreować rozmaite

objęcia budynków ochroną prawną.

i zniszczeniom, zawsze dzięki zaan-

wydarzenia, takie jak, Festiwal Kuch-

Z posiadanych przez nas informacji

gażowaniu i tytanicznej pracy dokto-

ni Jarskiej, którego ideę próbowali-

wynika, że w 1983 roku nazwano

ra wychodzila z tego obronną ręką.

śmy zaszczepić w tym roku. Ponadto

kompleks Dendrologicznym Parkiem

Mamy z kogo brać przyklad. Niech

warto pomyśleć o wysokiej kulturze,

im. A. Tarnawskiego i nadano mu

i dziś ,,Lecznica narodu" posluży do

czyli np. Festiwalu Muzycznym im.

status zabytku dziedzictwa ogrodo-

uleczenia, tym razem dwóch naro-

dra Apolinarego Tarnawskiego, na-

wo-parkowego. W 1993 roku budynki

dów i ich stosunków w skali mikro,

wiązującym do tradycji urządzania

zakladu wpisano do rejestru zabyt-

dając przyklad na to jak skutecznie

na terytorium lecznicy koncertów z

ków, a w 1996 roku caly kompleks

Nagrobek Rozalii Zarwańskiej

objęto ochroną prawną. Tymczasem

tego, że cmentarz stosunkowo mlo-

raniem Fundacji ,,Pomoc Polakom

dyrektor sanatorium argumentuje

dy, znajdują się tu groby nieopisane,

na Wschodzie" postawiono pomnik

swoją decyzję tym, że budynek La-

a nawet często bez krzyża.

na cmentarzu katolickim z napisem

zienek nie jest pamiątką kulturowego

W Pance udalo mi się jeden grób

,,Rozalia Zerwańska. Zmarla w 1934

dziedzictwa i nie zostal wpisany do

zidentyfikować dzięki żyjącej w Luba-

roku. Pamięć nie umiera. Pamięci

Państwowego Rejestru Nierucho-

niu Śląskim Rozalii Kozakiewicz, ur.

Rozalii Zerwańskiej fundatorki dzial-

mych Pamiątek Ukrainy. Wszyscy

w 1923 roku w Pance. Po przedsta-

ki pod Dom Polski w Pance. Panka

rozkladają ręce w bezradnym geście

wieniu jej zdjęć z cmentarza w Pan-

2017". Projekt wspólfinansowany w

i przerzucają się odpowiedzialnością,

ce pokazala mi miejsce pochówku

ramach sprawowania opieki Senatu

ale przecież nie ma sytuacji bez wyj-

Rozalii Zerwańskiej, ofiarodawczyni

Rzeczypospolitej Polskiej nad Polo-

ścia. Zdaje się, że wśród decydentów

ziemi pod budowę Domu Polskiego,

nią i Polakami za granicą.

wciąż brakuje świadomości o warto-

ści tego miejsca.

Kosów jako

plaszczyzna wspólpracy

polsko-ukraińskiej

Kosów jest fantastyczną plasz-

To co zostalo z werandy, 2017 r.

czyzną do wspólpracy polsko-ukra-

może wyglądać nasza wspólpraca.

ińskiej. Większość mieszkańców z

udzialem najwybitniejszych twórców

Szanowni Rodzice!

Nie pozwólmy na to, by ,,Lecznica na-

nostalgią wspomina przedwojenną

tamtego czasu. W przyszlości moż-

Zarząd Lwowskiego Klubu Sportowego

rodu" stala się tylko legendą, po której

świetność miasta. Część z nich pa-

na oprzeć się także na tradycjach

,,Pogoń" oglasza nabór chlopców i dziew-

braknie materialnego śladu.

mięta to jeszcze z dzieciństwa, są

sadowniczych dawnego powiatu ko-

cząt z rocznika 2008-2009 do szkólki

Autorka książki ,,Lecznica naro-

nawet tacy, którzy pamiętają nawet

sowskiego, wykreowanych w dużej

pilki nożnej.

du. Kulturotwórcza rola Zakladu Przy-

siwą czuprynę doktora Tarnawskiego.

mierze przez doktora Tarnawskiego,

Zgloszenia zawodników oraz szczególowe

rodoleczniczego doktora Apolinarego

Zaś mlode pokolenia chętnie wracają

można zorganizować święto kwitną-

informacje pod telefonem: +38 0632873081

Tarnawskiego w Kosowie 1893-1939",

do tej historii zamieszczając na face-

cej jabloni oraz promować Kosowską

natalia_tarkowska@wp.pl

booku fotografie slynnego niegdyś

Plaskaczkę (zupelnie dziś zapomnia-