13

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16­29 stycznia 2018 nr 1 (293)

Inauguracja 100-lecia obchodów

na początku mury wyznaczane przez

Herminia Naglerowa zmar-

narodowości są bardzo wyraźne, to

la 60 lat temu, 9 października

odzyskania niepodleglości

potem więźniarki, które byly z rów-

1957 roku w Londynie. Już po

nym okrucieństwem prześladowane

śmierci, w 1967 ukazala się jej

przez NKWD, te granice przelamują.

ostatnia powieść ,,Wierność

Rzeczypospolitej Polskiej

Więzienie zrównalo bohaterki. Za-

życiu" ze wstępem Tymona

skakującym wątkiem jest przebywa-

Terleckiego.

nie w jednej celi żon tego samego

Naglerowa odgrywala bardzo

Za niepodleglość, calość i wolność Ojczyzny naszej oddali życie najlepsi jej

mężczyzny, pierwszej i aktualnej,

ważną rolę w tzw. polskim Londy-

pomagających sobie nawzajem.

synowie. Pierwszy polski Listopad byl w 1831 roku. Po powstaniu listopado-

nie. Zaangażowala się w dzialalność

Związku Pisarzy Polskich na Ob-

Znowu wątek niewierne-

wym pozostaly groby, wygnanie i tęsknota za tą, co nie zginęla.

czyźnie, skupiającym wielu przed-

go męża.

Tak. Być może obraz życia w celi

wojennych pisarzy, ale i mlodych.

Uczniowie szkoly nr 10 pod kie-

wydaje się wyidealizowany. Ale Alek-

Wyznawala zdecydowane antyko-

runkiem nauczycielki Ireny Slobo-

sander Wat twierdzil, że Zamarsty-

munistyczne poglądy, podpisala dwie

diany zaprezentowali piękny mon-

nów byl wlaśnie takim specyficznym

uchwaly ZPPnO o niepublikowaniu

taż slowno-muzyczny poświęcony

więzieniem, że antagonizmy tam się

utworów w kraju, choć wiemy, że

zacieraly.

uzyskaniu niepodleglości przez Pol-

pisarze emigracyjni zajmowali w

tym względzie różne stanowiska, a

skę; w wykonaniu uczniów szkoly nr

W tej powieści nie ma

środowisko paryskiej ,,Kultury" bylo

wątków lesbijskich. A w in-

24 zobaczyliśmy polkę warszawską.

za otwarciem się na kraj. W 1951 r.

nych tekstach?

Ukraińską część koncertu rozpocząl

W opowiadaniu ,,Kazachstań-

Naglerowa dostala pierwszą nagrodę

zespól Palacu Kultury im. H. Chodkie-

skie noce" jest ten wątek niedopo-

Związku Pisarzy Polskich na Obczyź-

wicza ukraińskim ludowym powital-

wiedziany, tylko zasugerowany.

nie, a kiedy umierala przeznaczyla

nym tańcem z chlebem i solą. Paleta

swoje skromne środki na nagrodę za

Nie widać wydawcy, któ-

zespolów narodowościowych mienila

najlepsza książkę roku. Wśród twór-

ry by opublikowal choć jed-

się jak tęcza. Na zakończenie zespól

ców uhonorowanych tą nagrodą byl

ną książkę Naglerowej.

W 1914 roku Polacy znów poszli

sięwzięcia również minister RP Piotr

Pisarka jeszcze podczas wojny

m.in. Czeslaw Milosz.

,,starym ojców szlakiem", i wierząc, że

Gliński, do którego zwrócilem się z

i tuż po, na emigracji wydala część

,,droga do wolnej ojczyzny prowadzi

prośbą o objęcie inicjatywy patrona-

swoich utworów z Dwudziestolecia.

Rozmawial

jak zawsze przez krew i blizny, skupili

tem honorowym przez Ministerstwo

Powieści ,,Krauzowie i inni" oraz

PIOTR SAMOLEWICZ

się wówczas wokól dobrze już wtedy

Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

,,Zawalidroga" nawet zostaly prze-

(piotrsamolewicz.pl)

znanego przybysza z Litwy ­ Józefa

Do objęcia patronatem naszego kon-

tlumaczone na język angielski.

Pilsudskiego ­ komendanta, naczel-

certu zaprosiliśmy niezależne pismo

* Anna Wal pracuje w Instytucie

W poprzednim systemie

nika, marszalka, a dla niektórych po

na Ukrainie ,,Kurier Galicyjski", które

Filologii Polskiej w Uniwersytecie

książki Naglerowej z oczy-

prostu Dziadka.

wyrazilo swoją zgodę.

Rzeszowskim. Zajmuje się literaturą

wistych względów nie byly

Kiedy wszyscy prawie zwątpili

Ponieważ Lwów jest miastem wie-

i kulturą polską XX i XXI w., m.in. za-

wydawane w kraju.

w skuteczność walki narodowo-wy-

lonarodowościowym, postanowilem

Po śmierci Naglerowej nawet au-

gadnieniami literackich reprezentacji

zwoleńczej, on potrafil porwać za

zaprosić narodowościowe organiza-

torzy nekrologów i wspomnień w pra-

doświadczeń wojennych w twórczo-

sobą najpierw tych, co gotowi byli

cje Lwowa, by wzięly udzial w naszym

sie krajowej ze względu na cenzurę

ści krajowej i emigracyjnej. Opubli-

,,na stos rzucić swój życia los", a

wspólnym świętowaniu. Zaproszone

pomijali tak ważne fakty z jej biografii

kowala m.in.: ,,Twórczość w cieniu

jak pobyt w lagrach. Byly to jedyne

potem caly naród. Wolność zostala

zostaly także partnerskie ukraińskie

menory. O prozie Adolfa Rudnickiego

teksty, jakie ukazaly się w PRL na fali

(2002) i ,,Wierna życiu i literaturze.

odzyskana.

zespoly, dwie szkoly polskie: nr 10

odwilży1956/57 roku. Później już nic

O pisarstwie Herminii Naglerowej"

Ale nie tylko o swej ojczyźnie mó-

im. św. Marii Magdaleny oraz nr 24

do 1988 r.

(2012).

wil Pilsudski. Wierzyl też w niepodle-

im. Marii Konopnickiej, które dzialają

Na przeszkodzie odważ-

glość Ukrainy. Jego slowa ,,nie ma

we Lwowie i pielęgnują schedę hi-

nej decyzji wydawców przy-

Piotr Samolewicz o sobie:

wolnej Polski bez wolnej Ukrainy i nie

storyczną Polski. Swój program zre-

Jestem rzeszowskim dzienni-

pomnienia któregoś z dziel

ma wolnej Ukrainy bez wolnej Pol-

alizowal również nasz zespól PZPiT

karzem, w pracy używam bialo ­

Naglerowej może stać język.

ski" świadczą o dalekowzroczności

,,Lwowiacy".

Zdecydowanie tak. Jedynie w

czerwonej klawiatury i wypijam dużo

i poszanowaniu innej narodowości.

Dyrekcja Miejskiego Palacu Kul-

,,Lwowiacy" zaprezentowal mazura z

,,Wierności i życiu" polszczyzna Na-

kawy. Slowo jest dla mnie najlepszym

Każdy naród pragnie niepodleglości

tury im. H. Chodkiewicza przychylnie

opery ,,Halka" Stanislawa Moniuszki.

glerowej jest bliska wspólczesnej.

sposobem docierania do drugiego

i niezależnego bytu. Oby tak zostalo,

odniosla się także do naszej prośby

Narodowy taniec krakowiak zakoń-

Naglerowa po wojnie zmienila swój

czlowieka, lączenia ludzi wokól war-

bo w jedności jest nasza sila.

zorganizowania jubileuszowego kon-

czyl koncert.

styl, sposób pisania. Natomiast w

tości i pozytywnych idei.

W kwietniu Lwowska Miejska

certu 3 grudnia, co nas bardzo usa-

Byliśmy pierwszą organizacją,

Dwudziestoleciu wpisywano ją w krąg

Inicjację w świat Gutenberga

Dziecięco-Mlodzieżowa Spoleczna

tysfakcjonowalo.

która rozpoczęla tak zaszczytne ob-

oddzialywania Kadena-Bandrowskie-

rozpocząlem od czytania Biblii dla

Organizacja wraz z innymi organi-

Na koncert zostali zaproszeni: ks.

chody. 5 grudnia w Warszawie pre-

go, autora prozy silnie zmetaforyzo-

dzieci z Chrystusem uśmiechającym

zacjami narodowościowymi byla za-

abp Mieczyslaw Mokrzycki i przedsta-

zydent Polski Andrzej Duda uczcil

wanej. W 1928 roku na lamach prasy

się na kolorowych ilustracjach i do tej

proszona na naradę do Obwodowej

wiciele kurii metropolitalnej Lwowa,

150. rocznicę urodzin naczelnika

literackiej Irena Krzywicka zaatako-

pory podróżuję po różnych literackich

wala piszące kobiety za ich ,,jazgot

lądach. Z początkami czarno-bialej

niewieści", a więc przerost stylu. Do-

telewizji zaprzyjaźnilem się z Zorro i

tyczylo to też Herminii Naglerowej.

rycerzem Ivenhoe, a gdy bylem nieco

Także po wojnie krytycy skrupulatnie

starszy oglądalem biegające po du-

znajdowali w jej tekstach, będących

żych ekranach japońskie potwory. W

zapisem rzeczywistości lagrowej,

roku 1980, jak wielu moich rodaków,

takie zdania, które ze względu na

poczulem wiatr wolności, i do dziś pa-

wyszukany styl nie przystawaly do

miętam woń tamtych dni i miesięcy.

wojennej rzeczywistości.

Przygodę z tekstem i ruchomymi ob-

razami kontynuowalem na studiach

Naglerowa nie zdecydo-

polonistycznych i filmoznawczych na

wala się na powrót do kraju,

Uniwersytecie Jagiellońskim. Sztuki

jak np. Melchior Wańkowicz

dziennikarskiej uczylem się w latach

czy Michal Choromański.

Państwowej Administracji, gdzie za-

gubernator Oleh Syniutka, przedsta-

państwa marszalka Józefa Pilsud-

90. ub. wieku, kiedy slowa byly jesz-

Dlaczego?

proponowano nam napisanie projektu

wiciele departamentu, konsul gene-

skiego i powiadomil, że rozpoczyna

Decyzja ta byla uwarunkowana

cze materialne ­ gdy mialy postać

na dofinansowanie przedsięwzięcia

ralny RP we Lwowie Rafal Wolski,

się uroczyste świętowanie Niepod-

doświadczeniami wojennymi. Po

olowianych sztabek. W dorobku po-

(koncertu, jubileuszu itd.). Napisalem

konsul Marian Orlikowski, konsulowie

leglej Rzeczypospolitej.

pierwsze, byla w lagrze i wiedziala,

siadam wiele artykulów o tematyce

projekt o świętowaniu 100-lecia Nie-

i pracownicy konsulatu, proboszcz

Jesteśmy niezmiernie wdzięczni

co oznacza fakt, że wojska sowiec-

historycznej, kulturalnej i spolecznej

podleglej Rzeczypospolitej, który mial

katedry ormiańskiej Tadeos Gewor-

ministrowi MKDN Piotrowi Glińskie-

kie stacjonują w Polsce. Poza tym

drukowanych w prasie podkarpackiej

się odbyć w końcu listopada lub na

gejan, oraz goście z Polski.

mu, konsulowi generalnemu RP we

jej mąż Leon Nagler pracowal jako

(Super Nowości, Nowiny). W latach

początku grudnia. Następnie projekt

Dźwięk dzwonów, które zawsze

Lwowie Rafalowi Wolskiemu, guber-

wysoki sanacyjny urzędnik, miala

2007­2011 prowadzilem bloga Me-

trzeba bylo obronić, czyli udowodnić

oznajmialy lwowianom ważne chwi-

natorowi ODA Panu Olehowi Syniut-

więc świadomość, że w kraju mogą

chaniczna pomarańcza. A dziś za-

ważność zakladanego celu. Projekt

le, chwile radosne i tragiczne w

ce i urzędnikom departamentu, re-

ją spotkać represje. Nawet prosila,

praszam Was do śledzenia wpisów

uznano za ważny i otrzymalem 5000

historii naszych narodów, oznajmil

daktorowi naczelnemu gazety Kurier

by siostra i dawna pomoc domowa

na stronie Piotr Samolewicz Online.

UAH na jego realizację. W sierpniu

początek świętowania. Polonezem

Galicyjski Miroslawowi Rowickiemu,

korespondencję z Polski kierowaly

Chcialbym, by moje teksty byly jak lyk

napisalem list do konsula generalne-

Kilara w wykonaniu PZPiT ,,Lwo-

redaktor Marii Baszy oraz redakto-

na adres drugiej siostry ­ Weroniki

porannej kawy. ,,Twój plyn, szlachetny

go RP we Lwowie Rafala Wolskiego,

wiacy" rozpoczęliśmy obchody 100.

rowi Aleksandrowi Kuśnierzowi, a

Pieńkowskiej, którą po wojnie pisar-

owocu Mokki jest przyjaźni darem:/

w którym poinformowalem o plano-

rocznicy odzyskania niepodleglości

także wszystkim ludziom dobrej woli,

ka odnalazla w Niemczech i razem

klarowny, gorący, mocny i dawkowa-

wanym wydarzeniu i przeznaczonym

przez Rzeczypospolita Polską. Kon-

którzy przyczynili się do zrealizowa-

zamieszkaly w Anglii. Skąd ta proś-

ny z umiarem" ­ slowa te pochodzące

dofinansowaniu. Moja idea zostala

cert świetnie prowadzil uczeń 11

nia tak wielkiego zadania.

ba Naglerowej? Bo obawiala się, by

z wiersza XVIII ­ wiecznego duńskie-

bliscy w kraju nie mieli z jej powodu

przyjęta i przystąpilem do realizacji

klasy średniej szkoly nr 10 im. Marii

go poety Johannesa Ewalda dedyku-

problemów.

ję wszystkim moim Czytelnikom.

celu. Przychylil się do naszego przed-

Magdaleny Andrzej Zarycki.

STANISLAW DURYS