img
19
www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 16­29 stycznia 2018 nr 1 (293)
List do redakcji
mia. Tam doczekala się podpisania
leczności nie odpowiedzieli na pojed-
po upadku zbrodniczego Związku
traktatów brzeskich przez Ukrainę i
nawcze próby Wrangla, pragnąc nie-
Sowieckiego, choć nie wszyscy. Po-
Pierwsze tournée
Rosję, w których wyniku bolszewicy
podleglości, i przez swych przedsta-
lowa wymarla na wygnaniu, reszta
musieli opuścić Krym. 29 marca 1918
wicieli na emigracji zaczęli starania
podjęla trud odnowienia narodu.
grupy teatralnej Stryjanie"
r. zostalo podpisane specjalne poro-
na forum Ligi Narodów o przyznanie
Jego tragedię i ból wygnania wy-
zumienie pomiędzy Rosją Sowiecką
mandatu i opieki nad ich krymskim
krzyczala światu i Europie, tatarska
Chcemy się dziś podzielić bardzo ważnym wydarzeniem
a Austro-Węgrami, dotyczące przeję-
państwem odrodzonej Rzeczypospo-
piosenkarka Dżamala, utworem pod
cia kontroli nad poludniową Ukrainą,
litej Polskiej. Do poselstwa RP w Ber-
wymownym tytulem ,,1944", podczas
dla naszego Towarzystwa z czytelnikami Kuriera Galicyj-
w tym nad Krymem. 18 kwietnia 1918
nie udal się, przebywający na emigra-
61 konkursu Eurowizji w Sztokholmie
skiego, który jak wiadomo jest czytany w Stryju i innych
r. Krym zaatakowaly wojska ukraiń-
cji w Lozannie, premier Dżafar Sejda-
w 2016 r, zdobywając tą pieśnią i jej
miastach nie tylko Ukrainy, ale i Polski i innych państw.
skie, Petra Bolboczana, rozbijając
met, skladając w tej sprawie specjal-
krzykiem zarazem, pierwszą nagro-
komunistyczny rząd, a 3 maja 1918 r.
ny memorial na ręce polskiego posla
dla Ukrainy. Byl to poważny cios
wkroczyly na Krym wojska niemiec-
Erazma Piltza, opierający się na 22
w Rosję. Tymczasem opustoszaly
kie. Niemcy od razu podjęli rozmowy
artykule Paktu Ligi Narodów, o moż-
Krym byl stopniowo zaludniany przez
z Tatarami, wskrzeszając Republikę
liwości powierzenia mandatu innemu
emerytów z NKWD jako nagroda za
Krymską. Na czele jej rządu i armii
państwu. W tym przypadku byla to
ich zbrodniczą dzialalność. W 1954 r.
tatarskiej stanąl polski Tatar gen. Ma-
Polska. Mimo dalszych pojednaw-
w 300 rocznicę przylączenia Ukrainy
ciej Sulejman Sulkiewicz (1865-1920),
czych gestów Wrangla jak przyznanie
do Rosji, tow. Nikita Chruszczow jako
wcześniej dowódca Korpusu Muzul-
Tatarom praw Kozaków Donu, Kuba-
ówczesny sekretarz generalny KPSS
mańskiego na froncie rumuńskim,
nia, Tereku i Astrachania, nie podjęli
podarowal Krym sowieckiej Ukra-
bliski krewny poleglego w Legionach,
oni z nim wspólpracy, aż 12 listopada
inie. Wraz z nią Krym stal się znów
w 1916 r. Aleksandra Guzman-Sulkie-
1920 r. nastąpila trzecia już ofensywa
niepodleglym od 25 sierpnia 1991 r,
wicza, nazywanego przez kolegów, w
Armii Czerwonej na Krym, przez tzw.
co potwierdzil plebiscyt, przeprowa-
W dniach 17­19 listopada gru-
sposób ­ przez spojrzenie polskich
tym Pilsudskiego, ,,Czarnym" lub ,,Ki-
,,Gniloje Morie". Polożyla ona kres
dzony na Krymie w wolnych warun-
pa teatralna ,,Stryjanie" przy TKPZL
poetów i pisarzy na walkę polskich
zią". Już 5 czerwca 1918 r. Sulkiewicz
wladzy ,,bialych" i gen. Wrangla. Za-
kach 1 grudnia 1991 r. Krym stal się
w Stryju odbyla swoje pierwsze te-
bohaterów o niepodleglą Ojczyznę.
uformowal rząd krymski, którego zo-
cząl się i dla Tatarów, choć glównie dla
Republiką Autonomiczną w ramach
atralne tournée po Opolszczyźnie.
Podczas pobytu na Opolszczyźnie
stal premierem i naczelnym wodzem
,,bialych Rosjan", czas krwawego ter-
ukraińskiego państwa. Pozostawiono
Towarzyszyla mu wystawa pt. ,,Wol-
zwiedziliśmy zamek w Otmuchowie,
armii. Zalożyl też Uniwersytet Tatarski
roru. Krym opuścilo w poplochu ponad
jedynie bazę rosyjskiej marynarki wo-
na i Niepodlegla" poświęcona świę-
znany ze swych końskich schodów.
w Symferopolu. W jego rządzie zna-
170 tys. osób. Krwawy terror Czeka,
jennej w Sewastopolu, która stala się
tu Niepodleglości Polski.
Dodatkową atrakcją dla uczestni-
lazlo się kilka osób z Polski: Mustafa
rozpętany przez kata Węgier, Belę
zalążkiem kolejnej agresji. W lutym
Na to tournée otrzymaliśmy
ków byl obiad na tym zamku. Pacz-
Kipczacki, Aleksander Achmatowicz
Kuhna kosztowal życie od 60 do 70
2014 r. Krym doznal ataku, gdy za-
zaproszenie od naszego dawnego
ków zwiedziliśmy z przewodnikiem,
i Jan Dąbrowa. Przetrwal on do paź-
tys. ludzi, najczęściej topionych w bru-
jęly go ,,zielone ludziki" Putina, uda-
partnera Stowarzyszenie Wspólno-
który opowiedzial nam o domu kata
ta Polska w Opolu, którego czlonko-
i o kościele, w którym jest studnia.
wie 5 listopada 2016 r. uczestniczyli
Ciekawym przeżyciem bylo zoba-
w uroczystościach związanych z 25-
czyć panoramę Paczkowa z wieży
leciem naszej organizacji. Wlaśnie do
ratusza, z której otworzyl się piękny
tej ważnej daty nasi czlonkowie oraz
widok miejscowości.
mlodzież zrzeszona przy Towarzy-
Pragniemy z calego serca po-
stwie przygotowala występ poświę-
dziękować organizatorom, zwlaszcza
cony Dniu Niepodleglości Polski. Wy-
prezesowi Stowarzyszenia Wspólnota
stęp ten bardzo wzruszyl i spodobal
Polska w Opolu Halinie Nabrdalik, któ-
się czlonkom Stowarzyszenia Wspól-
ra zorganizowala dla nas nocleg i wy-
nota Polska w Opolu i jego prezes
żywienie. Chcemy również podzięko-
Halinie Nabrdalik, która oznajmila, że
wać gminie Korfantów za gościnność,
na przyszly rok zaprasza naszą ekipę
burmistrzom i mieszkańcom Otmu-
z tym występem do Polski, i jak widać,
chowa i Paczkowa za udostępnienie
udalo się nam przyjechać.
sal widowiskowych i liczne przybycie
Grupa teatralna ,,Stryjanie" wy-
na przedstawienia. Dziękujemy rów-
stąpila w trzech miejscowościach:
nież Konsulatowi Generalnemu RP
Otmuchowie, Puszynie i Paczkowie.
we Lwowie za dofinansowanie środ-
Program ,,Wolna i Niepodlegla" skla-
ków transportu.
Pierwszy Kurultaj (rada chanów mongolskich ­ Wikipedia) w Bachczysaraju, 1917 r.
dal się z pieśni patriotycznych, tańców
Mamy nadzieje, że jest to dobry
talny sposób w Morzu Czarnym, caly-
jące ,,bezpaństwowe sily zbrojne" z
dziernika 1918 r., kiedy to na Krym
oraz scenki skladającej się z wierszy
początek dla naszej grupy teatralnej.
mi, powiązanymi grupami. W Górach
wlasnymi czolgami i rakietami. Po
wkroczyla Ochotnicza Armia gen. An-
i przypomnienia historii ­ drogi Pol-
Będziemy nadal pracować w tym kie-
Krymskich trwal nadal opór podziem-
sfalszowanym plebiscycie z marca
tona Denikina, przejmując wladzę od
ski do niepodleglości od powstania
runku i mamy nadzieję, że w przyszlo-
nej armii krymskiej, liczącej w oddzia-
2014, Krym wcielono znów do Fe-
ustępujących z niego Niemców. Na
listopadowego do ważnej dla każde-
ści odbędą się kolejne wyjazdy naszej
lach partyzanckich ponad 3 tys. żol-
deracji Rosyjskiej jako 22 republikę
czele nowego rządu stanąl posluszny
go Polaka daty ­ 11 listopada 1918
grupy promujące kulturę polską.
nierzy. Chcąc unormować sytuację,
autonomiczną.
Rosjanom, Karaim krymski Salomon
r. Wzruszającą dla widzów byla po-
ALONA MARSZUK
bolszewicy poszli na ustępstwa i po
Trud proklamowania 25.XI.1917
Krym. Gen. Maciej Sulkiewicz udal
wtórka i tak już znanej historii i zoba-
czlonek TKPZL,
spotkaniu z tajnym rządem tatarskim
i utrzymania aż do 1921 r. niepodle-
się wtedy do Azerbejdżanu, gdzie zo-
czenie jej w odmienny i tak niezwykly
oddzial w Stryju
w Symferopolu, uchwalili 23 września
glego państwa tatarskiego jednak się
stal szefem sztabu mlodej armii azer-
1921 r. dla Tatarów amnestię, dopusz-
oplacil, gdyż zamanifestowano nim
skiej. Zginąl 15 lipca 1920 r. uwięzio-
Dofinansowanie na zakup
czając odtąd mieszkańców Krymu do
światu istnienie narodu Tatarów krym-
ny i rozstrzelany przez bolszewików.
wspólrządzenia swoim krajem.
skich i utrzymano, mimo zmiennych
Tymczasem 25 kwietnia 1919 r. po
18 października 1921 r. Rada
losów, jego autonomię. Wzruszające
raz drugi na Krym wdarla się Armia
wózka inwalidzkiego
Komisarzy Ludowych uznala ist-
jest przy tym glębokie przywiązanie
Czerwona, która 30.IV.1919 prokla-
nienie Krymskiej Republiki Autono-
Tatarów do Rzeczypospolitej, z którą
mowala znów Sowiecką Republikę
micznej, pod warunkiem, że będzie
przecież wojowali, ale z której brali nie
Krymu, ale już w maju 1919 r. powró-
Fundacja Charytatywna Pomoc
również i Socjalistyczna, i Sowiecka
tylko jasyr lecz przyklad i kulturę. Byl
cily wojska ,,bialych" Denikina, który w
Polakom na Kresach im. ks. dra
zarazem. Przetrwala ona II wojnę
czas, że język polski byl urzędowym
odwet za wspólpracę części lewico-
Mosinga zwraca się z serdeczną
światową. Nie przetrwala wielkiej de-
językiem Krymu. I dziś język polski
wych Tatarów z bolszewikami, zaka-
prośbą o pomoc dla podopiecznego
portacji z 18 maja 1944 r wszystkich
nie jest zapomniany wśród Tatarów.
zal Tatarom wszelkiej dzialalności
fundacji ­ Wlodzimierza Ochockie-
żywych Tatarów z Krymu w obce im
Wielu uczy się go już w szkolach. Po-
niepodleglościowej, co bylo ostrzeże-
go z Berdyczowa.
regiony Związku Sowieckiego tj. w
maga im w tym piękny przeklad na
niem dla innych narodów, odrywają-
Wlodzimierz  kilkanaście  lat
piaski Fergany Uzbekistanu i w lasy
język krymski ,,Sonetów krymskich"
cych się wlaśnie od Rosji, w tym świe-
temu zachorowal na cukrzycę. Źle
Powolża Republiki Marijskiej, zaka-
A. Mickiewicza i rozpoczęty przeklad
żo wyzwolonej z zaborów Polski. Taki
leczona choroba doprowadzila do
zując im powrotu pod karą dalszego
,,Pana Tadeusza". Kulturę sarmacką
stan rzeczy utrzymal się do końca
amputacji obu nóg. Wlodzimierz jest
zeslania lub śmierci. Przyczyną tak
kultywowalo na Krymie wielu murzów
jego rządów na Krymie, to jest do 4
na rencie, a wielkim ulatwieniem
drastycznego i nieludzkiego potrak-
tatarskich. Niektórzy z nich osiedlali
kwietnia 1920 r. kiedy wladzę nad Ar-
dla niego bylby wózek elektryczny.
towania wszystkich Tatarów bylo rze-
się na trwale w Rzeczypospolitej.
mią Ochotniczą ,,bialych" przejąl gen.
Nasz podopieczny dostal jedynie
kome ich wspóldzialanie z Niemcami
Dali tym początek zarówno Tatarom
Piotr Wrangel. Ten, chcąc pozyskać
wi, prosimy o wplaty na konto fun-
stare, używane protezy oraz maleń-
podczas okupacji. W rzeczywistości
litewskim pod Wilnem, lotewskim w
Tatarów do wspólpracy, zezwolil im
dacji:
ki wózek, pamiętający lata 70.
chodzilo bolszewikom o zagarnięcie
Latgalii, bialoruskim w Nowogródku,
na przeprowadzenie reformy rolnej,
BGŻ BNP PARIBAS 23 2030 0045
Wlodzimierz napisal wiele próśb
ich ziemi i domów, polożonych w
ukraińskim w Ostrogu oraz polskim
oglaszając 12 maja 1920 r. dekret o
1110 0000 0222 0700
o pomoc w sfinansowaniu wózka,
niezwykle atrakcyjnych miejscach.
w Kruszynianach i Bohonnikach na
ziemi. 30 maja 1920 r. zostal zwolany
z dopiskiem ­ ,,Wlodzimierz Ochocki".
niestety bez skutku. Cena używa-
Ostatecznie Tatarzy przetrwali wy-
Podlasiu. Przez swoją obecność
do Symferopolu Kongres Narodów
nego sprzętu to ok.4 tys. PLN. Jeśli
Andrzej Michalak
gnanie i w ramach tzw. ,,chajtarmy"
Tatarzy Krymu stali się bliskim nam
Krymu, który mial przywrócić Tatarom
ktoś chcialby pomóc Wlodzimierzo-
Fundacja dra Mosinga
powrócili na Krym w 1991 roku, już
narodem Rzeczypospolitej.
autonomię. Przywódcy tatarskiej spo-