9

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 stycznia­12 lutego 2018 nr 2 (294)

konsulat bez precedensu

lia z zasobów Archiwum Ministerstwa

Pierwszy raz też Czytelnik ma

Spraw Zagranicznych RP, ale również

możliwość zapoznania się z perspek-

na unikatowe dokumenty przekazane

tywy dyplomatów z historią starań o

Na księgarskich pólkach pojawila się pozycja bez wątpienia unikatowa, a z pewnością pionierska. ,,Kon-

autorce przez świadków wydarzeń.

zachowanie i odbudowę nekropolii, na

sulat bez precedensu. Agencja Konsularna we Lwowie wobec problemów mniejszości polskiej" autorstwa

Jak zresztą autorka podkreśla, wspar-

których spoczywaly szczątki Polaków,

cie osób, które byly uczestnikami

w tym Cmentarza Lyczakowskiego i

Agnieszki Sawicz to wyjątkowa publikacja prezentująca pierwsze lata dzialalności polskiej placówki

opisywanej historii, bylo i jest dla niej

Cmentarza Obrońców Lwowa, ochro-

dyplomatycznej we Lwowie, jej wklad w ksztaltowanie stosunków polsko-radzieckich i polsko-ukraińskich,

szczególnie ważne. Dlatego też ma

nę zabytków kultury polskiej, otoczenia

a także zaangażowanie w otoczenie opieką mniejszości polskiej na Zachodniej Ukrainie.

nadzieję, że oddana do rąk Czytelni-

opieką i wsparciem kombatantów

polskich przebywających na terytorium

ków książka stanie się przyczynkiem

polskich. Najwięcej miejsca jednak

MARcIN ROMER

Ukraińskiej Republiki Radzieckiej czy

do dalszych badań, na które mogą

autorka poświęca losom mniejszości

Dziś może nie wszyscy pamięta-

podróżujących przez ten obszar tran-

znacząco wplynąć ci, którzy zechcą

polskiej. Kreśli sytuację demograficzną

ją, że w latach 1987­1993 konsulat

zytem. Ostatecznie rozmowy zwień-

się z nią podzielić wspomnieniami, być

tej spoleczności po II wojnie światowej,

we Lwowie dzialal w randze agencji

czone zostaly sukcesem, a we Lwowie

może pozwalającymi w zupelnie nowy

wskazuje na regulacje prawne (i ich

konsularnej. Co bylo tego powodem?

w lipcu 1987 roku otwarto Agencję

sposób nakreślić dzieje polskiego kon-

niedostatki), przedstawia wnikliwie

Jak już w tytule rozprawy zaznacza jej

Konsularną ­ na wyższą rangę urzędu

sulatu oraz mniejszości polskiej.

to, jak Agencja Konsularna analizo-

autorka, byla to misja dyplomatyczna

Moskwa nie wyrazila zgody.

,,Konsulat bez precedensu" to

wala sytuację szkolnictwa polskoję-

bez precedensu w skali Związku Ra-

Niezależnie od nazwy konsulat

praca szczególowa, zawierająca

zycznego, organizacji skupiających

dzieckiego, gdyż przez dlugie lata po II

we Lwowie już od pierwszych dni

mnóstwo faktów, a jednak udalo się w

mniejszość polską, jak zwracano

wojnie światowej na terytorium ZSRR

dowiódl tego, jak bardzo byl placówką

niej nie zgubić oglądu wydarzeń. Jest

uwagę na życie kulturalne Polaków

nie istnialy polskie konsulaty. Dopiero w

potrzebną, zajmując się sprawami

to pozycja obowiązkowa dla każdego,

oraz tak ważne życie religijne. Losy

1971 roku część obowiązków Wydzialu

natury prawnej, wizowej, problema-

kto pragnie zrozumieć dzieje Ukra-

Archidiecezji Lwowskiej ukazane na

Konsularnego Ambasady Polskiej

mi, jakie generowal nasilony ruch

iny, specyfikę Lwowa i zachodnich

tle nielatwych relacji międzykonfesyj-

Rzeczpospolitej Ludowej w Moskwie

graniczny, ksztaltowaniem stosunków

obwodów tego kraju, poznać losy

nych, ale i polityki, w cieniu sporów o

przejąl Konsulat Generalny w Kijowie,

gospodarczych, roztaczając opiekę

mniejszości polskiej, ujrzeć z nowej

budowle sakralne, nierozwiklanych do

akredytowany również na Moldawię,

nad polskimi zabytkami, miejscami

perspektywy tę historię. Okraszona

dziś konfliktów o świątynie stanowią

Radzieckiego, a następnie dzieje

oraz Konsulat Generalny w Mińsku.

pamięci i cmentarzami, ale też wspie-

fotografiami treść ,,wciągnie" każdego,

barwną i frapującą opowieść.

Ukrainy w pierwszych latach nie-

Kilka miesięcy później, w marcu 1972

rając mniejszość polską.

kto pragnie więcej wiedzieć na temat

Na tle innych książek naukowych

podleglości. Jest to historia pozornie

roku, otwarto placówkę w Leningradzie.

Na kolejnych stronach obszernej,

tak nieodleglych, a przecież wciąż

,,Konsulat bez precedensu" wyróżnia

doskonale znana, ale po raz pierwszy

Starania strony polskiej o uruchomie-

bo liczącej ponad pól tysiąca stron

wielu z nas nieznanych wydarzeń.

się żywym językiem, autorka snuje

mamy możliwość przyjrzeć się jej z

nie kolejnego konsulatu we Lwowie

rozprawy, autorka pieczolowicie kreśli

opowieść ze swadą, co sprawia, że

perspektywy polskiej dyplomacji.

byly przez dlugi czas bezowocne, co

historię pracy polskich dyplomatów we

nie nuży ona czytelnika. Ukazanie

Info:

Na tym tle autorka kreśli cele, jakie

Kreml argumentowal tym, że żaden

Lwowie. Ponieważ książka ta jest roz-

Dr Agnieszka Sawicz jest adiunk-

pracy Agencji Konsularnej na tle

w tych nielatwych warunkach posta-

urząd tego rodzaju nie dziala poza sto-

prawą naukową, mamy sposobność

tem w Instytucie Historii Uniwersytetu

nielatwych problemów w stosunkach

wiono przed Agencją Konsularną (ale

licą republiki. Bez wątpienia wladzom

zapoznać się z regulacjami prawnymi

im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

dwustronnych, procesów spolecznych

też i Konsulatem Handlowym), przed-

radzieckim latwiej bylo kontrolować

dotyczącymi szeroko rozumianej

,,Konsulat bez precedensu" to no-

i politycznych sprawia, że momentami

stawia wnikliwie priorytetowe zadania

mniejszą liczbę polskich dyplomatów, a

dyplomacji, a następnie poznajemy

wość na polskim rynku wydawniczym

pozycja ta przypomina powieść.

i to, jak zmienialy się na przestrzeni

z kolei wladze w Warszawie nie mogly

historię polskich placówek dyploma-

i osoby zainteresowane kupnem

Jest to książka pelna opowieści o

lat. Nie jest to jednak sucha relacja, a

oficjalnie podnosić argumentu, który byl

tycznych na Wschodzie w okresie

książki najszybciej uzyskają informa-

ludziach, a nie sucha analiza zapisów

barwna opowieść o ludziach, którzy

dla nich szczególnie istotny, mianowicie

międzywojennym i po 1945 roku.

cje na ten temat kontaktując się bez-

kolejnych dokumentów, choć baza

je realizowali, o tym, jak postrzegali

opieki nad polską mniejszością narodo-

Niezwykle interesujące są roz-

pośrednio z sekretariatem Instytutu

źródlowa jest zaiste imponująca. W

przebudowę ZSRR, a później mlody,

wą na Ukrainie.

dzialy traktujące o historii zmian poli-

Historii UAM:

większości przypadków źródla, na

niepodlegly kraj. To też historia podró-

Mniejszości narodowe w świetle

tycznych i spolecznych zachodzących

których dr Sawicz opierala swoje

ul. Umultowska 89 d

ży przez polsko-ukraińską granicę, w

prawa nie istnialy w Związku Ra-

na Zachodniej Ukrainie od drugiej

badania, byly wykorzystane po raz

61-614 Poznań

tym wizyt państwowych na najwyż-

dzieckim, należalo zatem wspominać

polowy lat osiemdziesiątych XX wieku,

pierwszy w pracy badawczej. Należy

history@amu.edu.pl

szych szczeblach i ich kulisów.

o koniecznym wsparciu dla obywateli

prowadzących do rozpadu Związku

tu zwrócić uwagę nie tylko na archiwa-

tel. (+48) 61 829 14 64

Polacy na Wschodzie ­ nasze zobowiązanie Rok Psa

W dniach 26­28 maja 2017 r. odbyl się wyjazd szkoleniowy do Lwowa, którego celem bylo przygotowanie 2018

nauczycieli (ze szkól zaangażowanych w projekt) do efektywnego wykorzystania materialów edukacyj-

Jaki piękny pies

nych oraz zapoznanie się z dzialalnością polskich organizacji dzialających na terytorium Ukrainy.

W twoim domu jest,

Pysk ma uśmiechnięty,

historyk, adiunkt w Instytucie Nauk

Jestem wniebowzięty.

Politycznych PAN.

W oczach blysk milości,

Uczestnicy wyjazdu odwiedzili

Pies ­ symbol wierności.

także Brzuchowice, gdzie odbywala

się ,,Lwowska Majówka 2017", orga-

nizowana przez Konsulat General-

ny RP we Lwowie oraz środowiska

polskie. W jej trakcie nauczyciele

wysluchali wykladu poświęconego

procedurom związanym z Kartą Po-

laka oraz mieli okazję do rozmów z

rodakami mieszkającymi na Ukra-

inie, którzy dbają o podtrzymywanie

polskich tradycji, przy równoczesnym

budowaniu dobrosąsiedzkich relacji

z Ukraińcami.

Zwieńczeniem wizyty byl spacer

po zabytkowych uliczkach starego

miasta we Lwowie oraz obejrzenie

polskiego pochodzenia, którym przy-

spektaklu w Polskim Teatrze Ludo-

Przedsięwzięcie bylo skierowane

stawiamy sobie za cel zaintereso-

szlo żyć i funkcjonować na Ukrainie.

wym we Lwowie i rozmowa z jego

do uczniów szkól ponadpodstawo-

wanie mlodych ludzi losem naszych

Byli wśród nich: Rafal Wolski, konsul

dyrektorem Zbigniewem Chrzanow-

wych ­ gimnazjów, liceów i techników.

rodaków, którym wiele lat temu

generalny RP we Lwowie, Wojciech

skim.

W jego ramach zostala przygotowana

,,uciekla granica". Sukcesywnie roz-

A więc w Roku Psa

Król, kierownik Wydzialu Karty Po-

W trakcie realizacji projektu, tj. w

Teka Edukacyjna, skladająca się z

budowujemy jego część merytorycz-

Każdy, kto go ma

laka w Konsulacie Generalnym RP

okresie od stycznia do grudnia 2017

pięciu scenariuszy lekcyjnych i pomo-

ną, czego widocznym efektem są

W swoim domu wlasnym

we Lwowie, Janusz Balicki, prezes

r. Fundacja Energia dla Europy do-

cy naukowych. Dolożono wszelkich

przygotowane materialy edukacyjne

(Oby nie za ciasnym),

Polskiego Towarzystwa Opieki nad

tarla do ponad 3,5 tysiąca uczniów z

starań, aby omawiane zagadnienia

­ doceniają je zarówno nauczyciele,

Niech go ceni wielce.

Grobami Wojskowymi, Lucja Kowal-

21 szkól, 15 miast i 5 województw.

mialy charakter przekrojowy ­ umożli-

jak i uczniowie, dzięki czemu z roku

Pies ­ to wielkie serce.

ska, dyrektor szkoly nr 24 im. Marii

Projekt ,,Polacy na Wschodzie

wiający zarówno zdobycie niezbędnej

na rok projekt cieszy się większym

Konopnickiej we Lwowie, Weronika

­ nasze zobowiązanie" byl inicjaty-

wiedzy historycznej, jak również infor-

zainteresowaniem ­ zaznaczyl Ja-

Bo nie zawsze to pan jego

Pazdej, dziennikarka Radia Lwów,

wą realizowaną w 2017 roku przez

macji obejmujących wspólczesną ak-

kub Kajmowicz, prezes Fundacji

Wart jest serca tak wiernego,

Wladyslaw Kuczyński, Polak z Zim-

Fundację Energia dla Europy dzięki

tywność Polaków na Wschodzie.

Energia dla Europy.

Przyjaciela tak dobrego,

nej Wody, który walczyl na wojnie

strategicznej wspólpracy z Fundacją

W czasie wyjazdu nie zabraklo

- Warto zauważyć, że to już dru-

Dozgonnie mu oddanego.

w Donbasie, dr Pawel Kowal, byly

PZU.

ga edycja naszego projektu o Pola-

czasu na inspirujące rozmowy z dy-

wiceminister spraw zagranicznych,

źródlo: Fundacji Energia dla Europy

kach na Wschodzie ­ niezmiennie

plomatami, ekspertami oraz osobami

stanislawa Nowosad