13

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 30 stycznia­12 lutego 2018 nr 2 (294)

Reut Paz (Unwiersytet w Giessen),

Oxford University). Glęboko poruszy-

sędzi ETPCz Hanny Judkiwskiej,

nistę, który urodzil się we Lwowie ­ w

dawna pracownik Muzeum w Żólkwi.

Markijan Bem (Europejski Trybunal

la wypowiedź prof. Starowoit, która

sędziego Erika Møse, niegdyś pre-

rodzinie polskich Żydów. Pierwsze

Wlaśnie w Żólkwi jest owa ,,wschod-

nio-zachodnia ulica" (East-West Street

Praw Czlowieka) oraz Sarah No-

wskazala, że Lwów to nie tylko ukra-

zesa Międzynarodowego Trybunalu

nauki pobieral on jeszcze we Lwowie,

uwen (Uniwersytet w Cambridge).

ińska teraźniejszość, ale pokolenia,

Karnego ds. Rwandy i wicemera An-

z tytulu książki), na której wschodnim

od ojca, potem w szkole muzycznej

Reut Paz przypomniala, że w czasie

które żyly w mieście wcześniej i te,

drija Moskalenki, odsloniliśmy tabli-

krańcu stal niegdyś dom Lauterpach-

przy ul. Miodowej w Warszawie, a po

slynnego jerozolimskiego procesu

które mialy tu żyć; pokolenia nie tylko

cę upamiętniającą Rafala Lemkina.

tów, na zachodnim zaś dom Buchhol-

wyjeździe do Ameryki ksztalcil się pod

Eichmann przyznal, że we Lwowie

ukraińskie, ale także przedstawicieli

Potem poszliśmy na pobliski plac,

zów ­ przodków i krewnych Philippe a

kierunkiem znakomitego polsko-ame-

w czasie wojny zobaczyl coś, czego

innych narodów, przede wszystkim

gdzie stoi pomnik upamiętniający

Sandsa.

rykańskiego pianisty rodem z Krako-

nie widzial wcześniej ­ ,,fontanny krwi

lwowian ­ Polaków, lwowian ­ Ży-

Żydów lwowskich zamordowanych

Lwów, a wlaściwie Uniwersytet

wa ­ Mieczyslawa Münza. Emanuel

wytryskające z ziemi". W dyskusji

dów. Należy to zaakceptować i pro-

w czasie Szoah. Po drodze mijali-

Lwowski, byl miejscem, które lączy

Ax przepięknie wykonal utwór Liszta,

wzięli natomiast udzial inni uczest-

pagować, a nie zmieniać historię two-

śmy gmach, w którym przed 1939

Herscha Lauterpachta, Rafala Lem-

a w końcowej części dodatkowo Fry-

nicy oraz zaproszeni goście, w tym

rzeniem mitów o ,,zawsze ukraińskim

r. mieścilo się Gimnazjum nr V im.

kina i Louisa B. Sohna. Wszyscy byli

deryka Chopina oraz Schuberta.

miejscowi politycy.

mieście", bo takim ono onegdaj nie

Stanislawa Żólkiewskiego, do któ-

studentami Wydzialu Prawa, wszyscy

Narracja prof. Sandsa w znacz-

Po poludniu w restauracji ,,Ra-

bylo. Wątek specyfiki Lwowa konty-

rego przez osiem lat uczęszczal

sluchali wykladów wybitnych polskich

nym stopniu dotyczy tego, co dzialo

tusha", mieszczącej się w prawym

nuowal prof. Davies, który wskazal, że

Lauterpacht (w latach 1908­1915).

uczonych jurystów, takich jak Juliusz

się na ziemiach okupowanej Polski,

skrzydle gmachu ratusza miejskie-

dzieje Lwowa w szerszym kontekście

Trzecią tablicę (przygotowaną z

Makarewicz, Roman Longchamps de

gdzie niemieccy okupanci dokonali

go, odbyla się dyskusja pod haslem:

nie są wyjątkiem, np. jeśli chodzi o

inicjatywy Petera D. Trooboffa) od-

Bérier, Maurycy Allerhand, Stanislaw

Zaglady milionów ludzi, w tym więk-

Prawa i wymiar sprawiedliwości

zmianę przynależności państwowej, a

slanialiśmy przy ul. Hnatiuka 18,

Starzyński, Oswald Balzer. Dwaj z

szości czlonków rodzin dwóch wiel-

niegdyś Jagiellońskiej, w sąsiedz-

twie gmachu, w którym mieszkal

prof. Maurycy Allerhand z rodziną.

Niebo się ponownie zachmurzylo,

ale deszcz nie padal. Tablica po-

święcona jest Louisowi B. Sohnowi,

wspóltwórcy Karty Narodów Zjed-

noczonych, wybitnemu uczonemu,

znawcy prawa międzynarodowego,

a przed 1939 r. koledze z roku na

studiach prawniczych i dyploma-

tycznych Jana Kozielewskiego, czyli

późniejszego Jana Karskiego, i wie-

loletniego ucznia, seminarzysty prof.

Kazimierza Przybylowskiego.

Tego samego dnia, 11 listopa-

da o godzinie 19:00, w Filharmonii

Tablica poświęcona pamięci Herscha Lauterpachta na

Lwowskiej rozpocząl się artystycz-

frontonie kamienicy przy ul. Teatralnej 6

ny program pt. East West Street:

A Song of Good and Evil. Bylo to

kich prawników (Lauterpachta i Lem-

nich, którym poświęcono lwowski

pierwsze wykonanie programu w tej

kina). Jednym z bohaterów owej opo-

projekt (Lauterpacht i Lemkin), wnie-

części Europy (po występach w Lon-

wieści jest glówny odpowiedzialny za

śli ogromny wklad w ochronę praw

dynie, Sztokholmie i Norymberdze).

te zbrodnie ­ generalny gubernator

czlowieka na forum międzynarodo-

Wykonawcami byli artyści brytyjscy,

Hans Frank i jego rodzina.

wym, czyniąc jednostkę podmiotem

Prof. Philippe sands (od lewej) i prof. Adam Redzik przed

niemieccy, francuscy i amerykańscy.

Plynące, jak górski potok dźwięki

prawa międzynarodowego karnego,

tablicą poświęconą Rafalowi Lemkinowi (ul. Zamarsty-

Narratorami: Philippe Sands (Lon-

chopinowskiej kompozycji, przybiera-

choć różnili się co do pryncypiów

nowska 21)

dyn) i Katja Riemann (Hamburg),

jące na sile, opadające wodospadem,

owej ochrony. Przynieśli dobro świa-

wspólcześnie: dziedzictwo, wyzwa-

przede wszystkim wymianę ludności

nia, implikacje, którą moderowala

miasta, że podobne sytuacje mialy

miejsce także w Zjednoczonym Kró-

Kateryna Busol, glos zaś zabrali:

lestwie, nie zmienia to miejscowej

Lori Damrosch (Columbia Universi-

specyfiki miasta. Po wystąpieniach

ty), Sean Murphy (George Washing-

wywiązala się ciekawa dyskusja na

ton University), Hanna Judkiwska

temat tego, czym Lwów byl i do cze-

(Europejski Trybunal Praw Czlo-

go winien dążyć.

wieka) i Iwan Horodyskyj (Ukraiński

Trzeciego dnia (11 listopada) o

Katolicki Uniwersytet). Szczególnie

godzinie 11:00 zgromadziliśmy się

interesujące bylo wystąpienie prof.

na ul. Teatralnej 6, przy kamienicy,

Seana Murphy ego, który przedsta-

w której mieszkala niegdyś rodzina

wil i omówil projekt konwencji ONZ

Lauterpachtów, w tym Hersch Lauter-

o zbrodniach przeciwko ludzkości,

pacht. Padal intensywnie deszcz. Po

wyrażając nadzieję, że w przyszlo-

przemówieniach Philippe a Sandsa,

ści dojdzie do jej przyjęcia.

Sofii Dyak, mera miasta Andrija Sa-

W ramach ,,refleksji zamykają-

cych" obrady, zatytulowanych Miejska

dowego oraz wnuczki Lauterpachta,

duma: Slawni lwowianie, kreowanie

odslonięta zostala tablica upamięt-

wizerunku miasta i krytyczne reflek-

niająca uczonego. Następnie prze-

Po programie mer Lwowa Andrij sadowyj (od lewej) wręczyl prof. sandsowi zloty herb

sje o przeszlości, moderowanych

szliśmy na pólnoc miasta, na ulicę

miasta Lwowa, a Emanuelowi Axowi pamiątkowy medal z podobizną króla Danily Halic-

Zamarstynowską 21, gdzie prawdo-

przez Sofię Dyak, glos zabrali Philip-

kiego. Od lewej: Andrij sadowyj, Katja Riemann, Nina Brazier, Laurent Naouri, Philippe

podobnie przez okolo rok mieszkal

pe Sands, Iryna Starowoit (Ukraiński

sands i Emanuel Ax

student Rafal Lemkin. Przy pięknym

Katolicki Uniwersytet), Andrij Moska-

tu, a chlubę swoim rodzinom, naro-

i dalej meandrująco plynące prze-

oprawę muzyczną zapewnili: śpie-

slońcu, po przemówieniu Sandsa,

lenko (wicemer Lwowa) oraz Norman

dom, państwom i miastom.

cudną harmonią koily emocje pobu-

wający basem-barytonem Laurent

kuzynki Lemkina z USA Alix Lemkin,

Davies (University College London/

Miejmy nadzieję, że na wiosnę

dzone prezentacją. W zestawieniu ze

Naouri (Paryż, Nowy Jork) i pianista

2018 r. podobne wydarzenie będzie

świadomością Święta Niepodleglości

Guillaume de Chassy (Paryż), reży-

mialo miejsce w Polsce ­ w War-

Polski roku 2017, powodowaly one,

serem calości byla Nina Brazier (Lon-

szawie, która jak żadne inne miasto

że ów wieczór przeżyty we Lwowie...

dyn). Prezentacja oparta zostala na

europejskie ucierpiala w czasie II woj-

z Lemkinem, Lauterpachtem..., z

motywach części książki Sandsa Est

ny światowej, doświadczyla zbrodni

Philippe em Sandsem i jego Rodzi-

West Street ­ historii rodzin Lauter-

wojennych, zbrodni przeciwko ludz-

ną..., z Emanuelem Axem, który

pachta, Lemkina oraz Hansa Fran-

kości i ludobójstwa, zbrodni, za które

przyznal po koncercie, że nie mógl tu

ka i ksztaltowaniu się dobra, czyli

odpowiedzialność ponosil rezydujący

i teraz nie zagrać Chopina i wlaśnie

ochrony  prawnomiędzynarodowej

na Wawelu w Krakowie generalny

z tym najbardziej polskim kompozy-

praw jednostki na gruzach zla, czym

gubernator Hans Frank. Może więc

torem byl wyjątkowy i pozostanie w

byly gigantyczne zbrodnie dokonane

także w Krakowie, oraz we Wrocla-

pamięci.

przez niemieckich nazistów w czasie

wiu, gdzie po 1945 r. przeniósl się w

Ostatniego dnia, 12 listopada,

II wojny światowej.

jakimś stopniu świat przedwojennego

liczni uczestnicy wydarzeń pojechali

W trakcie przedstawienia mialo

Lwowa.

do Żólkwi, rodzinnego miasta Her-

miejsce wyjątkowe wydarzenie, wy-

scha Lauterpachta, ale i przodków

chodzące poza program przedsta-

(Nieco rozszerzona wersja relacji

prof. Sandsa ­ Żólkwi, po której

wienia. Prof. Sands zaprosil na scenę

ukazala się w ,,Palestrze" 2017 nr 12)

oprowadzala Ludmila Baibula, do nie-

Emanuela Axa ­ światowej slawy pia-

Emanuel Ax gra chopina w sali Filharmonii Lwowskiej