18

Przegląd wydarzeń

30 czerwca­16 lipca 2018 nr 12 (304) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Ukraina: o krok od zjednoczonego

i autokefalicznego kościola Prawoslawnego

bylo to, że Metropolia Kijowska (z któ-

Co więcej, zjednoczony kościól

Rozmowa z dMYTREM

rej prawoslawie rozpowszechnilo się

powinien stać się przykladem jed-

HORJEWOJEM, dyrektorem

na te ziemie) nie zostala odlączona

ności. Każda galąź wladz powinna

Centrum Bezpieczeństwa

od Patriarchatu Ekumenicznego w

mieć wyraźny zestaw uprawnień

Religijnego na Ukrainie,

sposób kanoniczny, a zatem patriar-

bez znieksztalceń. Nie możemy po-

religioznawcą, o możliwo-

cha przywraca historyczną sprawie-

zwolić, aby przyszly patriarcha zjed-

ści utworzenia niezależne-

dliwość i nadaje części Metropolii

noczonego Kościola posiadal zbyt

go Ukraińskiego Kościola

Kijowskiej niezależny status. Należy

szerokie uprawnienia. Mamy żalosną

Prawoslawnego. Rozmawial

zauważyć, że Moskwa nie uznala

lekcję od patriarchy Cyryla, który

WITALIJ MAZURENKO.

tego, a w 1948 r. wydala wlasny To-

posiada pelnię wladzy w rosyjskim

mos z autokefalią Polski.

Kościele Prawoslawnym. Również

Panie dmytrze, czy mógl-

rola świeckich musi zostać wzmoc-

by Pan krótko przedstawić

A jak walka o autokefa-

niona. W rzeczywistości Kościól już

historię  prób  uzyskania

liczny Kościól prawoslawny

ma dobry przyklad ze strony państwa

statusu autokefalii Kościo-

na Ukrainie wyglądala pod

­ reformę decentralizacji. Kościól też

la ukraińskiego i znaczenia

koniec trwania ZSRR i u za-

jej potrzebuje. Normalną praktyką

tego statusu?

rania odzyskania niepodle-

Zacznijmy od tego, że chrze-

jest dzielenie się autorytetem na róż-

glości przez Ukrainę?

ścijaństwo wschodniego obrządku

Pod koniec lat 80. XX w. zinten-

nych poziomach. Widzimy do czego

nasz naród przyjąl z Bizancjum, a

syfikowano ruch na rzecz niepodle-

doprowadza w Rosji calkowita cen-

więc od Patriarchatu Konstantyno-

glości Kościola prawoslawnego od

tralizacja.

pola. Metropolita Kijowski od swego

Moskwy. Dzięki diasporze odrodzo-

Aby przybliżyć geopoli-

powstania przebywal w jurysdykcji

no UAPK. Potężny ruch na rzecz

tyczne znaczenie tego wy-

Ekumenicznego Patriarchy. Tak bylo

niezależności byl obecny nawet w

darzenia dla polskiego czy-

dla których jest ważne religijne pod-

dzi o pomoc w nawiązaniu kontaktów,

od X do końca XVII wieku, czyli przez

kościolach moskiewskiego Patriar-

telnika, czy można mówić o

porządkowanie Moskwie i oni odmó-

w uznaniu odrębności. To nie tylko nie

okolo 700 lat. Jednak po podpisaniu

chatu. Dlatego zostal zdjęty z urzędu

analogii między zapewnie-

wią dolączenia do nowego Kościola.

jest sprzeczne z Konstytucją Ukrainy,

przez Hetmana Bohdana Chmielnic-

metropolita Filaret, który wówczas

niem autokefalii Kościolowi

To jest ich prawo, mogą swobodnie

ale jest bezpośrednią odpowiedzialno-

kiego Traktatów Marcowych z 1654 r.

stal na czele Kościola Patriarchatu

Prawoslawnemu w Polsce

wybrać jurysdykcję, do której należą.

ścią państwa, o czym świadczy Art. 30

ziemie ukraińskie stopniowo zaczęly

Moskiewskiego na Ukrainie. Po nie-

i na Ukrainie?

Po drugie, mamy duży Kościól Grec-

Ustawy Ukrainy O wolności sumienia

podlegać wplywom Moskwy. Nie

Podkreślilem już, że ukraińskie

udanej próbie zdobycia autokefalii,

kokatolicki, który również nie przylą-

i organizacji religijnych.

ominęlo to życia kościelnego. Pod

próby uzyskania autokefalii wiązaly

on i jego zwolennicy zjednoczyli się

czy się do lokalnego Kościola Prawo-

W kwestiach wyborczych praw-

naciskiem wladz tureckich i w wyniku

się z Polską. Podobnie jak polska au-

z UAPK i utworzyli Patriarchat Kijow-

slawnego. Po trzecie, mamy potężny

dą jest to, że ten kto rozwiąże tak

przekupstwa Patriarcha Konstanty-

tokefalia związana jest z Ukrainą, ze

ski. Następnie, z różnych powodów,

sektor protestancki. Jest to slabo wi-

skomplikowany problem jak podzial

nopola w 1686 r. ,,odstąpil" swojemu

starożytną metropolią Kijowa. Co wię-

część kleru opuścila UPK PK i wzno-

doczne w badaniach socjologicznych,

prawoslawnego Kościola na Ukrainie,

cej, przeciwnicy autokefalii na Ukra-

wspólbratu Patriarsze Moskiewskie-

wila UAPK.

ponieważ protestanci często określają

uzyska wielkie poparcie wyborców.

inie chcą teraz grać tą kartą. Ostatnio

mu Metropolię Kijowską. Od tego

Po odzyskaniu niepodleglości

się jako ,,sprawiedliwi chrześcijanie",

Widzę, że prezydent Poroszenko po-

prorosyjski polityk Wadim Nowinski

czasu imię Patriarchy Konstantyno-

Ukrainy bylo kilka nieudanych prób

ale mają bardzo dobrze rozwiniętą

stawil all-in-one. Otrzymanie Tomosu

wraz z rzecznikiem UPK PM oraz

pola trzeba bylo podczas Liturgii wy-

zdobycia uznania autokefalii przez

infrastrukturę religijną. Prawie jedna

gwarantuje mu reelekcję na drugą ka-

przedstawicielem VZCS (rodzaj ko-

mienić jako pierwsze, jako zaś drugie

Konstantynopol. Najbardziej znana

trzecia wszystkich wspólnot religij-

dencję, jednak porażka w tej kwestii

ścielnego MSZ) odbyl podróż do War-

­ imię Patriarchy Moskwy. Mówiąc ję-

i niestety nieudana miala miejsce w

nych na Ukrainie należy do różnych

będzie dla niego zakończeniem ka-

szawy, do prawoslawnego Metropoli-

zykiem wspólczesnym, Konstantyno-

2008 roku, za czasów prezydenta

nurtów protestanckich. Po czwarte,

riery politycznej. Jestem pewien, że to

ty Calej Polski Sawy. Przekonywali go

pol pozostal generalnym dyrektorem

Juszczenki. Później na stronie rosyj-

na Ukrainie istnieje Wszechukraińska

rozumie. Sądząc z pewności siebie, z

skiej gazety Kommiersant bliski Krem-

aby zablokowal proces przyznawania

oddzialu (metropolii Kijowa). Jednak

Rada Kościolów i Organizacji Religij-

którą wyglosil swoje oświadczenie o

Ukrainie autokefalii. Ja, podobnie jak

już wkrótce warunki Konstantynopo-

lowi dziennikarz Wladimir Solowjow

nych. Tworzy ona pewną politykę w

potrzebie autokefalii ­ ta sprawa jest

miliony innych Ukraińców, jestem

la zostaly bezczelnie zniesione przez

opublikowal material opisujący calą

relacjach między Kościolami a spo-

zalatwiona na 90%. W przeciwnym

szczerze wdzięczny Metropolicie

Moskwę, a Metropolia Kijowska zo-

specjalną operację mającą na celu

leczeństwem i rządem. Obejmuje

razie Poroszenko aż tak nie ryzyko-

Sawie, że odważnie odrzucil tę akcję

stala zredukowana do statusu zwy-

zablokowanie uznania niepodleglości

przedstawicieli 90% organizacji religij-

walby. Wciąż jest czlowiekiem, który

polityczną. Ukazalal przyklad praw-

klej eparchii moskiewskiego Patriar-

ukraińskiego prawoslawia. Wyko-

nych na Ukrainie. Każda decyzja jest

wiele osiągnąl w biznesie, wie zatem,

dziwego chrześcijańskiego pasterza,

chatu. W okresie Imperium ukraiński

rzystano zarówno zasoby kościelne,

podejmowana w drodze konsensusu,

jak obliczyć potencjalne ryzyko.

który podąża za Chrystusem, a nie

kościól w tak zdegradowanym stanie

jak i państwowe. Rosja naciskala na

a zatem każdy glosujący ma prawo

za politykami.

przebywal ponad 200 lat.

Turcję i Patriarchę Ekumenicznego.

Jakie są ramy czasowe

weta. W takich warunkach trudno

Co więcej, ta podróż byla rekla-

Już w XX wieku, wraz z upad-

Dzięki staraniom Moskwy Ukraina

rozpatrzenia wniosku o au-

utrzymywać, że zjednoczone prawo-

mowana w ukraińskich mediach.

kiem Imperium Romanowów, sytu-

nie otrzymala autokefalii w 2008 roku.

tokefalię, a także jej prak-

slawie stanie się monopolistą.

Wszystko po to, by drażnić Ukraiń-

acja dramatycznie się zmienia. Na

Jednak dzisiaj sytuacja się zmienila,

tyczne implikacje? Czy UKP

ców i prowokować negatywne opinie

fali narodowego renesansu ukraińscy

sama Rosja zaś sztucznie wprowa-

Czy intencje wladz pań-

PK ma już konkretny plan

o polskich braciach w wierze. Jednak

duchowni zainicjowali zwolanie Ogól-

dza siebie w getto i międzynarodową

stwowych ukrainy w popie-

dzialania na rzecz integracji

ta obludna operacja specjalna nie

noukraińskiego Soboru, który oglosil

izolację, podczas gdy przy Ukrainie

raniu uzyskania autokefalii

z UPK PM?

Posiedzenie Synodu Patriarchatu

powiodla się ­ Ukraińcy są już mą-

kościól autokefaliczny, ale z powodu

pojawilo się wielu przyjaciól. Tym

są  bezinteresowne?  Czy

Konstantynopola musi się odbyć pod

drzy i nie ulegają taki prowokacjom.

braku biskupów kaplani sami konse-

razem Rosjanie nie będą już mogli

może, z jednej strony można

koniec maja lub na początku czerw-

krowali hierarchię. Bylo to sprzeczne

przeszkodzić uznaniu niezależności

mówić o ingerencji w wol-

Jak Pan widzi rozwój rela-

ca. Wtedy będzie omawiana ta kwe-

z ortodoksyjnymi kanonami i dlatego

naszego Kościola.

ność religii, a z drugiej o pró-

cji z Ukraińskim Kościolem

stia. Drugie spotkanie odbędzie się w

nikt nie uznal tego Kościola, który

bie uzyskania przychylności

Geckokatolickim po zapew-

Sytuacja religijna na ukra-

polowie czerwca ­ prawdopodobnie

potem zostal calkowicie zniszczony

wyborców?

nieniu autokefalii? Istnieje

inie jest nietypowa dla Euro-

Z tego co mi wiadomo z wlasnych

wtedy zapadnie wlaściwa decyzja.

przez Stalina w okresie czerwonego

przecież idea zjednoczenia

py. Socjologowie porównują

źródel ­ skonsolidowanego stano-

Jeśli chodzi o plan dzialań Pa-

terroru lat trzydziestych.

Kościolów kijowskiej trady-

ją ze Stanami Zjednoczony-

wiska rządu ukraińskiego żądal pa-

triarchatu Kijowskiego jestem pewien

Równolegle występowaly bardzo

cji bez separacji od Rzymu

mi, gdzie brak dominującego

triarcha Konstantynopola. Co więcej,

że istnieją różne możliwości rozwo-

ważne procesy w Polsce. W wyniku

i  Konstantynopola  zaini-

Kościola większości tworzy

w historii lokalnych Kościolów pra-

ju sytuacji, ale szczególy nie są mi

pierwszej wojny światowej Galicja

cjowana przez metropolitę

konkurencyjne środowiska

woslawnych wladze świeckie często

znane. Oczywiście calość UPK PM

Wolyń i zachodnia część wspólcze-

Andreja Szeptyckiego. Czy

religijne. Czy ustanowienie

byly inicjatorami autokefalii. Tak bylo u

nie przejdzie od razu. Uważam jed-

snej Bialorusi znalazly się w skladzie

istnieje gotowość do glęb-

Ukraińskiego Autokefalicz-

Serbów, tak bylo też u Greków. Prze-

nak, że należy wypracować pewną

II Rzeczpospolitej. Byly to ziemie o

szego zjednoczenia?

nego Kościola Prawoslaw-

ciwnicy autokefalii na Ukrainie chcą

chrześcijańską zasadę, która będzie

Tak, znam ideę zjednoczenia

przeważającej większości ludności

nego nie doprowadzi do na-

wyjaśnić, że to byly przypadki z XIX

zgodna z 10 przykazaniami: ,,Nie po-

Kościolów kijowskiej tradycji. Jednak

prawoslawnej. Rząd polski nie chcial,

ruszenia  pluralistycznych

wieku, a teraz nikt tak nie postępuje.

żądaj żadnej rzeczy bliźniego twego".

ważne jest, aby jasno zrozumieć,

aby jego poddani w sprawach kościel-

więzi spolecznych i religij-

Ale 22 lat temu rząd Estonii zainicjo-

Oznacza to, że przy przejściu calych

co rozumiemy przez slowo ,,zjedno-

nych byli uzależnieni od Moskwy i dla-

nych na Ukrainie?

wal przejście parafii prawoslawnych

diecezji z Patriarchatu Moskiewskie-

czenie" dzisiaj. Jest malo prawdopo-

tego zwrócil się do Konstantynopola o

Nie, nie naruszy. Faktem jest, że

od jurysdykcji Moskwy do Konstan-

go do Kijowskiego należy zachować

dobne, aby Kościól Greckokatolicki

autokefaliczny status dla swoich pra-

przyszly jednolity Kościól, choć praw-

tynopola. Jest to więc normalna i ak-

oryginalną strukturę, aby nikt nie

wszedl do lokalnego Kościola prawo-

woslawnych obywateli. I Patriarcha

dopodobnie będzie największy pod

ceptowalna praktyka. Ważne jest, aby

stracil tego, co posiada. W końcu

slawnego w sposób instytucjonalny.

Ekumeniczny wsparl tę inicjatywę.

względem liczby wiernych i wspólnot

zrozumieć, że nie ma ingerencji rządu

najmniejsze zaklócenia równowagi

UKGK wytworzyl w czasie prześla-

Ogloszono w 1924 r. Tomos o autoke-

religijnych, nie zmonopolizuje prze-

w kwestii konfesjonalu, bo nie chodzi o

mogą prowadzić do chaosu w calej

dowań swoją wlasną unikalną tożsa-

falii dla prawoslawnych w Polsce. Co

strzeni religijnej. Przede wszystkim

zmianę dogmatów czy rytualów. Cho-

strukturze.

mość i sposób praktykowania wiary

ciekawe, uzasadnieniem tej decyzji

jestem pewien, że będą prawoslawni,