26

Z przedwojennej prasy

30 września­15 października 2018 nr 18 (310) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Historyczna sprawiedliwość

Z chwilą, gdy otrzymają Państwo do rąk kolejny numer naszego pisma, mija 80 lat od wydarzeń, które ówcze-

sna opinia publiczna w kraju i za granicą przyjęla niejednoznacznie ­ byla to aneksja przez Polskę Zaolzia.

Dla mieszkańców Lwowa spe-

opracowal

cjalny korespondent, ukrywający się

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

za inicjalami Mgr. M. A. donosil z

Po zakończeniu konferencji mo-

Zaolzia:

nachijskiej 30 września 1938 i uzna-

Po drugiej stronie Olzy...

niu przez rząd Czechoslowacji cesji

Reportaż wlasny ,,Chwili".

terytorialnych na rzecz Niemiec,

Są chwile radosne w życiu jed-

gwarantowanych przez Francję,

nostek i narodów, w których radość

Niemcy, Wielką Brytanię i Wlochy,

sięga szczytu. Istnieją chwile wesela,

Polska zażądala 30 września 1938

w których uczucia nie pozwalają się

o godz. 23.45 od rządu Czechoslo-

okielznać i niczym nie krępowane

wacji korekty granicy polsko-cze-

wyzwalają się kaskadą szczęścia.

choslowackiej na terenie Zaolzia na

Bywają chwile, w których entuzjazm

zasadzie rozgraniczenia etnicznego.

sięga zenitu i jako takie utrwalają

Po zgodzie rządu Czechoslowacji,

się one na zawsze w pamięci prze-

Polska przejęla 2 października 1938

żywających je osób i zbiorowości.

okupowany w 1919 przez Czecho-

Takie niezapomniane chwile wesela,

slowację powiat Czeski Cieszyn.

radości, szczęścia i entuzjazmu prze-

żywal w niedzielę Cieszyn. Są chwile

Zajęcie Zaolzia. Przemarsz oddzialów wojskowych

Tak ,,Chwila", lwowski dziennik

podniosle, owiane tchem dziejów. Ist-

dla spraw politycznych, spolecz-

nieją chwile, w których slychać lopot

pozwalala im przybyć, a obok stoją

Po oddzialach piechoty idą jednost-

sile moralnej narodu, w sile naszej

nych i kulturalnych relacjonowal te

skrzydel tworzącej się historii. Bywają

robotnicy z Katowic, a dalej sztandary

ki artylerii. Po oddzialach artylerii

Armii i hartowności naszych bagne-

wydarzenia.

chwile, o których się wie, że przeminą,

organizacyj, stowarzyszeń spolecz-

przeszly przez most poszczególne

tów. Nauczyliśmy się bowiem tej

by już po wsze czasy wyżlobić nieza-

nych szeregu miejscowości z Ske-

bronie. Tlum na ulicach miasta nie

prawdy życiowej, że najsprawiedliw-

Historyczna godzina

Na kilka godzin przed wkro-

tarty ślad w pamięci pokoleń. Takie

czów-Sielska itp. Dalej w barwnych

rozchodzi się dopóki nie przeszedl

sza zasada zatriumfować może tylko

czeniem wojsk polskich do bylego

chwile wiekopomne przeżywaliśmy

regionalnych strojach górale i góralki

ostatni żolnierz. Poszczególne od-

wtedy, jeśli ją popiera odpowiednia

czeskiego Cieszyna, odbyl się tu

dziś, 2 października, w Cieszynie. po

z Jaworzynki. W rękach wieńce kwia-

dzialy skierowane zostają na wy-

sila. To też w polityce zagranicznej

wspanialy  wiec  manifestacyjny.

obu stronach rzeki Olzy.

tów. Mlodzież i dziatwa trzymają je

znaczone im stanowiska.

postępujemy samodzielnie, mając za

Glos zabral burmistrz miasta Halfar,

Lud, który czul się nierozerwal-

naręczami. Uczennice gimnazjum

jedyne prawidlo dzialania sprawiedli-

który omówil znaczenie momentu

nymi węzlami sprzęgnięty z resztą

Orlowskiej z Cieszyna niosą piękny

Podniosla atmosfera przywróce-

wość i umilowanie, a za jedyną buso-

historycznego, znajdującego wyraz

swego Narodu, wrócil do Macierzy.

wieniec z napisem: ,,Zwycięskiej ar-

nia Śląska Cieszyńskiego do Macie-

lę ­ interes Państwa polskiego.

w powrocie Zaolzia do Polski. Prze-

I dziś obchodzil święto Niepodleglo-

mii rodacy z za Olzy". U wylotu ulicy

rzy odbila się echem we Lwowie. W

Powrót Śląska zaolzańsklego

mówienie swoje zakończyl apelem

ści. Trzeba bylo być w Cieszynie, by

widnieje triumfalna brama z napisem:

tym samym dzienniku czytamy:

do Macierzy jest wielkim triumfem

do Ślązaków, by ,,uzyskawszy nie-

zrozumieć, jaką radością napawają

,,Witajcie od dziś wiecznie z nami ro-

naszym, wielkim zwycięstwem rzą-

Lwów manifestuje

podlegly byt, zakasali rękawy i jęli

dacy". Zgromadzeni po obu stronach

Podobnie jak inne miasta Rze-

się pracy dla dobra i potęgi Najja-

ulic manifestują serdecznie.

czypospolitej manifestowal Lwów

śniejszej Rzeczypospolitej. Polska

W kilka chwil później ukazuje

wczoraj z okazji powrotu Śląska za-

potrzebuje i musi mieć ludzi pracy,

się pierwszy patrol piechoty w szyku

olzańskiego do Polski. O godzinie

charakteru i silnej woli. Przeżywamy

marszowym, a następnie patrol rowe-

12-tej zebraly się z inicjatywy wladz

chwilę o historycznym znaczeniu,

rzystów i dalej patrol pieszy. Wzdluż

przed Teatrem Wielkim olbrzymie tlu-

przeżywamy chwilę, w której czyn,

ulic biegnie podawany z ust do ust

my. Z bogato udekorowanego balko-

wola rządu, armii i calego narodu

potężny okrzyk: ,,Armia polska idzie".

nu teatru przemówil prezydent m. Dr.

odniosly na wlasnych silach oparte

Już po chwili rozbrzmiewa jedno po-

Ostrowski, donosząc m. in.: ,,Rodacy!

zwycięstwo. To jest naszą prawdziwą

tężne wolanie: ,,Wojsko polskie niech

Przeżywamy wielki historyczny dzień.

Śląsk Zaolzański wraca do Polski. W

duszach śpiewa nam pieśń triumfu.

Piersi rozpiera nam radość i duma.

Zwyciężyla nasza milość do tej ziemi,

drogiego skrawka naszej Ojczyzny,

który przez dwa dziesiątki lat pozo-

stawal poza granicami Ojczyzny i do

niej ręce wyciągal. Zwyciężyla nasza

niezlomna wola i sila naszych pra-

gnień, które w ogniu patriotycznego

uniesienia przeksztalcać się zaczęly

w żolnierski czyn. Polska odniosla

wspaniale zwycięstwo, tym większe,

te odzyskuje terytorium Śląska za

Posterunek wojskowy. Polscy oficerowie na moście

Olzą bez wystrzalu.

żyje!". Sypią się kwiaty. Na twarzach

dumą narodową, że lączymy nasze

Zdarzenia ostatnich dni, zdarze-

rodaków, dziś wyzwolonych, widnieje

serca i uczucia, kierując je w stronę

nia wczorajszego dnia potwierdzily,

Ludność Trzyńca wita kawalerię

wyraz radosnego wzruszenia. Wielu

majestatu Rzeczypospolitej". Z kolei

że nasza polityka zagraniczna jest

nie może się opanować, widać lzy w

burmistrz miasta odczytal rezolucje,

dobra, i dobrze sluży narodowi.

się serca tych, których marzenia

du Najjaśniejszej Rzeczypospolitej,

oczach. W wielu miejscach slychać

w których obywatele Cieszyna wy-

Wspanialy sukces śląski jest sukce-

zarumieniają się krwią rzeczywisto-

tym wspanialszym, że pokojowym.

ciche szlochanie.

razili hold i podziękę Najwyższym

sem polskiej polityki zagranicznej,

ści. Trzeba bylo przeżyć tych kilka

Wyrażamy podziw dla ich nieugię-

Za patrolami idą twardym żol-

Dostojnikom Państwa, a to: Panu

zapoczątkowanej przez Wielkiego

godzin z owymi zapracowanymi,

tej postawy, która doprowadzila do

nierskim krokiem oddzialy sily zbroj-

Prezydentowi Mościckiemu, marszal-

Marszalka. Istota tej polityki na tym

zaparowanymi górnikami, hutnikami,

zwycięstwa.

nej ­ batalion obrony narodowej.

kowi Śmiglemu-Rydzowi, premierowi

polega, że przestaliśmy być wasala-

Tym rodakom na Śląsku, którzy

robotnikami i chlopami; trzeba bylo

Z pod szarych helmów stalowych

Skladkowskiemu, ministrowi Beckowi

mi obcych potęg i zrezygnowaliśmy

oczekują na plebiscyt, przesylamy

widzieć radość tych ludzi pracy i zno-

padają mocne, a dziś pelne dumy

i wojewodzie Grażyńskiemu.

z protektorów. Że wypowiedzieliśmy

slowa otuchy i gorącą zachętę do

ju, by uzmyslowić sobie raz jeszcze,

i radości spojrzenia żolnierza armii

Podniosly nastrój wciąż wzma-

i konsekwentnie przestrzegamy za-

wytrwania, i równocześnie wzywamy

jaki bezmiar szczęścia daje powrót

polskiej. Kroczą jedna po drugiej

ga się. Jednym rytmem milości Oj-

sady: ,,Nic o nas bez nas". Że ceniąc

caly naród, a w szczególności spo-

na Ojczyzny lono, daje odzyskana

potężne jednostki sily armii polskiej.

czyzny biją serca Polaków. Z obu

sobie wysoce sojusze i węzly przy-

leczeństwo lwowskie, by w obliczu

wolność. Duch wolności i braterstwa

Idą oddzialy broni zmotoryzowanej,

stron wyciągają się bratnie dlonie

jaźni z innymi państwami, nie budu-

historycznych zdarzeń zacisnąć na

unosil się dziś nad Olzą. Stare hasla

poprzez skruszone już granice.

czolgi, broń techniczna itp. Oddzial

jemy na tych węzlach calej naszej

trwale te węzly jedności. Tylko w zjed-

odżyly. Idea sprawiedliwości dziejo-

Na moście stoją robotnicy polscy z

za oddzialem w szyku marszowym

przyszlości i calego bezpieczeństwa,

noczeniu wszystkich sil narodu moż-

wej odniosla zwycięstwo. Ile uczucia,

Trzyńca oraz innych miejscowości

przemierza ulice Cieszyna polskiego

lecz bezpieczeństwa tego szukamy

na sięgać po takie zwycięstwa, jak to,

ile serca dali ze siebie nowi obywa-

z poza Olzy, skąd tylko możliwość

dziś już po obu stronach polskiego.

przede wszystkim we wlasnej sile,

które dzisiaj święcimy.

tele Państwa Polskiego. Ile szczero-