20

kurier kulturalny

16­29 listopada 2018 nr 21 (313) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Z dawnych wędrówek po Gorganach

Niezwykly album Zygmunta Chudzikiewicza  (cz. I)

Ten skromny formatem historyczny już dokument, wypelniony bijącymi autentyzmem beztroski zdjęciami z wędrówek po

Gorganach i Czarnohorze w 1938 r., przeplecionymi lekkim, czarującym, ujętym w mowie wiązanej slowem, przedstawila mi

w dalekim Paryżu jego wlaścicielka ­ Mieczyslawa Szulc, córka Autora, urodzona jak i on w Kolomyi. Album ten przecho-

wuje ona jako wyjątkową po swym ojcu pamiątkę. Dokument tym cenniejszy, jako że zapiski i fotografie z wędrówek po pa-

smach górskich utraconych dla naszej turystyki i kultury wskutek zmian granic państwowych rzadko do dziś się zachowaly.

W 1939 r. zamieszkal w Warsza-

nowiącym od polowy XIV w. przez

JAN SKLODOWSKI

wie i podjąl pracę w Państwowym In-

kilkaset lat granicę polsko-węgier-

Takie ocalale z zawieruchy dzie-

stytucie Telekomunikacyjnym ,,Tele-

ską) przeszli przez szczyt Pantyr do

jowej dokumenty, choć często o walo-

Radio"; w tymże roku zawarl związek

polożonego nieco niżej na poloninie

rze jedynie rodzinnym czy zgola oso-

malżeński z Marią z domu Górka,

schroniska Przemyskiego Towarzy-

bistym, są dziś niezwykle wartościo-

pochodzącą ze Lwowa. Mobilizacja

stwa Narciarskiego (wzniesionego w

wym świadectwem tamtego czasu.

wojenna zastala go w Gródku Jagiel-

1935 roku), gdzie zatrzymali się na

Ukazują nie tylko w formie dokumen-

lońskim podczas ćwiczeń wojsko-

nocleg w zbiorowej sali. W kolejnym

tacyjnej dawne, dziś już nieistniejące

wych rezerwistów 26 pulku piechoty,

dniu wędrówki karpackim grzbietem

schroniska i szlaki turystyczne, ale,

skąd pod koniec sierpnia wyjechal

wędrowali przez Durnię (nazwali ją

co równie, a może nawet najbardziej

transportem kolejowym w kierunku

Durnym), Gropę, Bratkowską Wiel-

istotne, klimat ówczesnego wędro-

stolicy. Zginąl w walkach pod Otwoc-

ką i Malą, Ruską i Steryszorę, za-

wania. Ujawnia się on w zapisie

kiem 10 września jako podoficer re-

trzymując się na noc w schronisku,

fotograficznym i slownym poprzez

zerwy 5 kompanii, 26 p.p., 5 Lwow-

także należącym do Przemyskiego

zderzenie kontemplacji górskiego

skiej Dywizji Piechoty. Pochowany

Towarzystwa Narciarskiego (zbudo-

krajobrazu i wrażliwości turysty na

w Karczewie k. Otwocka w sektorze

wanym jak poprzednie w 1935 r.),

jego piękno z bogactwem dookol-

wojskowym cmentarza. Odznaczony

na pobliskiej poloninie. Następnego

Zarząd Kola Pokucian, 1932/33 r. ­ Autor albumu stoi, trze-

nych, najdzikszych jeszcze i teraz

pośmiertnie medalem ,,Za udzial w

dnia wyruszyli przez znaną z roz-

ci od prawej (fot. aut. niezn.)

gór w Europie. Ale, co równie pasjo-

wojnie obronnej 1939".

leglych panoram Ploskę, dalej Do-

nujące, dzisiejsze przeglądanie kart

Podkarpackie polożenie Kolo-

uhę, do schroniska PTT (Oddzialu

bezpośrednio do wyprawy w Gor-

ników wędrówki. Jak pokazuje szkic

albumu jawi się niczym wywolywanie

myi sprawilo, że bliskie mu geogra-

Stanislawowskiego, wzniesionego

gany to 32 zdjęcia (9 x 14 cm), 12

ich tras dojazdu, Hanka przybyla

dawnych klisz, ponownie ukazują-

ficznie góry staly się także bliskie

w 1938 r.) na poloninie Niżnej pod

tekstów w manuskrypcie ­ w tym

z Warszawy przez Cieszyn, Lwów

cych, ale w innych już, bo teraźniej-

jego sercu. W latach gimnazjalnych

Doboszanką, w dolinie Zubrynki.

dwa przedstawiające zapis nu-

i Zaleszczyki, Alek ­ z Cieszyna

szych wspólrzędnych percepcyjnych,

bywal w Hryniawie nad Czeremo-

Stamtąd kolejnego dnia przeszli

towy wraz ze slowami huculskiej

przez Lwów, Mietek natomiast (czyli

tamten czas i tamte miejsca, ujawnia-

szem, a w późniejszych ­ w Jarem-

przez Doboszankę, Medweżyk,

piosenki (zapewne zaslyszanej od

autor używający prywatnie drugie-

jących także wyraźniej nalożone nań

czu i okolicach Mikuliczyna nad Pru-

doliny Ozirnego i Doużyńca do Ra-

mieszkańców regionu podczas wę-

go imienia) ze Lwowa. Wyposażeni

emocje Autora i jego wrażliwość na

tem. W 1938 r. wybral się w Karpaty

drówek) oraz 7 szkiców tras odby-

obraz, slowo i dźwięk. Umożliwienie

dwukrotnie ­ wpierw w Gorgany w

tych wycieczek. Komplet ten moż-

mi pracy nad przygotowaniem tego

dniach 24 czerwca ­2 lipca, z daw-

na poprzedzić dwoma zbiorowymi

niezwyklego diariusza do prezentacji

nym kolegą gimnazjalnym Alojzym

zdjęciami, na których występuje

drukiem, przyjmuję jako wyróżnienie

(Alkiem) Świątkiem i jego narzeczo-

Autor. Dla rzetelności w prezentacji

i zaufanie ze strony Pani Mieczysla-

ną Anną (Hanką) Nikish, siostrzenicą

albumu należy dodać, że wyjazd w

wy Szulc ­ kieruję do Niej za to slowa

przyjaciól z Kolomyi, następnie zaś

Czarnohorę nie ma tu ­ jak w przy-

szczerego podziękowania.

w Czarnohorę ­ w okresie 9-20 lipca

padku Gorganów ­ obszerniejszej

dokumentacji. W tym bowiem jego

miejscu zostalo usuniętych 9 kart.

W efekcie wyprawę tę przypomina

jedynie 9 okazjonalnych ujęć foto-

graficznych, a zdjęcia z tej części

albumu nie są opisane; brak też

fajlowej, gdzie stanęli na nocleg w

związanych z nimi tekstów i szki-

w plecaki i ,,wigowską setkę" (cenio-

schronisku WKN (Warszawskiego

ców przebytych tras. Pozostale

ne do dziś mapy wydawane przez

Klubu Narciarskiego, zbudowanym

fotografie odnoszą się do zdarzeń

Wojskowy Instytut Geograficzny w

w tymże 1938 r.). Obiekt ten swą

spoza Huculszczyzny; zostaly do-

skali 1:100.000) wyjechali tego dnia

nowoczesnością i udogodnieniami

lączone do albumu w późniejszym

pociągiem z Kolomyi przez Delatyn

cywilizacyjnymi, niespotykanymi w

czasie i nie przez Autora. Tak więc

tamtejszych schroniskach, wywarl

album niniejszy przedstawia w spo-

na wędrowcach silne wrażenie, a

sób kompletny w zasadzie jedynie

dotychczasowe forsowne cztery

wędrówkę po Gorganach.

Klasa autora w gimnazjum w Kolomyi, 1929 r. ­ Autor al-

dni marszu i niewygód spowodowa-

Wyprawa w te góry, jak wskazu-

bumu w dolnym rzędzie, drugi od prawej (fot. aut. niezn.)

ly, że spędzili w nim dwa dni, mimo

ją informacje zawarte w dokumen-

zauważalnie wysokich, ,,warszaw-

cie, rozpoczęla się w Kolomyi 24

ze swą narzeczoną Marią i najmlod-

Latem tego roku ­ 2018 ­ mi-

skich", bo spod znaku Syreny, cen.

czerwca (byl to piątek) 1938 r. ­ to

szym bratem Leszkiem. Uwiecznil

nęlo równo osiemdziesiąt lat od tej

Siódmego dnia pobytu wyjechali

data ,,Zjazdu gwiaździstego" w tym

te wędrówki we wspomnianym,

pamiętnej wędrówki po Gorganach.

samochodem z Rafajlowej do Zie-

mieście wspomnianej trójki uczest-

do Nadwórnej, a stamtąd koleją wą-

wlasnoręcznie wykonanym albumie,

Zygmunt Mieczyslaw Chudzi-

lonej, skąd doliną Czernika dotarli

skotorową do Rafajlowej, wslawio-

kryjącym pod sztywną, pokrytą sza-

kiewicz byl rodzinnie związany z

na Kozi Gorgan i Poleński znaj-

nej walkami Legionów Polskich na

rym plótnem okladką (13 x 23 cm)

Kolomyją ­ ,,stolicą" Pokucia ­ mia-

dując nocleg w pobliskim domku

przelomie lat 1914/1915. Noc spę-

ozdobioną tkaną barwną wstążką

stem leżącym na dawnych kresach

myśliwskim (wtenczas te odlegle

dzili tam w schronisku turystycznym

o motywach roślinnych 35 kart zlą-

poludniowo-wschodnich Rzeczypo-

ostępy karpackiej puszczy byly

mieszczącym się na piętrze budyn-

czonych w calość fioletowym sznur-

spolitej. Urodzil się tam 29 grudnia

znanymi rewirami rządowych po-

ku szkolnego Towarzystwa Szkoly

kiem. Przedstawiają one odwie-

1910 r. jako syn inżyniera Wlodzi-

lowań). Ostatni dzień wędrówki ­ 2

Ludowej (wzniesionego z drewna w

dzane schroniska, rozlegle górskie

mierza Chudzikiewicza i Marii z Ly-

lipca ­ wypelnilo strome zejście do

stylu huculskim w 1936 r.), zwrócili

krajobrazy i scenki rodzajowe, a są

sakowskich.

doliny Sitnego, a następnie skiero-

też uwagę na tamtejszą interesują-

naprzemiennie rozdzielone wier-

Jako absolwent tamtejszego Pań-

wanie się dolinami Zielenicy i Żonki

cą drewnianą cerkiew. Następnego

szowanym opisem odwiedzanych

stwowego Gimnazjum im. Króla Ka-

do Jaremcza. Tam, po wykonaniu

dnia (25 czerwca) udali się doliną

miejsc, najczęściej pelnym humoru,

zimierza Jagiellończyka studiowal na

pamiątkowego zdjęcia w ,,humory-

Rafajlowca i Drogą Legionów na

ale i glębszej refleksji.

Politechnice Lwowskiej na Wydziale

stycznej" scenerii fotograficznego

przelęcz Rogodze Wielkie, gdzie

Elektrotechnicznym, na którym obronil

Album rozpoczyna się barwnym

atelier, udali się na zaslużony obiad

znajduje się do dziś historyczny

w 1938 r. dyplom z wynikiem celują-

akwarelowym portretem ujmują-

w restauracji pensjonatu ,,Lanko-

krzyż i tablica ze slawnym cztero-

cym. W czasie studiów dzialal w Kole

cym szkicowo z pólprofilu stojące-

szówka", polożonego przy wodo-

wierszem, skrupulatnie przez Auto-

Pokucian jako jego wiceprezes, w tym

go Hucula w regionalnym ubiorze.

spadzie Prutu.

ra zapisanym w notatkach. Stamtąd

też czasie ­ bo w 1937 r. ­ ukończyl

Dalej znajdziemy 53 czarno-biale

(cdn.)

glównym karpackim grzbietem (sta-

podchorążówkę we Lwowie.

fotografie. Material odnoszący się