13

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 stycznia­14 lutego 2019 nr 2 (318)

Obchody 100. rocznicy

obudzilo mnie o świcie trzęsienie zie-

Na zakończenie może

mi, podobno na Bukowinie. Bylo tak

jeszcze warto cofnąć się do

silne, że zamknięte drzwi balkonowe

czasów marszalka Oktawa

same się otworzyly, meble się poru-

Powstań Śląskich

Pietruskiego.

szaly i trzeszczaly. Zaś w czerwcu

O marszalku można opowiadać

tego samego roku niemieckie bom-

i opowiadać. Otóż, z żoną Stefanią

bardowania Lwowa zniszczyly od

Augustynowicz Oktaw Pietruski mial

27 stycznia, o godz. 15:00, w sali Sztuki w Bibliotece Miejskiej im.

ściany do ściany ulicę Obrony Lwo-

trzech synów ­ Wlodzimierza, Mie-

wa, Pocztę Glówną na Slowackiego

czyslawa i Zygmunta oraz córkę

Tarasa Szewczenki w Sumach odbylo się uroczysta akademia

i na zawsze Pasaż Mikolascha ­ ten

Marię. Wlodzimierz zmarl mlodo.

dumny symbol bogatego lwowskiego

Drugi syn, Mieczyslaw, po ukoń-

czlonków TKP w Sumach z okazji 100. rocznicy Powstań Śląskich.

mieszczaństwa. W leju bombowym

czeniu Teresianum pozostal w

na Obrony Lwowa zginęla mloda

Wiedniu, gdzie zrobil karierę mary-

Na początku spotkania Wlodzi-

dziewczyna oraz poeta ukraiński.

nistyczną jako dowódca i wynalaz-

mierz Kuczyński, prezes Towarzystwa

Ślady leja jako nierówny bruk byly

ca. Doszedl do rangi wiceadmirala

Kultury Polskiej w Sumach przywital

widoczne przez caly sowiecki okres

cesarsko-królewskiej marynarki. Po

czlonków Towarzystwa oraz przy-

Lwowa. Dziś w tym miejscu tram-

nieudanej operacji w Wiedniu zmarl

pomnial zebranym, że w roku 2018

podczas 67. posiedzenia poslowie na

Sejm RP zdecydowali o ustanowieniu

patronów 2019 roku.

Uhonorowani w ten sposób będą:

Gustaw Herling-Grudziński ­ 20

maja 2019 r. minie 100 lat od urodzin

jednego z najwybitniejszych pisarzy

polskich XX wieku; Anna Walenty-

nowicz ­ w dniu 15 sierpnia 2019

roku przypada 90. rocznica urodzin

Wlodzimierz Kuczyński opowiada o Powstaniach Śląskich

tej wybitnej dzialaczki niepodleglo-

ściowej Wolnych Związków Zawodo-

w dniach 17­26. VIII. 1919 roku,

,,Cud nad Wislą uratowal Polskę

wych i wspóltwórczyni Niezależnego

drugie powstanie śląskie odbylo

od zguby, cud nad Odrą dal Polsce

Związku Zawodowego ,,Solidarność";

się w dniach 18­25 VIII. 1920 roku,

Śląsk. Cudu nad Wislą i cudu nad

Stanislaw Moniuszko ­ w roku 2019

trzecie powstanie śląskie odbylo się

Odrą nie uczynil żaden dyktator,

przypada 200. rocznica urodzin kom-

w dniach 3. V­5. VII. 1921 roku. III

który wziąl odpowiedzialność za

pozytora, dyrygenta, organisty, pe-

powstanie, pod wodzą Wojciecha

losy narodu, ale duch narodu, jego

dagoga, dyrektora Teatru Wielkiego

Korfantego, mialo na celu poprawę

solidarność narodowa, duch obywa-

w Warszawie, twórcy polskiej opery

niekorzystnego dla Polaków wyni-

telski i poczucie odpowiedzialności

narodowej. Uhonorowane w ten spo-

ku plebiscytu na Górnym Śląsku.

każdego obywatela" ­ ocenial Woj-

sób będą także wydarzenia: Unia Lu-

Powstanie wybuchlo w nocy z 2 na

ciech Korfanty efekty powstań.

belska i Powstania Śląskie.

3 maja 1921 r. i bylo największym

Podczas swojej prezentacji pre-

Prezes Towarzystwa Kultury

zrywem powstańczym Ślązaków w

zes TKP powiedzial:

Polskiej w Sumach Wlodzimierz Ku-

XX w.

­ Przylączenie do odrodzonej

czyński przygotowal i przedstawil

W 1922 r. podpisano w Genewie

Polski części Śląska, to bylo praw-

prezentację ,,100. rocznica Powstań

konwencję w sprawie Śląska, we-

dziwe blogoslawieństwo, bo bez

Śląskich".

dlug której obszar przyznany Polsce

tych kopalń i hut gospodarka Polski

­ Wskutek rozbicia dzielnico-

powiększony zostal do ok. ⅓ spor-

bylaby na bardzo niskim poziomie i

Grobowiec rodzinny Pietruskich w glównej alei Cmenta-

wego Śląsk przez wiele wieków

nego terytorium. Konwencja byla

to dzięki bohaterstwu powstańcom

rza Lyczakowskiego

pozostawal poza Polską, a już w

korzystna dla Polski, jeśli chodzi o

śląskim te ziemie zostaly do Polski

XVIII wieku stal się częścią Prus,

istniejące na nim obiekty przemyslo-

przylączone.

w pelni sil w roku 1905. Najmlod-

waj wyprowadzony spod Poczty

które prowadzily politykę germa-

we. Polsce przypadlo 50% hutnictwa

Wlodzimierz Kuczyński podzię-

sza Maria wyszla za Augusta hr.

Glównej na Slowackiego skręca do

nizacyjną. Mimo to, zwlaszcza od

i 76% kopalń węgla. Z obszaru ple-

kowal jeszcze raz Polakom ze Śląska

Losia i zamieszkala przy ul. Obrony

Kopernika.

drugiej polowy XIX wieku, narastalo

biscytowego, czyli ponad 11 tys. km

za świąteczną zbiórkę darów z Polski

Lwowa 28 obecnie Doroszenki 73,

Do kategorii zjawisk niecodzien-

w okazalej willi Losiów i Cieńskich.

nych za mej pamięci dodam, iż w

Jej jedyny syn, Zygmunt Loś, zginąl

styczniu 1940 r. we Lwowie tem-

28 grudnia 1936 w katastrofie ob-

peratura spadla do rekordowych

lodzonego samolotu LOT na trasie

minus 41 stopni! Na pogrzebie

Lwów ­ Warszawa k. Suśca. Za-

mojej babki poodmrażaliśmy sobie

kleszczony pas bezpieczeństwa

z siostrą poważnie ręce i nogi, cze-

uniemożliwil mu wyrwanie się z

go ślady mam do dziś. Ówczesne

plonącej maszyny.

Radio Lwów mówilo o niezwyklym

Tu dla porządku warto dodać, iż

zimnie i ostrzegalo, bo powszechne

dzisiejsza ulica Doroszenki, to daw-

wówczas termometry rtęciowe sta-

na Sykstuska. W roku 1938, w 20.

waly na minus 38 ­ temperaturze

rocznicę walk we Lwowie, zostala

krzepnięcia rtęci. A radio we Lwowie

podzielona na dwie części. Część

w ogóle nie bylo rzadkością. Lwów

górna od Slowackiego do Sapiehy,

mial najwięcej w Polsce odbiorni-

dzisiaj Bandery dostala nazwę ul.

ków radiowych na glowę i atrakcyj-

Obrony Lwowa. Nieznaną sprawę

ne audycje Szczepcia i Tońcia, czy

można potwierdzić na planie Lwowa

w niedziele pogadanki ks. Rękasa

wydawnictwa Zimnego z roku 1940.

dla chorych.

Z tej samej okazji jeszcze dwie inne

Dziękuję za rozmowę i

ulice Lwowa zmienily nazwę.

mam nadzieję, że porozma-

Gdzie Pan się urodzil i

wiamy jeszcze o slynnych

czy pamięta Pan przedwo-

postaciach, nietuzinkowych

wśród mieszkańców Górnego Ślą-

kw., zamieszkanego przez ponad 2

w ramach 19. akcji ,,Polacy ­ Roda-

jenny Lwów?

osobistościach z lwowskich

ska poczucie polskości. Na począt-

mln ludzi, do Polski przylączono 29

kom" organizowanej przez Stowa-

Pamiętam nieźle i ten wojenny.

rodzin, z których Pan się

ku XX wieku ich liderem staje się

procent terenu i 46 procent ludności.

rzyszenie ,,Przeszlość ­ Przyszlości"

Urodzilem się przed wojną w klinice

wywodzi.

Wojciech Korfanty, który w obliczu

W Polsce znalazly się m.in. Katowi-

i grupie senatorów, m.in. senatorowi

Salus kolo ul. św. Mikolaja, obecnie

Chętnie, bo warto przybliżyć czy-

klęski Niemiec w I wojnie światowej

ce, Świętochlowice, Królewska Huta

RP, dobremu przyjacielowi Towa-

Hruszewskiego. Mieszkaliśmy do

telnikom jeszcze nie byle jaką rodzi-

i odradzania się państwa polskie-

(obecny Chorzów), Rybnik, Lubliniec,

rzystwa Grzegorzowi Peczkisowi za

wojny przy ul. Tarnowskiego i w Ru-

nę Kielanowskich: dziadzio Boleslaw

go wysuwa postulat przylączenia

Tarnowskie Góry i Pszczyna. Podzial

paczki świątecznych dla dzieci i doro-

dzie k. Żydaczowa, a ja jeszcze w

Kielanowski ­ lekarz miasta Lwowa,

Górnego Śląska do Polski ­ mówil

byl też korzystny dla Polski gospo-

slych od świętego Mikolaja z Polski.

internacie szkoly oo. Jezuitów w Chy-

babcia Maria, malarka Lityńska, oraz

prelegent.

darczo ­ na przylączonym terenie

Na  zakończenie  prezentacji

rowie. Podczas wojny przygarnęli nas

czwórka dzieci ­ Józefa, moja matka,

Wlodzimierz Kuczyński opo-

znajdowaly się 53 z 67 istniejących

zostal wyświetlony film pod tytulem

dziadkowie Kielanowscy do dużego

Tadeusz, Leopold i Jan. Po wojnie

wiedzial o wszystkich Powstaniach

kopalni, 22 z 37 wielkich pieców oraz

,,Historia powstań śląskich".

lekarskiego mieszkania w gmachu

wszyscy zaszli wysoko w godno-

Śląskich oraz o przyczynach po-

9 z 14 stalowni. Polsce przypadlo

Skarbka oraz ciotka Maria Losiowa

ściach akademickich i artystycznych,

wstań i o ich przywódcach: pierw-

większość z istniejących na Śląsku

na Obrony Lwowa wlaśnie. W owej

nie zapominając ani na chwilę o du-

Wlodzimierz Kuczyński

sze powstanie śląskie odbylo się

zakladów przemyslowych.

willi Losiów i Cieńskich w maju 1941 r.

chu Lwowa.

prezes TKP w Sumach