img
14
Wywiad
31 stycznia­14 lutego 2019 nr 2 (318) * kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
kazimierz Burnat: Jeśli możesz pisać ­ pisz!
Nazwisko polskiego poety, tlumacza, krytyka literackiego, eseisty, prezesa Dolnośląskiego Oddzialu Związku Literatów
Polskich, czlonka Prezydium ZG ZLP ­ przewodniczącego Komisji Kwalifikacyjnej, Кazimierza Burnata znane jest w środo-
wiskach literackich i czytelniczych Iwano-Frankiwska, Kijowa, Charkowa, Boryspola, Kropywnyckiego, wielu miast obwodu
lwowskiego i tarnopolskiego. I to nie tylko dla tego, że jego wiersze, w różnych latach, wydawane są w języku ukraińskim. Ale
także dlatego, że mimo siwych wlosów, pisarz prowadzi aktywne, twórcze życie: dużo pisze, tlumaczy z języka ukraińskiego,
czeskiego... zajmuje się dzialalnością wydawniczą, staje na czele jury konkursów, jest organizatorem Festiwalu ,,Poeci bez
granic", bierze udzial w wielu międzynarodowych festiwalach literackich w Polsce, Czechach, Ukrainie, Grecji, w Niemczach
i Litwie. Pan Кazimierz uważa się za wielkiego przyjaciela Ukrainy od czasu Pomarańczowej Rewolucji. Zawsze szuka okazji
do przebywania w nowym ukraińskim mieście, czy wsi; do kontaktu z mlodzieżą i spotkań z ośrodkami Polonii.
cze w tym roku zostanie wydana. Na
Chcemy
przedstawić
kilkunastu festiwalach w Polsce i za
Кazimierza Burnata Czytel-
granicą promuję ukraińską literaturę
nikom ,,Kuriera Galicyjskie-
wspólczesną i klasyczną.
go", jako humanistę, pisa-
rza i spolecznika. Wypowie-
Co roku w skladzie róż-
dzi Kazimierza Burnata
nych kulturalno-artystycz-
w wielu kwestiach bardzo
nych delegacji odwiedza
interesujące.
Pan różne miasta Ukrainy
Panie Kazimierzu, uwzględ-
­ Lwów, Iwano-Frankiwsk,
niając to, że w warunkach
Krzemieniec... Proszę opo-
rosyjsko-ukraińskiej wojny
wiedzieć o tych wizytach, w
skomplikowala się sytuacja
szczególności o festiwalu
polityczna między Polską
,,Galicyjska jesień literacka",
i Ukrainą, jaką rolę, wedlug
który corocznie odbywa się
Pana, powinni odegrać pisa-
też w Zachodniej Ukrainie.
Moja wspólpraca z ukraińskimi
rze dla odnowienia dobrosą-
kulturalno-artystycznymi instytucjami
siedzkich stosunków między
rozpoczęla się jesienią 2003 r. Wów-
naszymi narodami?
Od lat 90. XX wieku Polska nie-
czas, na Festiwalu Poezji w Polanicy
ustannie byla i jest przyjazna Ukra-
Zdroju, poznalem Jurija Zawgorod-
inie, dlatego wspierala przywracanie
nego, pisarza z Kijowa. Byly wspól-
ukraińskiej niepodleglości i państwo-
ne przeklady wierszy, spotkania na
wości. To Polska wlaśnie, w tym sa-
Festiwalach w Polsce, publikacje w
mym czasie co Kanada, 2 grudnia
pismach spoleczno-kulturalnych i al-
Switlana Braslawska i Kazimierz Burnat
1991 roku, jako pierwsza uznala
manachach. W 2008 r., w kijowskim
suwerenność Ukrainy. Polskie spole-
jest w naszych krajach? Nie wiem ­
nizm ­ Wolodymyr Wynnyczenko i
zeum porzuconych sekretów", ,,Sio-
wydawnictwie ,,Завдруга" ukazala
czeństwo bylo z Wami podczas tra-
naszym obowiązkiem jest gloszenie
Mychajlo Kociubiński, który mocno
stro, siostro" i ,,Badania terenowe nad
się moja książka ,,Odwrócić czas na
gicznych wydarzeń na Euromajdanie
literatury. Naszą powinnością jest
zbliżyl ukraińską literaturę do lite-
ukraińskim seksem". Ponadto Dmytro
lewą stronę", w jego tlumaczeniu
i poszukiwalo wszelkich dróg wspar-
obiektywne wyświetlanie wszystkie-
ratury światowej. Potem futuryzm,
Pawlyczko, Wasyl Machno, Lina Ko-
na język ukraiński. Odpowiednio, w
cia Waszego kraju od pierwszych dni
go co nas dzieli i co lączy. Szukanie
symbolizm, dekadentyzm, neoklasy-
stenko, Sofia Andruchowycz, Taras
2009 i 2012 roku, wydane zostaly
rosyjskiej agresji w Donbasie i anek-
pozytywnych rozwiązań dla umoc-
cyzm. Następnie czasy powojenne i
Prochaśko, Henryk Lion Oldi, Lubko
dwie książki Jurija, w moim tlumacze-
sji Krymu. Polska sprzyja przystą-
nienia przyjaznej platformy myślenia
wspólczesne. Na szczególną uwagę
Deresz i inni. To też ogromna praca
niu na język polski; ,,Pogwar dzikiego
pieniu Ukrainy do Unii Europejskiej;
i dzialania na rzecz budowy wspól-
zasluguje przetlumaczony przez
kilkunastu polskich tlumaczy. Ale,
stepu" i ,,Przecieka piasek między
znosząc reżim wizowy zbliżyla ją do
nego europejskiego domu.
Jerzego Litwiniuka utwór Mykoly
mimo wielości nazwisk, nie jest wy-
palcami". Nasze ostatnie spotkanie
Zachodu. Obecnie w Polsce pracu-
Chwylowego, ,,Ja (Romantyczność)",
starczająca do wyrażenia wielostron-
mialo miejsce we Lwowie w kwietniu
Jak Pan, jako prezes Dol-
je ponad milion Ukraińców, studiuje
ponieważ Chwylowyj to kluczowa
ności i różnorodności wszechukraiń-
2012 r. podczas I Festiwalu ,,Mlody
nośląskiego Oddzialu Związ-
dziesiątki tysięcy mlodzieży. Dla do-
postać ukraińskiego odrodzenia lite-
skiej literatury. Uważam, że ukraiński
lew". Doszlo wtedy do uzgodnienia
ku Literatów Polskich, może
brych sąsiadów każde nieszczęście
rackiego lat 20­30. ,,Rozstrzelanym
Instytut Książki i inne instytucje kultury
wspólpracy między Dolnośląskim Od-
określić poziom zaintereso-
jednego jest nieszczęściem wspól-
Odrodzeniem" nazwal to pokolenie
powinny zwiększyć starania dla pro-
dzialem Związku Literatów Polskich
wania Polaków ukraińską
nym. Żaden czlowiek nie może przy-
ukraińskich pisarzy emigracyjny li-
mocji ukraińskich książek w Europie,
a lwowskim oddzialem Narodowego
literaturą? Na czym opiera
mykać oczu na problemy swoich
teraturoznawca, Jurij Lawrinenkо,
w szczególności w Polsce. Zapewne
Związku Pisarzy Ukrainy, dzięki za-
się Pana osobiste zaintere-
braci. Wiem, że ostatnie, niektóre
który po raz pierwszy użyl tego ter-
wymaga to państwowych programów
poznaniu się z wiceprezesem Olek-
sowanie Ukrainą?
dzialania polskich polityków zrodzily
Obcowanie z ukraińską literaturą
minu jako tytulu almanachu ukraiń-
finansowania.
sandrem Gordonem. Niestety, trzy
nowe pytania historyczne, nasilily
w Polsce z różnych powodów maleje,
skiej prozy i poezji z lat 1917­1933.
Dla mnie osobiście ukraińska
miesiące później, Jurij Zawgorodnyj
się ruchy nacjonalistyczne po obu
a następnie ponownie rośnie, zwlasz-
Książka ta zostala wydana w Pa-
literatura, zwlaszcza poezja, budzi
zmarl. Lecz do dziś żyje, bliska nam
stronach. Na szczęście stosunki
cza pod wplywem sytuacji spoleczno-
ryżu w 1959 r. pod patronatem Je-
zainteresowanie jako zjawisko kul-
obu, idea porozumienia i wspólpracy
polsko-ukraińskietrwale dobre i
politycznej w waszym kraju (poma-
rzego Giedroycia i ,,Kultury". Z kolei
turowo-artystyczne także dlatego, że
polsko-ukraińskich środowisk twór-
silne, żadne incydentalne zachowa-
rańczowa rewolucja, majdan, wojna
pokolenie lat 60. (tzw. ,,Zaduszone
wzbogaca moją wyobraźnię. Stala
czych. Następnym etapem wspólpra-
nia wladz obu krajów nie są w stanie
na wschodzie...). Uważam jednak,
Odrodzenie") reprezentowane jest
się też wyzwaniem do jej przekladu
cy bylo uczestnictwo w kolejnych lite-
ich zniszczyć. Trudną wspólną hi-
że jest zdecydowanie za male, biorąc
w Polsce przez Walerija Szewczuka
na język polski. Dotychczas, w moim
rackich festiwalach organizowanych
storię trzeba dobrze znać, ale tak-
pod uwagę wasz bardzo bogaty na-
(powieści ,,Dom na wzgórzu" i ,,Oko
przekladzie, wydane zostaly dwie
przez oddzialy NZPU we Lwowie,
że pamiętać i przypominać te karty
rodowy dorobek literacki. Zaczynając
otchlani"), Linę Kostenko, Wolody-
książki poety z Kijowa, Jurija Zawgo-
Kijowie, Charkowie. Do ich udzialu
historii, w których Polacy i Ukraińcy
od dawnej literatury do tej z ХІХ­ХХ
myra Drozda czy Jewhena Hucalę.
rodnego ,,Pogwar dzikiego stepu"
zaprosilem też oddzial ZLP w Po-
podawali sobie pomocną dloń w
stulecia malo ukraińskich pisarzy
Warto zapoznać się z ich utworami,
(2009) i ,,Przecieka piasek między
znaniu, co pozwolilo na rozszerzenie
walce przeciw wspólnym wrogom.
bylo znanych polskiemu czytelnikowi.
gdyż lata 60. są w historii ukraińskiej
palcami" (2012) oraz zbiór poezji
możliwości przyjazdu ukraińskich
Prawda nie potrzebuje zwycięstwa,
Tlumaczeń na język polski bylo malo,
literatury momentem przelomowym;
poetki z Iwano-Frankiwska, Switla-
autorów, nie tylko na nasz Festiwal
zwyciężyć musi przyszlość!
ponieważ celowo akcent polożony
na fali politycznej odwilży ujawnila się
ny Breslawskiej, ,,Na linii oddechu"
do Polanicy Zdroju, ale także na po-
Pisarze i ludzie sztuki nie muszą
byl na literaturę rosyjską.
w literaturze i sztuce wolność twórcza
(2018). Ponadto przelożylem wiersze
znański Listopad Poetycki.
odnawiać przyjaznych relacji, bo one
I tak, w ogromnym skrócie, na
i powrót do rodzimej tradycji.
i eseje okolo trzydziestu ukraińskich
Pyta Pani o ,,galicyjską jesień".
byly i są. Ale spoczywa na nas, obo-
czytelniczą uwagę zasluguje bardzo
Wg mojego rozeznania najbar-
autorów, które opublikowano w po-
Cóż, to prestiżowa impreza literac-
wiązek ich rozszerzania i poglębiania.
wielu ukraińskich pisarzy-klasyków,
dziej znanymi ukraińskimi autorami w
nad 45. antologiach i almanachach.
ko-artystyczna o nazwie Między-
W tym celu niezbędne jest zbliżenie
począwszy od latopisu ,,Powieść
Polsce, posiadającymi książki w prze-
Wielu z nich bralo udzial w Między-
narodowa Galicyjska Jesień Lite-
wspólpracy Związków Twórczych
minionych lat" (zw. też ,,Kroniką Ne-
kladzie na język polski, są: Jurij An-
narodowym Festiwalu Poezji ,,Poeci
racka". Jej pomyslodawcą i orga-
obu krajów na szczeblu centralnym,
stora"), czy ,,Slów o wyprawie Igora"
druchowycz ­ ,,Dwanaście kręgów",
bez granic" w Polanicy Zdroju i in-
nizatorem jest Andrzej Grabowski.
ale nade wszystko na szczeblu od-
(XII w.), poprzez dziela Hryhorija
,,Moskoviada", ,,Erz-herz-perc (eseje)
nych imprezach literackich. Ostatnio
Bazą jest Dworek Paderewskiego
dzialów, regionów. Same kontakty
Skoworody, do ,,Eneidy" Iwana Ko-
i kilka innych tytulów; Serhij Żadan
pracuję nad przekladami waszych
w Kąśnej Dolnej. Przez tydzień, od
i dzialania indywidualnych twórców
tlarewskiego, dającej początek ukra-
­ ,,Depeche Mode", ,,Woloszywogra-
poetów, których twórczość, w cza-
28. lat, odbywają się spotkania w
nie wystarczą, ba, niezdolne wy-
ińskiej nowożytnej literatury (1798).
d","Mezopotamia", za którą otrzymal
sach radzieckiej wladzy byla zakaza-
szkolach, bibliotekach, domach kul-
wierać wplywu na kierunek polityki
Dalej romantyzm ­ Taras Szewczen-
Nagrodę Angelusa (Wroclaw, 2015)
na. Jestem przekonany, że wspólnie
tury województwa malopolskiego,
kulturalnej naszych wladz. A jaka ona
ko; realizm ­ Iwan Franko; moder-
i inne tytuly; Oksana Zabużko ­ ,,Mu-
z Panią, przygotujemy książkę, i jesz-
podkarpackiego, do niedawna rów-