Slawne postacie

19

www.kuriergalicyjski.com * kurier galicyjski * 31 stycznia­14 lutego 2019 nr 2 (318)

królowa światowej opery

rodem ze Stanislawowa

29 stycznia świat kultury obchodzil 100. rocznicę urodzin Iryny Malaniuk,

solistki Opery Wiedeńskiej i Monachijskiej, artystki, występującej na wielu ope-

rowych scenach świata. Śpiewaczka urodzila się w Stanislawowie, studiowala

w Konserwatorium przy Towarzystwie Muzycznym im. Stanislawa Moniuszki.

Pierwszym jej profesorem śpiewu byl bas Adam Didur.

5 września 1939 roku Adam Di-

im. Szaszkiewicza (dziś szkola nr 7)

SABINA RÓŻYCKA

dur dal swoim czterem uczniom po

oraz w Stanislawowskim gimnazjum

tekst i zdjęcia

50 zlotych i powiedzial, że mogą wra-

żeńskim (budynek przy ul. Szew-

ilustracje ze zbiorów

cać do domu. Z Irą do domu wrócila

czenki 82).

HANNY KARAŚ

jej siostra Elza. Dopiero 3 paździer-

W tej szkole Ira po raz pierwszy

Ira Malaniuk pochodzi ze stare-

nika siostry dotarly do Stanislawowa.

zaśpiewala partię Liska w dziecię-

go arystokratycznego rodu, w któ-

Podczas wojny Iryna ciężko zacho-

cej operze Mykoly Lysenki ,,Koza

rym zmieszala się krew różnych na-

rowala. Wyzdrowiala jednak i nadal

dereza". Po ukończeniu gimnazjum

rodów europejskich ­ opowiada dla

śpiewala w Operze Lwowskiej. W

16-letnia mloda utalentowana dziew-

Kuriera Galicyjskiego Hanna Karaś,

1943 roku Irynie Malaniuk udalo się

czyna studiowala w Konserwatorium

profesor Katedry Wychowania Mu-

wyjechać do Wiednia, co uratowalo

przy Polskim Towarzystwie Muzycz-

zycznego i Dyrygentury Uniwersyte-

ją od sowieckich obozów i możliwej

nym im. Moniuszki. Jak mówi Han-

tu Przykarpackiego. ­ Primadonna

śmierci. Z czasem za granicę prze-

na Karaś, to towarzystwo powstalo

operowa pochodzi z rodu francu-

nieśli się rodzice i siostra.

w Stanislawowie w 1879 roku i bylo

Iryna Malaniuk w mlodości

skiego księcia de Giza, pretendenta

W Wiedniu Ira Malaniuk odwie-

podporządkowane Malopolskiemu

Iryna Malaniuk

do tronu francuskiego, który podczas

dzala lekcje śpiewu u znanej śpie-

Stowarzyszeniu muzycznych i śpie-

Przyjechala z nim na Galicję i osiedli

rewolucji francuskiej 1792 roku uciekl

waczki Anny Bar-Mildenburg, mają-

wspomina Hanna Karaś, która wów-

waczych towarzystw we Lwowie.

w miejscowości Gluszków. Dziś ta

z Francji i znalazl się w Wiedniu. Tam

cej tytul Kamerzingerin, nadawany

czas towarzyszyla artystce. ­ Iryna

W 1936 roku Ira rozpoczyna

wioska leży w rejonie Horodenki.

znanym śpiewakom przez królów.

Malaniuk odwiedzila dom, w którym

naukę śpiewu u znanego polskiego

Dyplomowany lekarz, ksztalcony

Po latach Malaniuk sama zostanie

się urodzila. Drzwi otworzyl jej jakiś

śpiewaka operowego Adama Didu-

w Wiedniu, nie zagrzal dlugo miej-

dwukrotnie nagrodzona tym tytulem

mężczyzna w kurtce mundurowej i...

ra. W swej autobiografii ,,Glos serca"

sca na wiosce i zostal naczelnym

przez wladze Niemiec i Austrii. Zosta-

gaciach i po rosyjsku powiedzial, że

znana europejska primadonna zapi-

lekarzem Dyrekcji kolei w Stanisla-

la solistką oper we Wloszech, Francji,

nikogo nie puści do swego miesz-

sala, że lekcje z maestro byly nietra-

wowie. Córka z szacownej rodziny

doktora Żukowskiego, Olga, w 1911

roku wyszla za mąż za wojskowe-

go lekarza armii austriackiej Osypa

Malaniuka, który byl kuzynem innej

znanej śpiewaczki operowej ­ Solo-

mei Kruszelnickiej.

Iryna przyszla na świat 29 stycz-

nia 1919 roku. W rodzinie byla już

starsza o pięć lat siostra Elza. Mlod-

szą córkę nazwano Iryna Stefania.

Do 11 roku życia Ira w rodzicami i sio-

Adam Didur ­ polski bas,

strą mieszkali w dużym domu, gdzie

profesor Iryny Malaniuk

Osyp Malaniuk mial gabinet lekarski.

Dom ten przy ul. Hruszewskiego 17

zmienil swoje nazwisko na von Kish.

zachowal się do dziś. Sąsiadami ro-

Tytulowany książę-wygnaniec byl

dziny lekarza byly rodzina polskiego

prapradziadkiem śpiewaczki. Córka

adwokata Dworskiego i handlarza

księcia, Franciszka, pobrala się z von

niemieckiego Gargeishaimera. Od 6

Kaisersgaimbem. Ich córka, Amalia,

Iryna Malaniuk na scenie Frankiwskiej Filharmonii Obwodowej, noszącej jej imię

roku życia Iryna pobierala lekcje gry

zostala żoną majora armii cesarza

dycyjne: zmuszal swych uczniów do

Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Argen-

kania. Śpiewaczka zwrócila się do

na fortepianie, które niezbyt lubila,

Nicolausa Richtera von Klucharich.

calodziennego przebywania w klasie,

tyny. Na Ukrainie, będącej wówczas

wladz miasta z prośbą o zwrot swe-

aby śpiewać i sluchać się nawzajem.

pod wladzą sowiecka, o Irynie Mala-

go domu, bowiem posiadala na niego

Po 3­4 godzinach śpiewu studenci

niuk po prostu ,,zapomniano". Ale ona

wszystkie dokumenty.

musieli udać się do sklepu z plytami

nie zapomniala o swym Stanislawo-

Nie chciala tam mieszkać. Miala

i tam w dusznych i ciasnych kabin-

wie. W największych salach koncer-

zamiar urządzić tam centrum kultury

kach sluchać nagrań znanych śpie-

towych zawsze swój występ kończyla

muzycznej. Możliwe, że wladze mo-

waków. Adam Didur zapraszal na

pieśniami ukraińskimi. Jak twierdzi

gly zadowolić prośbę światowej sla-

swe lekcje znanych śpiewaków, aby

Hanna Karaś, o szczególnym talencie

wy śpiewaczki i otrzymać w mieście

jego uczniowie uczyli się u najlep-

Iryny Malaniuk świadczy taki epizod z

wspaniale centrum muzyczne, ale co

szych techniki śpiewu i zachowania

jej życia: w 1951 roku podczas festi-

bylo robić z 10 rodzinami, zamiesz-

na scenie. W maju 1939 roku Iryna

walu wagnerowskiego w niemieckim

kującymi kamienicę? W 2014 roku

Malaniuk debiutowala w roli Amneris

Bayreuth bez przygotowania opraco-

na jej budynku umieszczono tablicę

w operze ,,Aida" Verdiego. Występ

wala trudną partię Friki w ,,Pierścieniu

pamiątkową i imię Iryny Malaniuk

odbyl się w Operze Lwowskiej. Po

Nibelungów". Występ przyniósl śpie-

nadano Obwodowej Filharmonii. Od

debiucie mlodą śpiewaczkę i jej

waczce niebywaly triumf.

2007 roku na tej historycznej scenie

maestro zaproszono do Opery War-

W 1972 toku artystka zakończyla

odbywają się konkursy mlodych uta-

szawskiej. Didurowi zaproponowano

karierę zawodową, ale nadal praco-

lentowanych wokalistów, w których

posadę dyrektora tej sceny. Do sto-

wala jako profesor austriackiej Aka-

brali udzial również studenci wokalu

Rodzinny dom Iryny Malaniuk. Dziś są tam sklepy i pry-

licy zabral ze sobą czterech najlep-

demii Muzycznej w Grazu.

z Polski.

watne mieszkania

szych swoich uczniów, wśród których

­ W 1994 roku Iryna Malaniuk

Primadonna zmarla 25 lutego

byla Iryna Malaniuk. Z córką do stoli-

Dalej rodowe drzewo rozrasta się, bo

ale za to z chęcią śpiewala. Od 8 roku

odwiedzila Ukrainę. Wystąpila z

2009 roku i zostala pochowana w Au-

cy wyjechal jej ojciec. Niestety mlodej

córka Amalii, Gabriela von Klucharich,

życia dziewczynka zaczęla sluchać z

koncertami we Lwowie i Iwano-Fran-

strii w miejscowości Zirl. Cala jej spu-

śpiewaczce nie udalo się zadebiuto-

babcia Iryny, poznala we Wiedniu ukra-

rodzicami radiowych transmisji oper

kiwsku. W 2002 roku primadonnę

ścizna artystyczna zostala za granicą,

wać na stolecznej scenie ­ wybuchla

ińskiego studenta, przyszlego lekarza,

z La Scali. Uczyla się przyszla prima-

opery spotykano iście po królewsku:

gdyż dzieci nie miala. Na Ukrainie

II wojna światowa.

Aleksandra Mariana Żukowskiego.

donna w ukraińskiej prywatnej szkole

podano dla niej pozlacaną karetę ­

obecnie mieszkają jej dalecy krewni.