18

Przegląd wydarzeń

20 grudnia 2019­16 stycznia 2020 nr 23­24 (339­340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Kościól w Buszczu jak feniks z popiolów

Dwa razy do roku, w dniach 15 sierpnia i 8 września odbywają się doroczne pielgrzymki Polaków i Ukra-

ińców do kościola Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Buszczu kolo Brzeżan na Podolu. Skazana

na rujnację świątynia zostala odbudowana dzięki akcji dobroczynnej ks. Stanislawa Żaka z USA.

razu wyjaśnil, że cala jego rodzina

coś uczynić, aby odbudować tę świą-

umieszczono obrazy. Na początku

KONSTANTY CZAWAGA

pochodzi z Buszcza i okolic, że bab-

tynię. Zrobilem zdjęcia i zagościlem

2017 roku oczyszczono podziemia

tekst i zdjęcia

cia byla Ukrainką. W domu rodzinnym

też u wuja, u ciotki w sąsiedniej wsi

kościola, gdzie bylo mauzoleum z

w powojennej Polsce zaszczepiono

Dworcy. Wrócilem do mojej parafii

trumnami bylych proboszczów i waż-

Pod koniec lata br. w Kurii Me-

mu glęboką milość do tej dalekiej wsi

w Stanach. Mieliśmy tam Rycerzy

nych parafian. Dalej powstaly cztery

tropolitalnej we Lwowie pod patro-

na Kresach. Dokladnie przekazywa-

Kolumba. Opowiedzialem im o mo-

oltarze boczne, które przed tegorocz-

natem  arcybiskupa  Mieczyslawa

no mu wiedzę o Buszczu, nazwiska

jej podróży na Ukrainę i pokazalem

nym odpustem poświęcil ks. kanonik

Mokrzyckiego eksponowano kolejną

wszystkich bylych mieszkańców, a

zdjęcia. Wtedy jeden parafianin po-

Roman Stadnik, dziekan halicki.

poplenerową wystawę studentów o

najwięcej opowiadano o kościele.

chodzenia ormiańskiego powiedzial:

Ks. Stadnik sprawowal Mszę św.

zabytkach sakralnych Lwowskiego

Wzrastal w atmosferze kultu cudow-

,,Proszę księdza, musimy zacząć coś

po ukraińsku, homilię wyglosil po

Państwowego Instytutu Sztuki De-

ks. Stanislaw Żak

nego obrazu Matki Boskiej Busz-

robić, aby wyremontować ten kościól".

ukraińsku i po polsku. Po ukraińsku

koracyjnej i Stosowanej im. Iwana

czeckiej.

Otworzyl książkę bankową i wystawil

przemawial też ks. Stanislaw Żak.

Trusza. Tym razem na rysunkach i

zerunek Matki Boskiej z Buszcza na

Ks. Stanislaw Żak opowiedzial o

czek na trzysta dolarów. Potem otwo-

To dlatego, aby wszyscy zrozumieli

akwarelach można bylo zobaczyć

Podolu trafil do Raclawic Śląskich.

niezwyklym losie skarbów ze świąty-

rzylem konto w banku i zaczęliśmy

­ wyjaśnili. Większość wiernych to

najstarsze sanktuarium maryjne w

­ Po zakończeniu wojny poszu-

ni w Buszczu. Na początku kwietnia

zbierać datki. Następnie skontakto-

byli Ukraińcy, którzy chodzą do cer-

archidiecezji lwowskiej obrządku la-

kiwalem tych obrazów ­ mówil dalej

1944 roku, gdy pożoga doszla na

walem się z księżmi w Brzeżanach,

kwi. Z Brzeżan przyjechali rzymscy

cińskiego ­ XVII-wieczny kościól pw.

ks. Stanislaw. Żak. ­ Przypadkowo

Podole, podpalono kościól, w wyni-

aby zebrać podpisy i zarejestrować

katolicy, a z Polski ­ rodziny bylych

Wniebowzięcia NMP w Buszczu kolo

poznalem w Monachium polskiego

ku czego splonęlo jego wnętrze, ale

w urzędzie ukraińskim wspólnotę ka-

mieszkańców Buszcza i okolicy, któ-

Brzeżan. Metropolita lwowski wręczyl

biskupa Alfonsa Nossola z Opola,

obrazy w oltarzu zostaly nietknięte.

tolicką obrządku lacińskiego w Busz-

rzy ofiarowali obraz św. Jana Pawla

pamiątkowe medale ks. Stanislawowi

który powiedzial, że te obrazy są w

Ogień zgasl, gdy doszedl do oltarza.

czu. Z jakiegoś powodu nie sporzą-

II. Brzmialy pieśni religijne w dwóch

Żakowi i prezesowi lwowskiej organi-

jego diecezji i zaprosil odwiedzić od-

­ To byl widomy znak ich cu-

dzono kopii tych dokumentów i gdzieś

językach. Wspólnie modlono się też

zacji spolecznej ,,ContrForce" Annie

nowiony w 1975 obraz Matki Boskiej

downości i szczególnej opieki Matki

w tych urzędach zniknęly. Myślę, że

o pokój na Ukrainie.

Korżewej, pomyslodawczyni i organi-

z Buszcza. W roku 2000 biskup opol-

Bożej ­ stwierdza kaplan.

zrobiono to specjalnie, aby nikt nie

Po Mszy św. przed kościolem

zatorowi plenerów.

ski Alfons Nossol, na podstawie bulli

Na drugi dzień po spaleniu ko-

mógl potem tego znaleźć. Już kolejny

rozmawialy obok nas dwie starsze

Anna Korżewa wyjaśnila, że jako

papieża Jana Pawla II, nadal kościo-

ściola poszla tam jego ciotka, która

proboszcz w Buczaczu ks. Andrzej

kobiety.

badacz sztuki interesuje się obiek-

lowi rangę sanktuarium Matki Boskiej

prala obrusy oltarzowe i wiedziala

Remineć zarejestrowal wspólnotę, a

­ Moja matka zawsze opowia-

tami, które powiązane są z rodem

Buszczeckiej. Moraviec przyjechal z

gdzie jest klucz od tabernakulum.

w 2012 roku uzyskal zezwolenie na

dala, jakie tu są piękne widoki, i na-

Sieniawskich, a wlaśnie kościól w

malżonką i rozpoznal tam też moją

Otworzyla i zobaczyla tam dwa

remont kościola.

prawdę tak jest ­ powiedziala Polka.

Buszczu zostal w 1624 roku wybu-

ciotkę, która przyniosla parafianom

kielichy z Najświętszym Sakra-

Na początku prawie nikt nie

­ Ale my już nie wrócimy do Buszcza,

dowany przez Hieronima i Katarzy-

chleb i mleko, gdy zabierali te obrazy

mentem. Zawinęla w jakiś obrus z

wierzyl, że ten potężny zniszczony i

nasze dzieci i wnuki też. Dobrze, że

nę Sieniawskich z Brzeżan. Wedlug

ze spalonego kościola. Niemiec opo-

kościola i zaniosla do swojej siostry,

zbezczeszczony buszczecki kościól

ten kościól zostal uratowany.

kronik, pierwsza pisana wzmianka o

wiedzial co bylo z nim dalej. Ks. Zając

dal mu medalion z wizerunkiem Matki

Bożej. Z Brzeżan niemieckiego ofice-

ra Georga Franca Moravca skierowa-

no na front, a tam kula uderzyla w ten

medalik i tak jego życie zostalo ura-

towane. Zamówil kopię tego obrazu,

który byl przewożony w calej Polsce,

od rodziny do rodziny pochodzącej z

Buszcza. Wierzyl on, że dzięki Mat-

ce Bożej z Buszcza przeżyl wojnę.

W Raclawicach dziękowal za to, że

po wojnie wiele lat mógl cieszyć się

życiem w dobrym zdrowiu. Jego ma-

rzeniem bylo, by do tej miejscowości

przyjechal niemiecki chór i zaśpiewal

przed wizerunkiem Matki Boskiej.

można odnowić. W czasach komu-

­ A my z mężem pochodzimy

Przeszkodzil temu ogloszony stan

nizmu przez dlugi czas używano go

z Lemków ­ padlo z ust Ukrainki. ­

wojenny. Jeszcze w latach 90. można

Kościól pw. Wniebowzięcia NMP w Buszczu

jako magazynu nawozów sztucznych

Naszych rodziców, jak i waszych tak

bylo go spotkać w Raclawicach Już

i innych chemikaliów dla kolchozu. Te

samo przesiedlili. Tylko was na Za-

Buszczu pochodzi z 1086 roku i in-

do piwnicy. Przez calą noc modlili się,

po śmierci żony Moraviec wraz z cór-

chemikalia calkowicie zniszczyly ścia-

chód, a nas na Wschód.

formuje, że pierwszy kościól byl tam

adorowali, a na drugi dzień wyslala

ką regularnie przyjeżdżal na odpusty

ny i kamienną posadzkę. Przez więcej

Tymczasem ks. Stanislaw Żak

drewniany. Podczas najazdu Tatarów

swoją córkę do Brzeżan, do ks. Filipa

do Raclawic. Zmarl w 2005 roku.

niż 70 lat kościól byl bez dachu. Na wsi

i ks. Andrzej Remineć zaprosili

w 1241 roku zostal spalony. W 1367

Zająca, proboszcza Buszcza, który

Ks. Stanislawa Żaka los za-

oraz w calej okolicy pozostala nielicz-

wszystkich do obejrzenia wystawy

roku wzniesiono nowy kościól, a od-

tam się ukryl. Nakazal jej przekazać

prowadzil na misje do Anglii i USA,

na garstka ludzi, którzy przyznawali

poplenerowej mlodych malarzy ze

budowana osada w 1376 roku otrzy-

Najświętszy Sakrament do kościola w

jednak ciągle myślal też o Buszczu.

się do pochodzenia polskiego. Od

Lwowa, którzy w ramach projektu or-

mala prawa miejskie. Na przelomie

Brzeżanach. Tymczasem zwrócil się

Jego marzenie spelnilo się w 2001,

odzyskania przez Ukrainę niepodle-

ganizacji spolecznej ,,ContrForce", w

XV i XVI wieków kościól w Buszczu

o pomoc do znajomego niemieckiego

gdy na Ukrainę przybyl z wizytą apo-

glości w ruinach kościola okazyjnie

swoich pracach przedstawili kościól

zostal spalony podczas najazdu Ta-

oficera Georga Franciszka Moravca,

stolską papież Jan Pawel II.

byly odprawiane Msze święte przez

Wniebowzięcia NMP w Buszczu.

tarów i Turków. W 1540 roku Tatarzy

który byl katolikiem, profesorem mu-

­ Jakiś czas temu ksiądz ks. Ni-

księży z Brzeżan. Nie bylo jednak

Na zakończenie ks. Stanislaw

kolejny raz spalili nowy kościól. W

zyki i śpiewu w Monachium oraz byl

colas poprosil mnie o zaproszenie

systematycznego sprawowania kultu

Żak, który jest glównym koordynato-

1644 roku ukończono budowę pięk-

organistą w kościele. Moraviec oraz

nowo wyświęconego biskupa Stani-

Bożego, ponieważ w zimie bylo tam

rem zbiórki funduszy na odbudowę

nego kościola z ciosanego kamienia

czterech niemieckich żolnierzy wraz

slawa Szyrokoradiuka z Kijowa do

bardzo zimno (kościól nie mial okien),

kościola w Buszczu powiedzial:

i bogato go wyposażono. W oltarzu

z dwoma parafianami ­ Michalem

Ameryki ­ wspominal ks. Stanislaw

a wiosną i jesienią, kiedy padają

­ Modlimy się wraz z ks. An-

glównym umieszczono dwa obrazy

Żakiem (dziadkiem ks. Stanislawa

Żak. ­ Zaprosilem go do Stanów, a

deszcze, wilgotno. Istniala obawa, że

drzejem w każdą pierwszą niedzielę

przywiezione z Rzymu. Do tej świątyni

Żaka) i Józefem Berziukiem pojechali

on zaprosil mnie, żebym przyjechal

sklepienie może runąć na wiernych.

miesiąca za wszystkie organizacje

pielgrzymowali wierni z calej archidie-

do Buszcza, aby przywieźć pozostale

na Ukrainę. Zapewnil, że zaszly tam

W 2014 roku odbudowano dach, w

charytatywne,  które  przekazują

cezji lwowskiej, szczególnie w dniach

tam obrazy do Brzeżan. Na drodze

zmiany i że mogę przyjechać. Z oka-

2015 wstawiono okna i drzwi, wylano

datki na rzecz tego kościola i para-

15 sierpnia i 8 września. W 1667 roku

powrotnej zostali zatrzymani przez

zji wizyty papieża Jana Pawla II po-

cementową podlogę, zalożono elek-

fii Brzeżany. I czekamy również na

król Jan III Sobieski w czasie przygo-

Gestapo. Oficer Moraviec wytluma-

jechalem na Ukrainę. Bylem wtedy w

tryczność i otynkowano prezbiterium.

multimilionerów. Jeśli państwo zna-

towań do bitwy pod Podhajcami mo-

czyl, że znalezione dziela sztuki zabral

Kijowie i Lwowie. Później poprosilem

Zamówiono też kopie obrazów do ol-

ją jakiegoś milionera czy multimilio-

dlil się w buszczeckim kościele przed

ze spalonego kościola dla muzeum w

we Lwowie kierowcę, aby zabral mnie

tarza, które 26 lipca tego roku zostaly

nera, to proszę zaprowadzić go do

obrazem Matki Boskiej Buszczeckiej,

Niemczech. Obrazy przechowywano

do Buszca. Już za Brzeżanami zoba-

uroczyście wprowadzone do kościo-

biskupa czy do mnie, ponieważ jest

prosząc ,,o zwycięstwo nad wrogami

przez kilka miesięcy w Buczaczu.

czylem wieżę i drzewa rosnące na

la i biskup pomocniczy archidiecezji

jeszcze dużo pracy i potrzebujemy

Polski". Tak bylo do 1944 roku.

Przed wymuszonym wyjazdem do

kościele. Drzwi do kościola byly za-

lwowskiej Leon Maly je poświęcil.

pieniędzy na odbudowę kościola w

Podczas otwarcia we Lwowskiej

powojennej Polski parafianie zrobili

bite deskami. Otworzylem, wszedlem

Rok później biskup Stanislaw Szy-

Buszczu, aby przywrócić piękność

Kurii wystawy glos zabral również

ogromne pudlo z desek, w którym

do środka. Padlem na kolana przed

rokoradiuk z Charkowa uroczyście

tej świątyni, która jest otwarta dla

przybyly z USA ks. Stanislaw Żak,

schowali cenny ladunek. Razem z

glównym oltarzem, a potem coś mi

konsekrowal oltarz glówny, w którym

wszystkich.

który przemawial po ukraińsku. Od

przybylą ze Wschodu ludnością wi-

się stalo. Zrodzila się myśl, że trzeba