img
21
www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 20 grudnia 2019­16 stycznia 2020 nr 23­24 (339­340)
Ukraina inna niż we Lwowie
Wspólnickich, Koszaków i innych.
powiatowym, w którym odbywaly się
Warto w tym miejscu podkreślić, że
jarmarki, na które zjeżdżali Huculi z
powiat kosowski zamieszkany byl w
górskich wsi i sprzedawali tu swoje
znacznej większości przez ludność
rękodzielo. Tym samym miasto stalo
architekturze miasta, która jest jednak
dojść do najstarszej miejskiej plaży
JERZY HERMA
wyznania greckokatolickiego, a lud-
się ośrodkiem huculskiej sztuki.
pelna kontrastów, bo obok 2­3 piętro-
Lanzeron powstalej w 1794 roku.
tekst
ność często zawierala mieszane
Obecnie zrównano pojęcie cera-
wych niewyremontowanych kamienic
Skoro Odessa jest miastem por-
zdjęcia ze zbiorów autora
miki ,,huculskiej" z ,,kosowską" i uży-
malżeństwa.
stoją nowoczesne obiekty z bardzo
towym, to szukaliśmy plaży i ta tabli-
wa się ich zamiennie. Uważa się, że
Tak się zdarzylo, że ostatnio
drogimi sklepami. Korzystalem też
ca zrobila na mnie duże wrażenie,
tradycja związana z ceramiką jest
Huculska czy pokucka?
znowu wrócilem na moją ukochaną
trochę z komunikacji miejskiej, jadąc
że 220 lat temu ludzie już tutaj się
ważnym elementem tożsamości i
Znawca  pokuckiej  ceramiki
Ukrainę, tylko tyle, że w zupelnie
do odleglych dzielnic miasta, jak np.
plażowali.
znakiem przynależności do spolecz-
Tadeusz Seweryn, autor ,,Pokuc-
inne rejony niż te, w których slużylem
Arkadii. I tu mila niespodzianka bo
ności huculskiej. Natomiast sztuka
kiej Majoliki Ludowej", wydanej w
w polskim konsulacie. Odwiedzilem
miejscowi pasażerowie bardzo życz-
huculska jest postrzegana jako
Krakowie w 1929 roku podkreślal,
wreszcie Odessę. To 1,5 godziny lotu
liwie i chętnie udzielali wszystkim in-
część ukraińskiego dziedzictwa na-
że zaliczanie pokuckich wyrobów
z Katowic, a i z innych miast Polski
formacji jak najlepiej w dane miejsce
rodowego.
ceramicznych do sztuki huculskiej
nie wiele dlużej. Polecam taką wy-
dojechać! Jako ciekawostkę powiem,
Warto przez chwilę zadumać się
jest nieporozumieniem. Byl zdania,
cieczkę bo to lepsze doznanie niż fil-
że w centrum Odessy jest też ulica
nad tym, czy kosowska ceramika by-
że wyroby pochodzące z ,,polskich
my na temat Ukrainy. Będąc jeszcze
Polska, nazwa napisana też literami
laby tym czym jest, gdyby nie polski
wysepek" na Pokuciu wyróżnia-
we Lwowie mialem okazję pojechać
lacińskimi.
korzeń, z którego wyrosla? Wszak
ly się znacząco na tle prawdziwej
na letni wypoczynek na Krym do
Miasto dla każdego turysty jest
Aluszty, w roku 2010, kiedy o aneksji
ciekawe. Przepiękna opera i znako-
tego terytorium przez Rosję chyba
mity zespól artystów w wykonaniu,
prawie nikomu się nie śnilo, mimo że
którego wysluchaliśmy z przyjemno-
w autonomicznej republice na moje
ścią ,,Trubadura" G. Verdiego za cenę
ukraińskie powitania w różnych miej-
18 zl dwa bilety! Obok liczne muzea,
scach odpowiadano wylącznie po
przepięknie odrestaurowane budynki
rosyjsku! Nie dziwilo mnie to jednak
w kontraście do stojących obok dwu,
zbytnio, bo status quo tego terenu
trzypiętrowych stylowych kamienic
bylo mi znane.
w najstarszej Przymorskiej dzielnicy
Jerzy Herma
Zaskoczyla mnie jednak Ode-
miasta, przeważnie zaniedbanej i już
Handlowe oblicze Odessy, z któ-
ssa, bo jeden na dziesięć miesz-
bardzo zniszczonej. Wymaga pilnej
rym też się zapoznalem, jak chyba
kańców, tego ciekawego skądinąd
renowacji. Do portu prowadzi nas
każdego ukraińskiego miasta, to bazar
miasta portowego, odpowiadal mi po
ulica Ekaterińska prosto do pomnika
niedaleko dworca i świeże produkty i
ukraińsku. Wiem, wiem i rozumiem,
carycy Katarzyny, zalożycielki mia-
świeże mięso leżące bez lodówek. To
że kryterium językowe nie jest jedy-
sta Odessa (!). Dalej w dól do portu
jest absolutnie rewelacyjne doznanie,
nym, które określa przynależność
prowadzą slynne Potiomkinowskie
W galerii rodziny Troć. Na pierwszym planie Maria Teresa
aż się chce Polakowi krzyczeć, że to
Troć, najmlodsza reprezentantka rodzinnego talentu. W
nie możliwe tak targować.
tle autorka tekstu
Kiedy mieszkalem we Lwowie
ogromne znaczenie w kryteriach
huculskiej sztuki i widzial w nich
to również chętnie na bazarze za-
UNESCO ma to, że dziedzictwo nie-
więcej nalecialości seklerskich. Po-
opatrywalem się w owoce, warzywa,
materialne jest dla danej spoleczno-
nadto sam Wlodzimierz Szuchie-
wszelakie kiszonki, sery, przyprawy
ści źródlem poczucia tożsamości...
wicz twierdzil, że garncarze nie byli
azjatyckie, suszone ryby, świeże
i ciąglości. Choć ciąglość polskiej
Huculami. Huculi nabywali wyroby
mięso i kielbasy nie obawiając się o
tradycji na ziemi kosowskiej zostala
garncarskie do celów dekoracyjnych
swoje zdrowie. W Odessie, mieście
jak się wydaje bezpowrotnie prze-
bądź użytkowych. Dlatego też garn-
portowym, jest więcej świeżych ryb,
rwana przez okrutne wichry wojny, to
carze tworząc niemal wylącznie dla
ale reszta ma charakter taki sam jak
przekazane umiejętności związane z
huculskich klientów nauczyli się od
gdzie indziej na Ukrainie. Niestety nie
tradycyjnym rzemioslem przetrwaly,
nich pewnych technik zdobniczych,
zdążylem odwiedzić katakumb, ale
dzięki kontynuacji przez ukraińską
jak np. kreskowania i kratkowania,
to zostawię sobie na następny raz,
spoleczność. Ale o polskim wkladzie
stosowanych na pisankach, w mo-
jak w roku przyszlym być może przy-
w tworzenie tej tradycji często się za-
siężnictwie i tkactwie. Jak pisal Se-
jadę w lecie na plażę do nieodleglej
pomina.
weryn: ,,kaflarstwo pokuckie zroslo
Czernomorki, wsi turystycznej na po-
Biorąc pod uwagę szerokie tlo hi-
się organicznie z potrzebami hucul-
ludnie od Odessy. Czterodniowy po-
storyczne, które zostalo tu skromnie
skiej wsi". Pomimo tego odróżnialo
byt zakończylem na lotnisku niezbyt
nakreślone, sądzę, że narody ukra-
się od sztuki huculskiej rodzajem
odleglym od centrum miasta i tanimi
iński i polski mogą zgodnie wznieść
ornamentacji.
liniami Wizzair szczęśliwie wrócilem
narodową ludzi zamieszkujących w
schody (policzyliśmy ­ 192) wykorzy-
toast za sukces malowanej ceramiki
Problemów przysparzala także
do kraju.
danym kraju. Przecież w Szwajca-
stane m.in. przez slynnego reżysera
kosowskiej odniesiony na arenie mię-
klasyfikacja geograficzna. Kosów
Co ważne w tej podróży, caly wy-
rii, Holandii, Moldawii i wielu innych
Eisenszteina w filmie ,,Pancernik Po-
dzynarodowej. I nie ma się tu co obra-
leży na pograniczu Pokucia i Hu-
jazd: bilety, nocleg i wyżywienie, nie
krajach obywatele tego samego kra-
tiomkin".
żać, bo nikt nikomu nie chce odbierać
culszczyzny. Z tego powodu ceramikę
byly drogie, dlatego chętniejesz-
ju mówią różnymi językami. A jednak
Nadmorskim bulwarem, pięknie
zaslużonych laurów. Kosowska cera-
wytwarzaną w Kosowie często myl-
cze powtórzę.
poczulem się trochę nieswojo, tym
wyglądającym także jesienią, można
mika, jak dawniej, wciąż wyróżnia się
nie nazywano huculską. Choć wielu
bardziej że w architekturze miasta
na tle innych wytworów swoim unikal-
uważalo,jest to określenie upraw-
zobaczylem duże tablice pamiątko-
nym pięknem.
nione, ponieważ Kosów byl miastem
we na fasadach budynku gloryfiku-
jące bohaterów pracy socjalistycznej.
No cóż widoczne są to różne oblicza
Poszukuję krewnych
transformacji ustrojowej wolnej już od
dawna i niezależnej Ukrainy?
z rodziny tarnawieckich
Wróćmy jednak do Odessy.
Mieszkalem w samym centrum mia-
Malżeństwo to mialo troje dzieci: Jana
W numerze 6 Kuriera Galicyjskie-
sta obok rzymskokatolickiej katedry
Wladyslawa (1889­1982), Stanislawa
go z 2019 r. ukazal się sympatyczny
pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP,
(1890­1941) i Jadwigę (1893­1899).
wywiad, który przeprowadzil ze mną
dzięki uprzejmości księdza Krzysz-
Stanislaw Tomaszek dr med. zmarly w
p. Jaroslaw Krasnodębski. Dostalem
tofa, kanclerza kurii, gdzie mialem
sowieckim więzieniu byl moim ojcem.
od niego ten egzemplarz pisma. Ku-
okazję i zaszczyt podczas śniadań
Być może żyje jeszcze ktoś z ro-
rier przeczytalem z dużym zaintere-
wymieniać poglądy z JE księdzem bi-
dziny Tarnawieckich, z kim mogę być
sowaniem, zwlaszcza wspomnienie,
skupem Bernackim, z czego pozosta-
spokrewniony. Bylbym wdzięczny,
które napisala p. Helena Tarnawiec-
ną mi mile wspomnienia. Katolików w
gdyby Redakcja zamieścila w Kurie-
ka o swojej siostrze Marii. Zaintere-
samym mieście jest bardzo niewielu,
rzeinformację w formie ogloszenia.
sowal mnie bardzo ponieważ moją
ale warto jeszcze odwiedzić drugą
Nie wiem czy p. Helena Tarnawiecka
prababką byla Emilia Tarnawiecka
świątynię, kościól pod wezwaniem
czytuje każdy numer Kuriera, więc
(1848­1909), córka Jakuba Tarna-
św. Piotra, zlokalizowany naprzeciw
może daloby się przekazać Jej od-
wieckiego i Marii Schlamm. Wyszla
ciekawego muzeum historyczno-
powiednią informację. Gdybym mógl
ona za mąż za Wladyslawa von Hal-
krajoznawczego skupiającego się
otrzymać Jej adres lub nr telefonu
britter (1867­1921). Malżeństwo to
skontaktowal bym się bezpośrednio.
mialo jedną córkę Klementynę Marię
na starych mapach wybrzeża Morza
Z góry uprzejmie dziękuję.
Wszemilę von Halbritter (1867­1921).
Czarnego. Zwiedzalem także kilka
Klementyna z kolei zostala żoną Ro-
Jerzy Tomaszek
miejscowych cerkwi takich jak... wy-
mana Emila Tomaszek (1841­1913).
kjtomaszek@poczta.onet.pl
różniających się dużą barwnością w