22

Okruchy historii

20 grudnia 2019­16 stycznia 2020 nr 23­24 (339­340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 28)

widokówek w widokiem tego końca

Jakie tu mogly być pojedynki? Co

wyobrazić, co by się dzialo, gdyby

miejscu wybudować coś bardziej

IWAN BONDAREW

innego muszkieterska Francja czy

dozwolone byly u nas pojedynki i na-

linii A ­ B.

okazalego. Nieco światla rzuca na

ostatecznie carska Rosja, gdzie od

ukowiec wyzwalby kolegę? W mie-

te sprawę ,,Kurier Stanislawowski" z

Od A do B

czasu do czasu odstrzeliwano slyn-

ście byloby mnóstwo afiszy: ,,W gma-

1910 roku. W artykule ,,Nasze miasto"

Gdy rozebrano mury stanisla-

Zapach starej Austrii

chu Proswity odbędzie się pojedynek

nych literatów. Jednak studiowanie

Gdy ogląda się stare pocztówki

opisana jest linia A ­ B na ulicy Sapie-

wowskiej fortecy, centrum miasta

na szpady. Powód ­ obrona praw

prasy z początku XX wieku wyja-

ze Stanislawowa, widzi się na nich

żyńskiej, czyli obecnej Niezależności:

przenioslo się z Rynku bardziej na

autorskich". Pomieszczenie szczelni

wia interesujące fakty. W ,,Kurierze

paradnie odzianych mężczyzn i ele-

,,O siódmej godzinie wieczór eleganc-

poludnie. W okolicy dzisiejszej ,,stu-

wypelniliby studenci, a wykladowcy

Stanislawowskim" z dnia 6 sierpnia

ganckie kobiety, nieśpiesznie space-

ka publiczność zapelnia tę najbardziej

metrówki" pojawilo się korso spa-

konkurujących uczelni robiliby stawki

1911 roku czytamy:

rujących ulicami miasta. Ma się wra-

ruchliwą ulicę i zaczyna bezsensow-

cerowe, które mieszkańcy nazwali

na swego faworyta. Lokalna telewizja

­ Dnia 2 bieżącego miesiąca

żenie, że w okresie austriackim życie

ne kręcenie się od apteki Amirowicza

,,A ­ B". Kobiety, niczym na podium,

prowadzilaby transmisję na żywo, a

bylo wesole i beztroskie. Od rana do

w sali Egera, przy ul. Gazowej (ob.

(stala na skrzyżowaniu ulic Halickiej

demonstrowaly swoje nowe suknie,

tysiące widzów obserwowaloby po-

wieczora orkiestry graly na ulicach

Dniestrowskiej) odbyl się pojedynek

i Belwederskiej) do karlsbadzkiego

a mężczyźni rywalizowali w zegar-

kaz ,,akademickiej" szermierki.

walce Straussa, w licznych kawiar-

na palasze pomiędzy tutejszymi aka-

skladu porcelany."

kach i cygarach.

Wydaje mi się, że po pierwszej

krwi, o plagiatach w kolach nauko-

wych można byloby zapomnieć.

Duchy w kościele

W horrorach bohaterowie, ucie-

kając od potworów, usilują schronić

się w kościolach. Jednak nie zawsze

mury świątyń powstrzymują duchy

nieczyste ­ proszę przypomnieć so-

bie powieść M. Gogola ,,Wij". W farze

stanislawowskiej różne demony też

czuly się bezkarne.

Krajoznawca Olena Buczyk wy-

szukala interesującą informację w

Linia A ­ B zaczynala się na placu Franciszka Józefa

...i kończyla się linia A ­ B przy sklepie z porcelaną

,,Kurierze Stanislawowskim" za rok

1911, w której jest mowa o Dniu

demikami L. i S. Oboje zostali lekko

Najstarszą zagadkę na temat tej

W 1905 roku w granicach tzw.

niach i cukierniach publiczność zaja-

Wszystkich Świętych, przypadają-

ranni ­ donosil ,,Kurier".

,,dzielnicy bankowej" zamożny Żyd

ulicy odnalazla krajoznawca Olena

dala smaczne strudle, na klombach

cym na 1 listopada. Święto to nazy-

Warto zaznaczyć, że ,,akademi-

Grauer zbudowal wielką dwupiętro-

Buczyk w gazecie ,,Kronika Stani-

roztaczaly swoją woń róże, jedzenie

wane jest w Europie również ,,świę-

kami" wówczas nazywano studentów

wą kamienicę (ob. Szaszkiewicza

slawowska" z dnia 25 października

nie bylo modyfikowane a powietrze

tem zmarlych".

uczelni. Na niemieckich uniwersyte-

2). Parter oddal w dzierżawę. Po-

1885 roku. W artykule jest mowa o

czyste, nie nastala bowiem jeszcze

Mniemano, że w tym dniu, wie-

tach studenci często bili się ze sobą,

czątkowo mieścil się tu sklep firmo-

tym, że luksusowa dzielnica miasta

era automobili.

czorem zbierają się w kościele du-

ale dzięki ochronnej odzieży i zasa-

wy chemicznej fabryki ,,Tlen", potem

zaczynala się od sklepu Kajetana

Ten sielankowy widoczek jed-

sze zmarlych. Krótko przed pólnocą

dom bezpieczeństwa bardzo rzadko

drogeria Jana Dąbrowskiego, a okolo

Kopacza i ciągnęla do hotelu ,,Pod

nak nieco blaknie przy oglądaniu

roku 1910 otwarto tu sklep z wyroba-

jeleniem". Ze sklepem sprawa jest

kolejnej widokówki. Widzimy na niej

mi porcelanowymi ,,Karlsbadzki sklad

jasna ­ mieścil się na początku

prestiżowy hotel ,,Union", stojący w

porcelany i szkla".

obecnej ulicy Halickiej w narożnym

samym centrum Stanislawowa (ob.

A więc, linia A ­ B ciągnęla się

budynku, otaczającym pasaż Gar-

Centrum biznesowe ,,Kijów). Gdy

wzdluż dzisiejszej ul. Niezależno-

tenbergów i zostal zrujnowany pod-

przypatrzymy się pierwszemu pla-

ści od pasażu Gartenbergów do

czas I wojny światowej.

nowi, to zauważymy leżące na dro-

A gdzie byl wspomniany hotel? W

skrzyżowania z ul. Szaszkiewicza.

dze kupy końskiego lajna, którego

miejskich kronikach nie jest wspomi-

Tu eleganckie państwo zawracalo i

zapach musial przebijać delikatny

nany i najprawdopodobniej budynek

spacerowalo z powrotem. Wyjaśnia

zapach ciasteczek, donoszący się

hotelu zostal rozebrany, aby na jego

to chyba chroniczny brak starych

z kawiarni hotelowej. Ale zapach

końskiego nawozu nie wyczerpywal

wszystkich aromatów ówczesnego

miasta. Oto jak opisywal ,,porządek"

w mieście dziennikarz ,,Kuriera Stani-

slawowskiego" w 1911 roku:

Pojedynek studentów

,,Ulica jest śmietnikiem. Wszystko

co zbędne wyrzucane jest na ulicę.

Jeżeli jakaś rzecz nie posiada war-

tości dla naszego obywatela, który

nie jest ,,uświadomiony spolecznie",

nie przekaże jej do funduszu Towa-

rzystwa Szkoly Ludowej i po prostu

wyrzuci na ulicę. Stare kalosze, afi-

sze, skórki po pomarańczach, resztki

owoców, niedopalki, zeszyty, rozbite

szklo i porcelana, stare krawaty,

części sznurówek, fragmenty dam-

skiej garderoby, pudla kartonowe,

stare pularesy ­ wszystko to można

zobaczyć na ulicach, ponieważ jest

wyrzucane przez wlaścicieli sklepów

i mieszkańców. Często, przeważnie

nocą, z okien wylewane są na ulicę

Dawna sala Egera

pelne miski, których zawartość do-

w świątyni same zapalaly się świa-

pojedynki kończyly się kalectwem

tyczy ciala lub honoru któregoś ze

tla, zaczynaly grać organy i duchy

lub śmiercią. W Stanislawowie nie

wspólobywateli. Czasem bywa to

śpiewaly psalmy. Nabożeństwo od-

bylo wyższej uczelni i dlatego poje-

przedmiotem dochodzeń policji i na-

prawial duch kaplana. Rzecz jasna,

dynki byly ewenementem. Budynek

wet rozpraw sądowych".

żywym uczestniczenie w tych nabo-

Egera zachowal się do naszych dni.

Prawdopodobnie dlatego prawie

żeństwach bylo zakazane.

Jego adres: ul. Dniestrowska 47. Stoi

wszyscy mieszkańcy Stanislawowa

Powiadają, że jedna dziewczyn-

w glębi ulicy.

nosili kapelusze.

ka zapragnęla zobaczyć tę ,,mszę

Ta historia przypomniala mi je-

duchów". W noc święta zmarlych

den skandal. Wspólczesny nam, już

Pojedynek

prawdziwy akademik K. na lamach

zakradla się do kościola i schowala

Na pierwszy rzut oka slowa

lokalnej prasy oskarżyl innego aka-

w kącie. Jednak duchy ją zauważy-

,,pojedynek" i ,,Stanislawów" po-

,,Union" najlepszy hotel w mieście. Przed wejściem ­ kupy

demika G. o plagiat. Proszę sobie

ly i otoczyly. Dziewczynka rzucila

winny być sobie calkowicie obce.

końskiego lajna