26
Okruchy historii
20 grudnia 201916 stycznia 2020 nr 2324 (339340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Ojczym stanislawowskiej fortecy
Za zalożyciela naszego miasta uważany jest Jędrzej Potocki. Jednak magnat byl je-
dynie natchnionym dawcą pomyslu i sponsorem budowy fortecy stanislawowskiej.
Prawdziwym twórcą fortecy na dwóch Bystrzycach byl architekt François Coras-
sini, którego slusznie nazywają ,,ojcem" Stanislawowa. ,,Tatuś" jednak sprawy do
końca nie doprowadzil, i zakończyl dzielo inny budowniczy Karol Benoît.
czym żuraw stal czujnie na warcie
piero na nim budować umocnienia.
IWAN BONDAREW
w gwiezdną noc.
Za dzisiejszy więc cudowny skwer
Galicja spodobala się Karolowi
na walach powinniśmy być wdzięcz-
Francuz zmienia Wlocha
bardzo. Zapuścil tu korzenie, żeniąc
ni Karolowi Benoît.
Miasto-forteca, którą zbudo-
się z Jadwigą z Kazanowskich. Jej
Inną budowlą architekta byl
wal François Corazzini z Avignonu,
ojciec byl wlaścicielem polowy pod-
ratusz miejski, na który fundusze
mialo sześć bastionów i przypomi-
miejskiej wioski Kniahinin, w której
przeznaczyl kolejny wlaściciel miasta
nalo wielkiego żólwia. Fortyfikacje
mlodzi zamieszkali. Prawdopodob-
Józef Potocki. Historyk Hrybowycz
sprawdzily się już w 1676 roku, gdy
nie byl to spadek po zmarlym teściu.
ustalil dokladny rok ukończenia bu-
Stanislawów nadaremnie sztur-
Po raz ostatni Karol wspomniany
dowli 1695. Ratusz mial cztery
mowala olbrzymia armia turecka.
jest w dokumentach kościelnych z
piętrowe skrzydla i wysoką wieżę z
Wlaścicieli miasta nie zadowalal
1696 roku, chociaż jedna ze stron
galeryjką i zegarem. Znawcy sztuki
skromny drewniany palac pragnęli
genealogicznych wspomina, że jego
twierdzą, że wzorem tej siedziby ma-
czegoś bardziej okazalego. W la-
mlodszy syn Stanislaw urodzil się
gistratu slużyl ratusz w Husiatynie, a
tach 16791682 z rozkazu Jędrzeja
Syn architekta, Pawel Be-
okolo 1700 roku. Można więc wnio-
niektórzy z krajoznawców są zdania,
Potockiego fortecę rozbudowano
noît, zrobil blyskotliwą ka-
skować, że autor fortyfikacji zszedl z
że również on jest dzielem Beno-
wystawiono wspanialą rezydencję
rierę
Herb Taczala
magnacką, której bronily dwa nowe
tego świata na przelomie XVII i XVIII
ît. Wprawdzie ratusz w Husiatynie
bastiony. Dzięki temu miasto znacz-
wieków.
wzniesiono w pierwszej polowie XVII
Benoît. Nie ma danych, czy udalo
czterokrotnie proponowal kandy-
nie się wydlużylo i o 1/3 zwiększylo
wieku, gdy w Polsce o Benoît jeszcze
mu się skończyć kolegiatę, gdyż
daturę François Corazzini do tytulu
swoją powierzchnię.
nikt nie slyszal.
zostala konsekrowana dopiero w
szlachectwa, ale szlachcicem nie
Trzy arcydziela Benoîta
Historycy uważają, że moderni-
W Stanislawowie architekt wy-
Historyk Czeslaw Chowaniec
roku 1703. Chociaż świątyni tej nie
zostal. Karolowi Benoît udalo się to
zację fortecy prowadzil inny architekt,
budowal jeszcze kilka obiektów.
pisal, że ,,aż do wzniesienia przez
projektowal, popelnil jednak kilka
natomiast za pierwszym razem: no-
bowiem François Corassini zmarl w
Przede wszystkim dwupiętrowy pa-
Mikolaja Potockiego rokokowego
bilitację za swoje zaslugi otrzymal na
poważnych blędów po dwudzie-
lac magnatów Potockich, który dziś
ratusza w Buczaczu w 2. polowie
stu latach kolegiata pokryla się
jest najstarszą zachowaną budowlą
Stanislawowa. Do naszych dni prze-
trwalo jedynie jego lewe skrzydlo
centralna część splonęla w XIX
wieku, a prawe w ogóle nie zostalo
zbudowane. Równocześnie z pala-
cem wzniesiono oba nowe bastiony
i potężne waly. Teren w tym miejscu
byl obniżony, wobec czego należalo
usypać olbrzymi pagórek ziemi i do-
Po rozbudowie powierzchnia stanislawowskiej fortecy po-
większyla się o 1/3
1682 roku. Dlaczego? Wędrowiec
sejmie w 1685 roku. Polski genealog
Ulrich von Verdum, odwiedzający
Adam Boniecki twierdzi, że mialo to
Stanislawów w 1672 roku, pisze o
miejsce w 1689 roku.
planach Potockiego wybudowania
Świeżo upieczonemu szlach-
zamku w poludniowo-wschodnim
cicowi nadano herb ,,Taczala", z
zakątku fortyfikacji. Palac stanąl
dwiema gwiazdami w polu oraz żu-
jednak w pólnocno-wschodnim rogu
rawiem stojącym na jednej nodze,
Stanislawowa. Nie jest wykluczone,
w drugiej zaś trzymającym kamień.
Zawód inżyniera fortyfika-
że zmiana lokalizacji powiązana jest
Wedlug legendy, herb ten jako
cji byl prestiżowy i dobrze
ze zmianą glównego architekta mia-
pierwszy otrzymal rycerz, który ni-
oplacany
sta. W dokumentach figuruje on jako
Karol Benoît.
Rekonstrukcję ratusza z 1695 roku wykonal Zenowij So-
Żuraw w herbie
kolowski
Karol byl Francuzem, który przy-
byl do Polski pod koniec lat 1670. Los
XVIII wieku stanislawowski ratusz
pęknięciami i jej mury podparto
związal go z Jędrzejem Potockim,
byl niewątpliwie najciekawszym
potężnymi przyporami kontrfor-
który zaproponowal mu posadę na-
tego rodzaju osiągnięciem na polu-
sami. Znieksztalcilo to delikatną
dwornego architekta. Po raz pierw-
dniowo-wschodnich Kresach Rze-
barokową brylę budynku.
szy jego nazwisko figuruje w aktach
czypospolitej".
Karol Benoît wykonal kil-
stanislawowskiej kolegiaty w 1684
Trzecim dzielem Benoît jest
ka zamówień również w innych
roku. Osiąść w mieście musial kilka
kolegiata pw. Niepokalanego Po-
miejscowościach Galicji. Między
lat wcześniej.
częcia NMP i św. Andrzeja i Sta-
innymi, rozbudowal zamek w Po-
Gdy Corassini byl podpulkow-
nislawa, w której dziś mieści się
morzanach (1685) i przebudowal
nikiem, Benoît mial skromny tytul
Muzeum Sztuki Przykarpacia. Bu-
lwowski klasztor bonifratrów na po-
kapitana-inżyniera. Udalo mu się
dowę rozpocząl jeszcze François
trzeby szpitala wojskowego (1687),
jednak prześcignąć swego poprzed-
Corazzini w roku 1673. Później-
w którym do dziś są leczeni ranni
nika w innej materii. Sejmik galicyjski
szymi pracami kierowal już Karol
żolnierze.
Dziś palac Potockich wymaga restauracji
