img
30
Okruchy historii
20 grudnia 2019­16 stycznia 2020 nr 23­24 (339­340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Jak Polacy Charków budowali (cz. LX)
Historie Polaków, które wstrząsnęly Charkowem
Ludzie od zawsze interesowali się historiami mrożącymi krew w żylach. Wieczorami, zwlasz-
cza zimową porą, zbierano się w domach i przekazywano sobie takie wiadomości. Następ-
nie o tych wydarzeniach dyskutowano przez dluższy czas, nieraz dodając wlasne narracje,
przez co historie nosily wypaczony charakter, a ich odglos docieral do innych miejscowo-
ści, czy nawet krajów. Z tej też racji można przypuszczać, że powstaly pierwsze wydawnic-
twa gazetowe, które mialy na celu nieść spoleczeństwu prawdziwą informację.
zostal zaproszony do komisji celem
zamordowanego kaplana umieszczo-
MARIAN SKOWYRA
uporządkowania kabli elektrycznych
no na stronie tytulowej jednego z
dla bezpieczeństwa przechodniów.
numerów gazety, co niewątpliwie w
Charków w tym zakresie nie na-
Jednak już 20 października 1899
charkowskich warunkach bylo specy-
leżal do wyjątków. Codzienne gazety
roku Szuster wraz z inżynierem Wa-
ficznym wyróżnieniem dla zmarlego
informowaly o bieżących wydarze-
siliewym stanąl przed charkowskim
oraz wskazywalo na zainteresowanie
niach i niektóre z nich wzbudzaly
okrężnym sądem, oskarżony o za-
spoleczeństwa toczącym się proce-
ogromne zainteresowanie. Na toczą-
niedbanie w budownictwie biurowca
sem sądowym.
ce się, na przyklad, procesy sądowe
banku państwowego, wskutek czego
Przypomnijmy, że ks. Wagner 3
cisnęly się nie tylko zapraszane oso-
zawalila się część budynku, a pra-
czerwca 1905 roku asystowal przy
by, ale i zwykli obserwatorzy i dzien-
cownicy doznali znacznych uszko-
zawarciu ślubu córki rodziny Klopo-
nikarze.
dzeń ciala.
towskich. Następnie wraz z innymi
Taki przypadek mial miejsce 14
Katastrofa budowlana w Charko-
dwoma wikariuszami udal się do
czerwca 1913 roku, gdy w miejsco-
wie miala miejsce 17 listopada 1899
domu Klopotowskich na przyjęcie
wym hotelu ,,Komercyjnym" znalezio-
roku. Wówczas na wysokości drugie-
weselne. Po pólnocy, z racji licznych
no dwoje niedoszlych samobójców w
go piętra zawalily się kamienne ele-
obowiązków następnego dnia, wy-
wieku 21 i 20 lat. Przyczyną despe-
menty budownictwa. Prace kamie-
szedl z przyjęcia jako pierwszy i udal
rackiego kroku byla wzajemna milość
niarskie zgodnie z projektem mialy
się pieszo na plebanię. Tu w czasie
dwojga mlodych ludzi, na którą nie
być skończone do 15 października,
drogi, w ciemnej ulicy mial miejsce
zezwalali rodzice kochanków, posta-
jednak z racji opóźniających się ter-
feralny napad.
nowili więc skończyć z życiem zaży-
minów postanowiono kontynuować
Gazeta ,,Jużnyj Kraj" z 4 czerwca
wając mieszanki amoniaku i formaliny.
je nawet w czasie przymrozków,
1905 roku informowala, że ks. Woj-
Ostatecznie odwieziono ich do szpita-
decydując się do zaprawy wapien-
ciech Wagner wyszedl z domu Klo-
la i uratowano im życie, a mieszkańcy
nej dodawać podgrzanej wody. W
potowskich między 12 a 2 w nocy i na
jeszcze przez dluższy czas rozmawiali
dalszej kolejności przystąpiono do
odleglości 300 kroków mial miejsce
o charkowskich Romeo i Julii.
montowania dachu, ukladając na nie-
napad, który nosil charakter rabun-
Bez wątpienia również Polacy
ks. Wojciech Wagner
wyschnięte ściany ciężkie drewniane
kowy. W nierównej walce ks. Wagner
stawali się tematem rozmów, a niektó-
Wyrok zostal ogloszony 26 paździer-
wy zmarlego Matyldy Szuster wraz z
belki, które również przyczynily się do
zostal dwukrotnie ugodzony nożem
re wydarzenia z ich udzialem wręcz
nika 1900 roku, architekta Szustera
dziećmi za udzial w uroczystościach
zniszczenia kamiennego karniszu.
w okolicach glowy oraz prawej ręki.
wstrząsnęly Charkowem. Wspomina-
skazano na 7 dni więzienia, a inży-
pogrzebowych oraz za zlożone kon-
Do zbadania sprawy zostala po-
Ślady od uderzeń byly również wi-
ny już wcześniej architekt gubernialny
niera Wasiliewa na 10 dni. Jednak na
dolencje. Należy dodać, że w uro-
wolana specjalna komisja, która nie
doczne na twarzy i innych częściach
Franciszek Szuster w Charko-
podstawie apelacji wyrok zostal za-
czystościach pogrzebowych obok
znalazla uchyleń w budownictwie,
ciala. Ogólnie ekspert kryminalistycz-
wie cieszyl się dużą popularnością,
stąpiony karą grzywny w wysokości
ogromnej rzeszy ludzi, wzięli udzial
jednak na podstawie zeznań sześciu
ny naliczyl osiem większych ran.
a jego imię od 1894 roku regularnie
25 rubli dla każdego z oskarżonych.
przewodniczący guberni N. Piesz-
pracowników, świadków oraz specjal-
Ostatecznie nocni uliczni stróże,
występowalo na lamach miejscowych
W czasie przesluchań sądowych
kow, wicegubernator W. Krejton oraz
nych ekspertów potwierdzono winę
ks. Wagnera bez butów, spodni, zlote-
gazet. Byl zapraszany do różnych
sala miejscowego okrężnego sądu
urzędnicy państwowi.
Szustera i Wasiliewa w zaniedba-
go zegarka, pierścienia wysadzanego
komisji zajmujących się planowa-
byla wypelniona ludźmi, a miejscowa
niach budowlanych gmachu banku.
niem zabudowy miasta. W 1898 roku
gazeta ,,Jużnyj Kraj" szczególowo in-
formowala o przebiegu procesu.
Mimo dość glośnego procesu,
już w 1905 roku ta sama gazeta za-
mieścila obszerną informację o świę-
towaniu 50-lecia dzialalności slużby
państwowej Franciszka Szustera,
z tego 15 lat pracy w Charkowie.
Dziennikarze wówczas wskazali na
największe jego dziela, wymieniając
wśród nich budownictwo biurowca
banku państwowego oraz rekon-
strukcję charkowskiego więzienia.
Dawny proces sądowy najwidocz-
niej ulegl calkowitemu zapomnieniu,
a architekt Szuster odzyskal dawną
slawę i popularność.
Natomiast w 1908 roku ta sama
gazeta umieścila jego pokaźny ne-
krolog, zaznaczając w nim dodatko-
Tak o zabójstwie ks. Wojciecha Wagnera pisal ,,Jużnyj
wo, że zmarly ,,wyróżnial się niezwy-
Kraj": ,,Minęlo już ponad dwa tygodnie od tego okrutnego
klą pracowitością oraz gruntownym
zabójstwa i ciągle nie wierzy się, że niema wśród żywych
wyksztalceniem. Franciszek Szuster
mlodego i utalentowanego slugi Bożego oltarza, tak popu-
jawil się jednym z największych ar-
larnego i lubianego we wlasnym kręgu"
chitektów, pozostawiając po sobie
Jeszcze większym zaintereso-
brylantami, rewolweru i pieniędzy, od-
pamięć w postaci dwóch ogromnych
waniem cieszyl się charkowski pro-
wieźli do miejskiego mikolajowskiego
budowli: gmachu banku państwowe-
ces sądowy w sprawie zabójstwa
szpitala oraz zawiadomili rodzinę Klo-
go oraz więzienia. Nie zważając na
wspomnianego już ks. Wojciecha
potowskich, gdzie ks. Wagner byl na
podeszly wiek, pracowal z niezmor-
Wagnera, wikariusza miejscowego
weselu. Do chwili śmierci duchowny
dowaną energią, zarówno na slużbo-
kościola katolickiego. Obok dotych-
już nie wrócil do świadomości. Po
wym stanowisku, jak i z prywatnymi
czas podanych informacji z peters-
śmierci ks. Wagnera policja rozpo-
zamówieniami budowlanymi, nie wy-
burskiego ,,Kraju" oraz relacji wspo-
częla akcję mającą na celu pojmanie
puszczając cyrkla i pióra do ostatniej
mnieniowych Anny Mar, szczególowe
morderców, a prokurator charkow-
chwili życia". Ostatnią wiadomością
informacje o tym procesie podawal
skiego okrężnego sądu Porochowsz-
w omawianej gazecie o Franciszku
charkowski ,,Jużnyj Kraj", a zdjęcie
czikow skierowal 9 czerwca 1905
Szusterze bylo podziękowanie wdo-
Kościól w Charkowie