42

Z przedwojennej prasy

20 grudnia 2019­16 stycznia 2020 nr 23­24 (339­340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Boże Narodzenie 1929

Rok 2019 podobny jest do roku 1929 ­ daty poszczególnych świąt wypadają w te same

dnie tygodnia. Podobnie z Wigilią. Przyjrzyjmy się, o czym pisaly lwowskie gazety

w tych przedświątecznych dniach. Gazeta Poranna w wymownej rubryce ,,Lekarskie

rozmyślania przedświąteczne" daje kilka wskazówek, dotyczących naszego zdrowia ­

tak ważnych w czasie porządków świątecznych i obfitych kolacji wigilijnych...

przestrzeni czasów i wszystkich

opracowal

krajów chrześcijańskich ­ w każdym

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

kraju i każdego czasu posiada od-

rębną postać i co roku inny zdobywa

Sprzątanie przedświąteczne

wyraz.

a zdrowie

Gdy zbliżają się święta, wtedy

Jakże odmienne od dzisiejsze-

przystępuje każda szanująca się pani

go bylo to nasze wzruszenie wigilij-

do t.zw. ,,wielkiego sprzątania" przed-

ne w okresie walk o niepodleglość?

świątecznego. Trutni męskich o ile

Jakże bylo różne w poszczególnych

możności usuwa się z domu, obiad

latach tego okresu, i jakże jest inne

podaje się w kuchni, a pani domu,

rok po roku od chwili wskrzeszenia

owinąwszy glowę wielkim turbanem,

naszego Państwa. Wieczne i w za-

a wdziawszy najstarszy szlafrok,

sadzie swej niezmienne ­ zmienia

uzbraja się w trzepaczkę i szczotki

być fakt, że otylych ludzi pierwotnych

Wynalazki techniczne każą lu-

nielskich. Niesie się na bory i pola,

się ono corocznie, corocznie jest

i rozpoczyna sprzątanie.

nie zna nauka.

dziom ślizgać się po niezmierzonych

na rozlogi i jary, uslane śniegiem, na

inne i nowe, tak nowe i ciągle w za-

Im proch w pokoju jest większy,

przestworzach wodnych, zapadać

spętane lodem wody rzek i strumieni.

sadzie swej jedno i to samo, wiecz-

tembardziej jest pani domu zado-

W wigilię święta Regina Mro-

w glębiny oceanów, szybować w

Zbiega z gór niebosiężnych, uderza

ne i niezmienne, a przecie coraz to

wolona. Proch ten zawiera rozliczne

zowska w artykule wstępnym pisze

powietrzu. Umysl ludzki zdobywa,

o zlomy granitów, przypada do wy-

inne i ustawicznie nowe.

bakterie, a statystyka wykazuje, że

o oczekiwaniach na przyjście Zbawi-

zwycięża, opanowuje sobą wszyst-

brzeży morza sinego, na grzbietach

Gdy dziś wieczorem lamać się

podczas, gdy ogólnie na 1000 umie-

ciela...

ko, wszystko nagina do swej woli. W

zbalwanionych nurtów przeplywa

będziem oplatkiem, niech nad wzru-

rających umiera zaledwie 2 ludzi na

zaślepieńczym porywie upiornych

oceany i glosi światu calemu ową

szeniem naszem zapanuje wszech-

Świat czeka

gruźlicę pluc, to okolo 6 umiera wśród

W księżycowej poświacie, w mo-

majaczeń przeczy istnieniu Boga

tajemną chwilę:

mocnie uczucie, niech zwycięży

ludzi pracujących w prochu.

dlitewnym zachwycie pogrążon świat

samego!

Należy pamiętać, że przy trze-

milczy i slucha ­ świat czeka.

A jednak w tym korowodzie chwil,

paniu usuwamy tylko cięższe i sto-

Setki Iat mijają, zapadają się w

lat, wieków walących się w bezkres,

sunkowo najmniej szkodliwe części

bezedni przeszlości; zmieniają się

wykwita rok rocznie jedna chwila,

kurzu, lżejsze natomiast części i to

pory roku: raz slońce doskwiera, to

jedna godzina opromieniona niebiań-

niebezpieczniejsze, pelne zarod-

znowu lód pęta ziemię w lańcuchów

stwem swego poslannictwa. W księ-

ków chorobowych, opadają przy

okowy. Powstają jedne narody, inne

życowej poświacie, w modlitewnym

sprzątaniu na inne miejsca, ale tego

walą się w gruzy. Zrodzona w prawie-

zachwycie pogrążon, wyzbywszy się

samego pokoju. I jakkolwiek wielkie

ków kolebce kultura rośnie, wzmaga

spraw przyziemnych, świat milczy

sprzątanie przeprowadzono bardzo

się na silach, olbrzymieje, rozprze-

i slucha, świat czeka przyjścia owej

gruntownie, to jednak najistotniej-

strzenia mocarne ramiona, podnosi

cudownej godziny, która nakazem

szą i najważniejszą część kurzu nie

dumną glowę i w królewskim, zwy-

Najwyższej Woli od lat tysięcy ziemię

usunięto.

cięskim pochodzie przemierza ziemię

brata z niebem.

I dlatego lekarz, który wszę-

calą. Zdobycze ludzkiej wiedzy wola-

Z cichym poszumem wiatru, z

dzie swój nos wtyka i do sprzątania

ją hardym glosem: kto się nam oprze,

szelestem spadających okiści splata

świątecznego go wetknąć musi, by

kto przeciw nam powstanie!

się przedziwna muzyka harf archa-

Gdy się Chrystus rodzi!

milość i pokój. Wróci zachwiana

ustrzec panią domu przed zgubnymi

Cudowna muzyka harf archa-

harmonia. Wróci poszanowanie dla

skutkami sprzątań przedświątecz-

nielskich dociera do ludzkich istnień,

praw i urządzeń, bez których niema

nych, radzi sprzątać na wilgotno, a

przenika je, przeksztalca dusze, roz-

istnienia i niema postępu. Wszyst-

nie na sucho. Meble wszystkie i pod-

plomienia serca, wyciągają się ramio-

ko minie, jak przemijają burze, ale

logę należy przedtem wytrzeć jakąś

na ku ciemnym nieba firmamentom,

dobro przetrwa i pamięć o tych,

chustą wilgotną, a potem dopiero

wzrok szuka pierwszej gwiazdy ­

którzy o jego trjumf nieustraszenie

trzepać. Dywany zaś i meble tapice-

zwiastunki radosnej nowiny.

walczą.

rowane należy przedtem gruntownie

Gdy się Chrystus rodzi!

Dzieląc się dziś bialym oplat-

wyszczotkować, a potem dopiero

Tysiącem światel gorzeją świą-

kiem, otwórzmy serca dla tych uczuć

trzepać. Drobne cząstki kurzu przy-

tynie, wypelnione po brzegi mnogo-

i tych wartości, których nieśmiertel-

lepiają się do wilgotnej chustki i w

ścią luda; zniknęly różnice stanów,

nym symbolem jest i będzie Boże

ten sposób usuwamy najważniejszą

bogacz i biedak, mędrzec i prostak

Narodzenie!

część kurzu. Sprzątania przedświą-

nieuczony zrównani, zbratani, przy-

teczne slużą bowiem dla przysparza-

bieżeli na glos dzwonów kościel-

Natomiast Wiek Nowy swoje

nia zdrowia rodziny, ale bez szkody

nych, na dźwięk harf archanielskich,

lamy poświęca opisom tradycji świą-

dla pani domu, tej wiecznej i niedoce-

przybieżeli, niosąc hold kwilącej w

tecznych w różnych państwach.

nianej ofiary i męczennicy wszystkich

żlobku Bożej Dziecinie.

Co kraj to obyczaj

i wszystkiego.

Dziś wieczorem, skoro tylko

Żadne święto chrześcijańskie nie

pierwsze gwiazdy rozblysną na

jest obchodzone tak uroczyście, a

nieba firmamencie, wszystkich nas

zarazem tak rozmaicie, jak Boże Na-

Jemy za dużo

Oto krzyk wybitnego fizjologa

zjednoczy ­ lącząc z wszystkiemi

rodzenie. Choinki, zwyczaj niemiecki,

amerykańskiego Chittendona, który

przeszlemi i przyszlymi pokolenia-

przeszedl do krajów slowiańskich, do

stwierdzil to na licznych swych do-

mi ­ jedno i to samo wzruszenie:

Anglii, a nawet do Ameryki Pólnoc-

świadczeniach. Badacz ten twier-

wzruszenie, które na calym świecie

nej. Wedle panującej tam legendy,

dzi, że normalny pracownik fizycz-

chrześcijańskim budzi corocznie

św. Mikolaj, patron grzecznych dzie-

ny i umyslowy jada co najmniej trzy

od wieków i na wieki w każdem

ci, pod postacią karzelka, okrytego

razy za dużo.

sercu czlowieczem wigilia Bożego

futrami, w noc wigilijną wchodzi ko-

Nie tylko za dużo jemy, ale i zbyt

Narodzenia: wielka, najświętsza

minem do mieszkań i daje rozmaite

lapczywie. Lapczywość jest cechą

tajemnica nocy betlejemskiej, gdy

podarki.

drapieżców, u których często wielkie

w stajence lichej narodzil się Bóg

Wieczór wigilijny święcony by-

są przerwy w przyjmowaniu pokarmu,

Prawdziwy, aby zbawić czlowieka,

wal dawniej w Ameryce, przed za-

narządy ich są też odpowiednio ku

aby go wyzwolić ze zlych mocy jego

prowadzeniem ustawy prohibicyj-

temu urządzone. Obżarstwo ma być

wlasnej, ludzkiej natury.

nej, jeszcze i innym zwyczajem. We

cechą rodowi ludzkiemu niewrodzo-

Wzruszenie doznawane w wie-

wszystkich prawie hotelach, restau-

ną, ale nabytą, czego dowodem ma

czór wigilijny jedno i to samo na

racjach i kawiarniach rozdawany byl