44
Z pamiętnika podróżnika
20 grudnia 201916 stycznia 2020 nr 2324 (339340) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Klasztory rzymskokatolickie na Wschodzie
Rzeczypospolitej zakony mniej znane (cz. 5)
Nadal pozostajemy we Lwowie. Dziś przeniesiemy się w okolice Dworca Glównego i Nowego Świata.
go rozbudowal. Calość zostala kon-
DMYTRO ANTONIUK
sekrowana pw. św. Teresy. Jedyną
tekst i zdjęcia
dekoracją tego skromnego klasztoru
Rozdroże ulic Gródeckiej i Ja-
byl ganek i ryzalit kaplicy wewnętrz-
nowskiej (ob. Szewczenki) zdobi ko-
nej.
ściól św. Anny, należący dawniej do
Początkowo siostry mialy tu tylko
klasztoru oo. augustianów. Obecnie
zaklad wychowawczy, ale z czasem
jest wlasnością Cerkwi greckoka-
wprowadzily również inną dzialal-
tolickiej. Na początku XV wieku w
ność charytatywną (szkola, kuchnia
tym miejscu miala miejsce wielka
bezplatna, sierociniec itp.). W czasie
bójka, stoczona pomiędzy mistrza-
I wojny światowej otwarto tu szpital
mi lwowskiego cechu krawców i ich
Czerwonego Krzyża, a w dniach walk
czeladnikami a strażą nocną. Zgi-
polsko-ukraińskich punkt mobiliza-
nęlo wówczas dużo ludzi. By uczcić
cyjny. Wówczas pocisk uszkodzil ka-
swoich wspólbraci, cech w 1507 roku
plicę, którą w okresie międzywojen-
wystawil w miejscu tragedii drewnia-
nym odnowiono. Po II wojnie świato-
ny kościól pw. św. Anny, który wkrót-
wej siostry wyjechaly do Przemyśla,
ce spalili Wolosi podczas najazdu
zabierając ze sobą niektóre obrazy
na Lwów. W 1599 roku wzniesiono
i naczynia liturgiczne.
murowaną już świątynię, która byla
Obecnie zabytku nie można
Przebudowany przez Lwowską Politechnikę klasztor ss. Opatrzności Bożej przy ulicy ul.
o wiele trwalsza, ale nie oparla się
rozpoznać: calkowicie zmieniono
Bandery (d. Sapiehy)
najazdowi Chmielnickiego. Ruiny
fasady, okna i prawie wszystko. Ka-
przed wybuchem I wojny światowej.
te w 1671 roku król Michal Korybut
tem urządzono w nim kasy kolejowe,
plicę podzielono na trzy kondygna-
dla ,,zdemoralizowanych dziewcząt",
Świątynia zostala mocno uszkodzo-
Wiśniowiecki przekazal zakonowi
a od 1960 roku sklep meblowy.
cje i stoją tam jakieś warsztaty.
pragnąc oddać je pod opiekę sióstr
na podczas walk polsko-ukraińskich
augustianów. Zakonnicy odbudowali
Instytucje te calkowicie zniszczyly
zakonnych. Odwiedzila w tym celu
w 1918 roku do jej wnętrza wpadl
ruiny i wystawili tu niewielki klasztor.
XVIII-wieczne oltarze i przedwojenne
Przy ul. Dunin Borkowskich 11
analogiczną instytucję we Francji ,,La
granat, którego wybuch zniszczyl
Po przebudowie 1730 roku calość
freski. Gdy świątynię w 1990 roku
(ob. Zalizniaka) znajduje się Dom
Misericordie" w Laval, by zapoznać
niektóre witraże, a na ścianach po-
uzyskala barokowy wygląd.
przekazano cerkwi, nie pozostalo w
Towarzystwa Jezusowego oo. je-
się z jej dzialalnością. Wówczas za-
jawily się pęknięcia.
W czasie kasaty józefińskiej
niej nic, oprócz murów.
zuitów. Wybudowany zostal w 1908
klad ten odwiedzila też Marcjanna
Kolejne zniszczenia przyniósl
augustianów ,,wyproszono" i przeka-
W dawnym klasztorze mieści się
roku w oryginalnym stylu przez
Mirska, która po powrocie otrzymala
wrzesień 1939 roku. Zamknięto
zano ich klasztor księżom diecezjal-
dziś klasztor żeński. Do 2010 roku
wówczas seminarium serafickie,
nym. Część klasztoru zastala prze-
w holu zachowaly się jeszcze freski
umieszczając w nim okolo 100
znaczona na plebanię, w pozostalej
z okresu augustiańskiego, przedsta-
uchodźców. Zakonników wypędzila
umieszczono szkolę początkową.
wiające św. Augustyna, myjącego
stąd sowiecka milicja, upatrzywszy
Bibliotekę klasztorną przekazano
nogi Chrystusowi-pielgrzymowi, św.
sobie budynek na wlasne potrze-
Akademii Lwowskiej.
Tomasza z Villanuevo i św. Mikolaja
by. Oo. reformaci trwali tu do 1946
Pod koniec XVIII wieku miala
z Tolentino.
roku, po czym wraz z wiernymi
miejsce generalna przebudowa ca-
opuścili miasto. Nowe wladze po-
lego obiektu. ,,Odwrócono" kościól, w
Oo. reformaci mieli we Lwowie
dzielily świątynię na dwie części.
miejscu dawnego wejścia umieszcza-
kolo Baszty Prochowej swój klasz-
W prezbiterium urządzono klub i
jąc oltarz glówny, a w miejscu dawne-
tor z kościolem pw. św. Kazimierza,
kuchnię, a w reszcie pomieszczeń
go prezbiterium dobudowano wieżę
który zostal skasowany pod koniec
punkt mobilizacyjny. W klasztorze
z portalem. W okresie międzywojen-
XVIII wieku. W 1894 roku zakonnicy
i seminarium natomiast urządzono
robotniczy akademik. W okresie
sowieckim zniszczony zostal wspa-
nialy fronton świątyni z sygnaturką i
wieżyczką nad klasztorem.
W 1991 roku zniszczoną świąty-
nię przekazano wiernym autokefalii
prawoslawnej na cerkiew pw. św.
Andrzeja Apostola. Oczyścili oni
calkowicie wnętrze świątyni, do-
stosowując je do swoich kanonów.
Z okresu reformackiego pozosta-
ly jedynie kapitele. Należy jednak
stwierdzić, że nowe wnętrze jest
solidne. Są w nim niebanalne freski
i wspanialy ikonostas. Wspólnota
wzniosla nad świątynią dwie banie,
które, rzecz dziwna, nie zepsuly
ogólnego widoku zabytku. Co się ty-
czy klasztoru i kolegium, slużą teraz
Poaugustiański klasztor na rogatce Gródeckiej i Janow-
Wnętrze pojezuickiego klasztoru na ulicy Zalizniaka (d.
jako prywatne mieszkania. Udalo mi
skiej
Dunin-Borkowskich)
się tam zobaczyć jedynie wspólne
nym lwowskie pismo ,,Dziennik Tech-
reformaci z Wieliczki zglosili chęć po-
architektów Józefa Piątkowskiego
sklepione korytarze.
tytul przeoryszy nowego Zgromadze-
niczny" rozpisalo konkurs na projekt
wrotu do Lwowa. Udalo się to dzięki
i Karola Richtmana. Wedlug zamy-
nia Sióstr Opatrzności Bożej.
nowego kościola. Trwalo to dlugie lata
pomocy biskupa Seweryna Moraw-
slu superiora lwowskiej rezydencji
Jest rzeczą prawie niemożliwą
Statut zgromadzenia dostosowa-
proponowano zupelnie niespodzie-
skiego. Reformaci rozpoczęli budo-
zakonu ks. Stanislawa Soprucha,
doszukać się w zabudowaniach przy
no do warunków lokalnych w duchu
wane projekty, jednak pod naciskiem
wę nowego klasztoru i kościola pw.
mial być przeznaczony na rekolek-
ul. Sapiehy 32 (ob. Bandery) ksztal-
regul jezuickich. Zakon zatwierdzil
opinii publicznej calość pozostawiono
św. Rodziny przy ul. Janowskiej 66
cje dla robotników, rzemieślników i
tów dawnego Zakladu św. Teresy
najpierw ordynariat katolicki Lwowa,
bez zmian. Zmieniono jedynie zwień-
(ob. Szewczenki). Calość ukończo-
duchowieństwa. Zamieszkalo tu kil-
Sióstr Opatrzności Bożej, który po II
a wkrótce, w 1867 roku, papież Pius
czenie wieży autorstwa Bronislawa
no w 1910 roku. Dzięki architektowi
ku zakonników, więc można stwier-
wojnie światowej zostal bardzo moc-
IX. Bylo to więc prawdziwie lokalne
Michalowi Kowalczykowi powstal
Wiktora. Bylo to w roku 1927. Prace
dzić, że byl to, do pewnego stopnia,
no przebudowany. Obecnie miesz-
zgromadzenie katolickie.
wspanialy kościól w rzadko spoty-
te zakończyly remont klasztoru, który
klasztor.
czą się tu audytoria Politechniki
Budynek przyszlego zakladu ,,po-
kanym stylu historyzmu z wnętrzem
byl zniszczony podczas walk w 1918
Fundusze na budowę przezna-
Lwowskiej.
kutnic", wzniesiony w 1838 roku, byl
udekorowanym przez Tadeusza Po-
roku, byl bowiem przez trzy tygodnie
czyly rodziny Potockich, Badenich,
W 1850 roku prezes lwowskie-
już zajęty przez ss. sercanki z sąsied-
piela. Wkrótce do klasztoru zaczęto
ostatnią redutą wojsk ukraińskich.
Tyszkiewiczów i inne. Aleksander
go Towarzystwa św. Wincentego a
niego klasztoru. Wykupiono go dzięki
dobudowywać kolegium serafickie
Ostatnie nabożeństwo odbylo
Tyszkiewicz osobiście wyrzeźbil
Paulo, księżna Jadwiga Sapieha
funduszowi dobroczyńców i w 1860
(seminarium), które wymurowano
się w kościele latem 1946 roku. Po-
antepedium ze sceną Ostatniej
wysunęla pomysl budowy zakladu
roku architekt Józef Franz znacznie
